برخورد برجام به یک مانع بزرگ/ توافق هسته ای تا پیش از نشست شورای حکام ممکن است؟

در شرایطی مانند این، زمانی که هر دو طرف از تبادل امتیازات بیشتر عاجز هستند و صبر طرفین رو به اتمام است، تنها راهی که شرکت‌کنندگان می‌توانند به موقیت برسند این است که یکی از آنها به این نتیجه برسد که منافع حاصل از انعقاد یک توافق به اندازه کافی خوب است که ارزش هزینه های عقب نشینی از موضع خود را دارد.

بنابراین هنوز هم کورسوی ضعیفی از امید وجود دارد که ایالات متحده و ایران بتوانند به توافق برسند. اما برای مذاکره ای که ثابت کرده فراز و نشیب فراوان دارد، پیش‌بینی نتیجه با اطمینان کاری غیرعاقلانه خواهد بود.

احتمال حل و فصل مانع اصلی توافق برجام؟

علیرغم سکون و سکوت حاکم بر روند دیپلماتیک مربوط به احیای برجام، در آخرین تحولات، هیئتی به سرپرستی محمد اسلامی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، دوشنبه و سه شنبه در وین با گروسی و تیمش دیدار کرد.

گروسی گفت که جلسه بر شفاف سازی مسائل باقی مانده در مورد تحقیقات پادمانی متمرکز شده است و در توییتی نوشت: "کارهای زیادی در پیش روی ماست."

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، روز یکشنبه به المانیتور گفت که ایران آماده ارائه پاسخ به آژانس در رابطه با اتهامات علیه خود است، هرچند وی توضیح بیشتری نداد.

در همین حال یک دیپلمات ارشد اروپایی به اکسیوس گفت: درخواست ایران از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تعطیل کردن تحقیقات خود در مورد فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده ادعایی در گذشته، آخرین "مانع بزرگ" برای احیای توافق هسته‌ای 2015 ایران است.

باراک راوید و دیو لاولر، خبرنگاران اکسیوس گزارش دادند: ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد را بر لزوم تضمین عدم خروج مجدد آمریکا از توافق متمرکز کرد. اما به گفته یک دیپلمات ارشد اروپایی، در جلسات خصوصی در حاشیه اجلاس، تنها خواسته او مربوط به تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی بود.

یک مقام ارشد آمریکایی که در جریان دیدارهای رئیسی با امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه و شارل میشل، رئیس شورای اروپا، قرار گرفت، این موضوع را تأیید کرد.

این مقام اروپایی گفت ایرانی‌ها متقاعد شده‌اند که ایالات متحده می‌تواند به سادگی به آژانس بگوید که مشکل را برطرف کند، اما هم رافائل گروسی، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و هم دولت بایدن مصر هستند که قبل از بسته شدن تحقیقات، نگرانی‌های آژانس باید به اندازه کافی مورد توجه قرار گیرد.

اخیرا اتفاقی در تهران افتاده است؟!

بر اساس گزارش اکسیوس، این دیپلمات اروپایی مدعی است: «نیمه شب 15 اوت، ما فکر می کردیم که به توافق رسیده ایم. اما در حالی که برای بستن موضوعات نهایی تلاش می کردند، ایرانی ها برای اولین بار بستن تحقیقات آژانس را به عنوان یک پیش شرط توافق قرار دادند».

با این حال این دیپلمات مدعی است: «به نظر می‌رسد اخیرا یک اتفاقی در تهران افتاده است». این دیپلمات اروپایی گفت شاید مقامات ارشد در ایران درباره توافق بدون اطمینان از بسته شدن تحقیقات پادمانی، به مصالحه رسیده باشند.

این دیپلمات افزود: مقامات اروپایی که با رئیسی و دیگر مقامات ایرانی در نیویورک دیدار کردند، توضیح دادند که تحقیقات تنها در صورتی بسته می شود که ایران توضیحات معقولی درباره سایت ها به آژانس ارائه کند.

به ادعای وی ایرانی‌ها می‌گویند اسرائیل ذرات اورانیوم را  [جهت پرونده‌سازی] کاشته است و آمریکا قدرت‌های اروپایی می توانند این موضوع را از طریق سیاسی حل کنند.

با این حال دیپلمات اروپایی گفت: «تا زمانی که آنها فکر می کنند [تونی] بلینکن می تواند تلفن را بردارد و به گروسی بگوید موضوع را کنار بگذارد، ما به توافق نخواهیم رسید».

این گزارش مدعی است، دیپلمات های اروپایی به همتایان ایرانی خود گفتند که اینطور نیست و خاطرنشان کردند که فشار سیاسی بسیار زیاد چین بر یکی دیگر از آژانس های سازمان ملل متحد نتوانسته است از انتشار گزارشی درباره نقض حقوق بشر در سین کیانگ جلوگیری کند.

این دیپلمات گفت: ایالات متحده و امضاکنندگان اروپایی توافق کاملاً در مورد نیاز ایران برای پاسخگویی به آژانس همسو هستند و حتی چین و روسیه نمی‌خواهند اعتبار ناظر هسته‌ای تضعیف شود.

توافق تا پیش از نشست شورای حکام؟

اکسیوس می افزاید: بعید است که یک توافق قبل از انتخابات میان دوره ای ایالات متحده اعلام شود، اما این دیپلمات اروپایی امیدوار بود تا قبل از نشست ماه نوامبر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی به موفقیت برسند.
با این حال، این دیپلمات اذعان کرد که ایرانی ها عجله ندارند و به ضرب الاجل هایی که قدرت های غربی می خواهند تحمیل کنند، توجه چندانی ندارند. این دیپلمات اروپایی گفت: ما یک مانع داریم، اما یک مانع بزرگ است.