ایران توافق 2 ساله را می پذیرد؟/ توافق هسته ای به بن بست رسید
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از قرن نو، در حالی که حسین امیرعبداللهیان (وزیر امور خارجه ایران) و علی باقری‌کنی (مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران) ابراهیم رئیسی را در سفر به نیویورک همراهی می‌کنند و قرار است در حاشیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل دیدارهای دوجانبه داشته باشند، جوزپ بورل (دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا) به پولیتیکو می‌گوید که فکر نمی‌کند دیدار با رئیس جمهور ایران در نیویورک بن‌بست موجود در انتهای مسیر توافق را حل کند.
در همین حال رویترز مدعی است یک منبع نزدیک به تیم هسته‌ای ایران گفته است تهران علاقه خود را به احیای توافقی که فقط دو سال دوام می‌آورد، از دست داده است.
اکنون در بن‌بست هستیم
سوزان لینچ، خبرنگار پلتیکو در نیویورک گزارش داد که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، انتظارات برای دستیابی به موفقیت در زمینه توافق هسته‌ای ایران در مجمع عمومی سازمان ملل در هفته جاری را کاهش داد و گفت که او معتقد نیست دیدار با ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران مثمر ثمر باشد.
بورل در حاشیه مجمع عمومی در مصاحبه‌ای با پولیتیکو گفت که اتحادیه اروپا همه طرف ها را تحت فشار قرار داده است تا در روند بازگرداندن توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ در نهایت ۱۰ متر پایانی را طی کنند. اما او گفت که در بحبوحه مذاکرات جاری به رهبری اتحادیه اروپا هیچ پیشرفت عمده‌ای را دست‌کم به این زودی پیش بینی نمی کند.
بورل گفت: «در سه ماه گذشته، تعامل و فرآیند چند‌مرحله‌ای همگرا بود. فعالیت بین طرفین باعث بهبود نتیجه می‌شد. اما در هفته‌های اخیر اینطور نبود. اکنون در بن بست هستیم. اکنون ما متوقف شده‌ایم».
بورل افزود: «پیشنهاد گذشته، آخرین درخواست‌های طرف ایرانی، در واقع حرکتی در راستای توافق نبود و اگر امروز بپرسید که آیا در این هفته اتفاقی [در راستای توافق] می‌افتد، می‌گفتم “فکر نمی‌کنم اینطور باشد”».
به نوشته پلتیکو، مذاکرات برای احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تقریباً یک سال و نیم است که به صورت پراکنده انجام می شود. اما «متن نهایی» که ماه گذشته توسط اتحادیه اروپا ارائه شد، هنوز توسط ایران یا ایالات متحده تایید نشده و در کش و قوس آخرین مناقشه‌های دوجانبه متوقف شده است.
این چیزی نیست که در ملاقات با رئیسی حل شود
بورل در پاسخ به سوال پولیتیکو مبنی بر اینکه برای دیدار با رئیسی که او نیز برای شرکت در مجمع عمومی در نیویورک به سر می‌برد، آماده است یا خیر، خاطرنشان کرد که در ماه ژوئن به تهران سفر کرده بود تا این روند را رفع کند، «آنها به من قول دادند، آنها به دوحه رفتند. آنها به وین رفتند». وی افزود: «فکر نمی‌کنم این چیزی باشد که بتوان با ملاقات با رئیس‌جمهور حل‌وفصل کرد.»
انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات با ایران نیز در مجمع عمومی سازمان ملل حضور دارد، و در حالی که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز در نیویورک به سر می برد، وزارت امور خارجه آمریکا هرگونه احتمال ملاقات رو در رو با نمایندگان ایران را نادیده گرفته است.
توافق به بعد از انتخابات کنگره موکول شد؟
بر اساس گزارش پلتیکو، به طور خصوصی، مقامات دیگر نیز نسبت به پیشرفت در توافق قبل از انتخابات میان دوره ای ایالات متحده بدبین هستند.
با توجه به حساسیت سیاسی این موضوع، جمهوری خواهان، و حتی اعضای محافظه‌کار حزب دموکرات جو بایدن به دلیل نگرانی هایی که در مورد احیای توافق دارند، بدبین هستند و مدعی‌اند ضعیف تر از توافق اولیه خواهد بود.
طبق قوانین ایالات متحده، کنگره همچنین 30 روز فرصت دارد تا هرگونه توافق جدید با ایران را بررسی کند.
از سوی دیگر جان آیریش و پریسا حافظی خبرنگاران رویترز نیز با اشاره به سخنرانی روز چهارشنبه رئیس جمهور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل، گزارش داده‌اند که انتظارات اندکی برای توافق تا قبل از انتخابات میان دوره‌ای کنگره ایالات متحده وجود دارد.
به نوشته رویترز، ماه ها گفتگوهای غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده بر سر چندین موضوع از جمله اصرار تهران برای بسته شدن تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA) درباره [ادعای] آثار اورانیوم در سه سایت اعلام‌نشده قبل از احیای این پیمان، و تضمین ایالات متحده برای عدم خروج مجدد واشنگتن از توافق احیا شده، به بن‌بست رسیده است و چشم‌انداز روشنی برای هرگونه توافق تا پیش از انتخابات نوامبر پیش رو وجود ندارد.
فرانسه: پیشنهاد بهتری برای ایران روی میز نیست
بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز، وزیر امور خارجه فرانسه روز دوشنبه گفت پیشنهاد بهتری برای ایران برای احیای توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی وجود نخواهد داشت و این به تهران بستگی دارد که اکنون تصمیم بگیرد، زیرا پنجره‌ای که برای یافتن راه‌حل وجود دارد در حال بسته شدن است.
کاترین کولونا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک به خبرنگاران گفت: «پیشنهاد بهتری روی میز وجود نخواهد داشت و این به ایران بستگی دارد که تصمیمات درست را اتخاذ کند».
دیپلمات‌های غربی گفته‌اند در حال حاضر هیچ مذاکره فعالی وجود ندارد و بعید است که پیشرفتی پیش از انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا در نوامبر اتفاق بیفتد. آنها مدعی‌اند که درخواست‌های اخیر ایران منجر به عقب‌گرد مذاکرات شده است، چیزی که تهران آن را رد می کند.
ایران تمایلی به توافق ۲ ساله ندارد
ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، که روز چهارشنبه در جمع رهبران جهان در سازمان ملل سخنرانی می‌کند، روز یکشنبه گفت که اگر تضمین‌هایی وجود داشته باشد که ایالات متحده دوباره مانند دولت ترامپ از توافق خارج نخواهد شد، ایران درباره احیای توافق هسته‌ای جدی خواهد بود».
دیپلمات ها گفتند که ایالات متحده تضمین های خاصی را برای 2.5 سال ارائه کرده است، اما نمی تواند فراتر از آن عمل کند.
به ادعای رویترز، یک منبع نزدیک به تیم هسته ای ایران گفت که تهران علاقه خود را به احیای توافقی که فقط دو سال دوام می آورد از دست داده است.
این منبع گفت: برنامه هسته ای ما هر روز در حال پیشرفت است و این زمان به نفع ماست. بگذارید نگران آن باشند».
سیگنال مثبت اسلامی
محمد اسلامی، (رئیس سازمان انرژی اتمی ایران) روز دوشنبه در اظهاراتی که رسانه دولتی ایران منتشر کرد، گفت: نشانه‌هایی وجود دارد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قصد دارد پرونده این سه سایت را ببندد... امیدواریم آنها صادق باشند و زمان بیشتری را برای تحت فشار قرار دادن ایران تلف نکنند.»
علیرغم سخنان اسلامی مبنی بر احتمال حل و فصل موضوع، مقامات اروپایی قاطعانه گفته‌اند که ایران باید پاسخ‌های معتبری به سؤالات آژانس بدهد.
به نوشته رویترز کولونا گفت که ایالات متحده و شرکای اروپایی آن در مورد حل و فصل یک تحقیق موضع یکسانی دارند.
بر اساس گزارش تهران‌تایمز، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اواخر روز یکشنبه در گفت و گوی زنده با تلویزیون ملی گفت که آژانس بین المللی انرژی اتمی سیگنال هایی از آژانس دریافت کرده است که نشان می دهد ناظر هسته ای سازمان ملل آماده بسته شدن تحقیقات پادمانی است.
روایت صریح اسلامی از یک پرونده ۲۰ ساله
به نوشته تهران‌تایمز، وی همچنین خاطرنشان کرد که اسرائیل به مرجعی برای آژانس بین المللی انرژی اتمی تبدیل شده است. اسلامی در این مصاحبه گفت: ایران به دنبال شکستن فضایی است که علیه صنعت هسته‌ای ایران شکل گرفته است تا راه دستیابی به دستاوردهای متنوع را مسدود کند.
رئیس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: روایتی که صهیونیست‌ها و غربی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران و اتهاماتی که به صنعت هسته‌ای ما وارد می‌کنند، مربوط به ۲۰ سال پیش است.
وی سپس خاطرنشان کرد: از ۲۰ سال پیش تاکنون اقدامی تحریک آمیز علیه صنعت هسته ای ایران به رهبری صهیونیست ها شکل گرفته است که در نهایت منجر به اعمال تحریم های سنگین علیه ایران شد.
وی افزود: ۲۰ سال مذاکره توسط مقامات مختلف انجام شد و در نهایت توافق برجام حاصل شد که توافقی با دو رکن است. در یک رکن سرعت خود را برای شفافیت و اعتمادسازی کاهش دادیم و آنها نظارت خود را افزایش دادند و در رکن دیگر قرار بود اتهامات و تحریم ها علیه ایران را رفع کنند.
اسلامی با بیان اینکه غرب به تعهدات خود عمل نکرد و از برجام خارج شد، افزود: اکنون که قصد بازگشت به برجام را دارند، می گویند این موضوعات جدید و متفاوت از برجام است.
وی تاکید کرد: این مسائل از سال ۲۰۰۳ وجود داشته است و اکنون در سال ۲۰۲۲ اتفاق جدیدی رخ نداده است. اسراییل این اتهامات را علیه ایران مطرح کرد اما اکنون اسرائیل به مرجع آژانس بین المللی انرژی اتمی تبدیل شده است.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: در مذاکراتی که در دولت قبل انجام شد، آژانس گفت که ما اطلاعات داریم و باید به ما اجازه بازدید از چهار مکان را بدهید تا بتوانیم این پرونده را ببندیم. به گفته اسلامی آنها برای این اتهامات سند معتبری نداشتند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: بازرسان آژانس آمدند، بازدید کردند و رفتند و چیزی جز آلودگی پیدا نکردند که ممکن است همه جا باشد.
اسلامی با اشاره به توافق ایران و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: با گروسی به تفاهم رسیدیم و بیانیه‌ای منتشر می‌شود و گفتیم که شما سؤالات خود را به ما بدهید و ما به شرطی به سؤالات پاسخ خواهیم داد. که پرونده را ببندی.»
اسلامی با بیان اینکه آژانس گفته است در حال بستن پرونده دو تا از مکان های ادعایی هستیم و باید در مورد دو سایت بعدی بیشتر توضیح دهید، افزود: بعداً پرونده یکی از آن دو سایت را بستند و بعداً مجدداً تحقیقات در مورد همان سایت را بازگشایی کردند.
اسلامی تصریح کرد: یکی از این مکان‌ها معدن متروکه‌ای است که بیش از 30 سال است که استفاده نشده است.
وی تاکید کرد: هیچ فعالیت هسته‌ای در جمهوری اسلامی ایران وجود ندارد که به آژانس گزارش نشده باشد یا آژانس از آن بی‌اطلاع باشد و تمام فعالیت‌های ایران تحت نظارت آژانس است.
رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: حدود 2 درصد از ظرفیت هسته ای جهان مربوط به ایران است، اما حدود 25 درصد از بازرسی ها از ایران انجام می شود.
اسلامی سپس خاطرنشان کرد: «پیام‌هایی که از آژانس می‌شنویم نشان می‌دهد که آنها قصد دارند این پرونده (پادمان) را ببندند. امیدواریم صادق باشند و زمان بیشتری را تلف نکنند و تصور نکنند که می توانند با این اهرم فشار حداکثری را اعمال کنند.»
وی در پایان گفت: مسئله مهم این است که باید اراده سیاسی برای بسته شدن پرونده وجود داشته باشد.
