از دوران مادها تا امروز، همدان آب داشته است

به گزارش اقتصادنیوز این روزنامه نوشت: محمد فاضلی، جامعه‌‌شناس و مدرس دانشگاه است که در دولت قبل، از مشاوران وزیر نیرو و رئیس مرکز امور اجتماعی منابع آب و انرژی محسوب می‌‌شد. پژوهش‌‌های او عمدتاً در حوزه جامعه‌‌شناسی علم، جامعه‌‌شناسی شهری و جامعه‌‌شناسی سیاسی است و نویسنده کتاب‌‌های «دام‌‌های اجتماعی و مسالهٔ اعتماد»، «ارزیابی تأثیرات اجتماعی: سیاست‌‌ها، برنامه‌‌ها و طرح‌‌ها» و کتاب‌‌های دیگر حوزه اجتماعی، سیاسی است. او در مقالات و سخنرانی‌‌های مختلف به نقد سیاست‌‌ها در حوزه آموزش عالی، محیط‌زیست، حقوق شهروندی و توسعه پرداخته ‌‌است. روزنامه هم‌‌میهن در رابطه با بحران آبی پیش‌آمده در کشور گفت‌‌وگویی با او انجام داده که در ادامه می‌‌آید.

با توجه به‌‌ فعالیتی که در این حوزه داشته‌‌اید؛ تعریف‌‌تان از بحران آبی کشورمان چیست؟

باید ریشه بحران آب فعلی را در تصمیمات محلی جست‌‌وجو کرد و نسبت ایران امروز با آب، حکایت بیماری است که خونریزی داخلی دارد؛ بیماری که خونریزی داخلی دارد با وصل کردن کیسه‌‌های خون بهتر نمی‌‌شود. باید جلوی خونریزی داخلی را بگیریم. همانطور که آقای اردکانیان گفته‌‌اند، حکایت مصرف آب در کشور حکایت مشک سوراخ است و در مشک سوراخ هر چقدر آب اضافه بریزیم فایده ندارد. اولویت اول، بستن سوراخ‌‌هاست، اما زندگی را هم نمی‌‌توان متوقف کرد. یعنی اگر همین فردا شهر تهران آب بخواهد، شاید لازم باشد آب معدنی بیاوریم تا مردم مصرف کنند. پس تمام تلاش ما این است که به این نقطه نرسیم. فعلا باید مدیریت مصرف و تقاضا را در دستور کار قرار داد تا بتوانیم این مشک سوراخ را اصلاح کنیم.

به نظر شما افزایش تنش‌‌های آبی در ایران، چه پیامدهای سیاسی و اجتماعی دارد؟

به هر حال وقتی بحران بی‌آبی پیش می‌‌آید، اتفاقات سیاسی و امنیتی بعد از آن رخ خواهند داد. فرقی نمی‌‌کند که این بحران در ایران باشد یا در سوئد. اما باید قبل از این سوال، به سوال مهمتری پرداخت که چرا این بحران رخ داده است؟

خب چه روندی طی شده که امروز شهر همدان با بحران کم‌آبی مواجه شود؟

ببینید همدان چه قدمتی دارد. این شهر به عنوان شهر هگمتانه از دوران مادها بوده. به هر حال مردم آن زمان در بیابان که شهرسازی نکردند. این منطقه قابلیت‌هایی داشته که تبدیل به شهر شده است. جایی که نقطه زیست مادها بوده، امروز بی‌آب شده و غیرقابل زیست می‌‌شود. اما برای بررسی این موضوع، باید به مسائل محلی توجه کرد. بحران آب در ایران محصول علل متنوعی است و این تنوع نتیجه گستردگی و پیچیدگی مجموعه زیرساخت‌‌ها، نهادها، سازمان‌‌ها، کنشگران و کنش‌‌هایی است که حول مقوله آب شکل گرفته‌‌اند. هر کدام از این اجزا دارای کاستی‌‌هایی هستند که مجموعاً بحران آب در ایران را شکل می‌‌دهند.

 به نظر شما مشکل بی‌آبی تاثیر جدی‌ای بر زندگی مردم دارد؟

به هر حال ماه مهر باران می‌‌بارد و احتمالا برای مدتی این مشکل حل می‌‌شود. اما این وضعیت ناپایدار است. باز هم ممکن است در سال‌هایی که با خشکسالی مواجه هستیم، این بحران دوباره ایجاد شود.