تغییر سیاست اسرائیل در قبال ایران؟/ پافشاری بر ادعاهایی گزاف

پافشاری بر ادعاهایی گزاف

انتخاب مجدد بنیامین نتانیاهو به ریاست یک کابینه راست افراطی در اسرائیل، از تشدید اقدامات اسرائیل علیه ایران و برنامه هسته‌ای‌اش خبر می‌دهد. نخست وزیر اسرائیل هرگز از این ادعای‌ گزافش که ایران «بزرگ‌ترین خطر» برای اسرائیل و صلح جهانی است، عقب‌نشینی نکرده است.

او پیش از متقاعد کردن دولت ترامپ به عقب نشینی از توافق هسته‌ای و روی آوردن به کمپین «فشار حداکثری»، علناً با باراک اوباما، رئیس جمهور وقت ایالات متحده، بر سر برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در سال 2015 درگیر شد. 

اما او به همین جا بسنده نکرد. نخست وزیر اسرائیل همزمان با حملات هوایی علیه نیروهای نزدیک به ایران در سوریه، اقدامات مخفیانه علیه برنامه هسته ای ایران را تشدید کرد. او همچنین به دنبال ایجاد یک جبهه منطقه‌ای بین اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس بود که در نهایت به توافق‌نامه ابراهیمی با میانجیگری دونالد ترامپ در سال 2020 تبدیل شد.

تداوم سیاست‌های بی‌بی

در مقام طولانی‌ترین نخست‌وزیر اسرائیل، دیدگاه‌های نتانیاهو در نهادهای سیاسی و امنیتی این رژیم نفوذ کرده است. علی‌رغم برکناری او از قدرت در سال 2021، ائتلاف به رهبری نفتالی بنت و یایر لاپید به سیاست‌های او ادامه داد -گسترش عملیات هوایی در سوریه و در عین حال تلاش‌های خرابکارانه و کارزار ترور در داخل ایران.

این ائتلاف از افزایش روابط نظامی با کشورهای عربی مانند امارات متحده عربی به عنوان آغاز یک اتحاد جدید دفاع هوایی خاورمیانه علیه ایران یاد کرد. اگرچه کابینه بنت-لپید مشتاق ایجاد روابط بهتر با کاخ سفید (و اروپا) بود، اما هم‌چنان مخالفت اسرائیل با برجام را حفظ کرد.

رئیس جمهوری استعفا داد/ راهپیمایی اعتراضی لغو شد/ ادعای جدید رابرت مالی

اخلال‌گر فعال در تنش‌زدایی با تهران

بنابراین بازگشت نتانیاهو به قدرت، به جای تغییر، به تداوم اشاره دارد. با این حال، بر اساس سابقه کاری پیشین، او یک اخلالگر بسیار فعال‌تر در هر حرکت منطقه ای یا بین المللی به سمت تنش زدایی با ایران خواهد بود. در شرایطی که روابط ایران و غرب به واسطه ناآرامی‌های اخیر و اتهامات پهپادی علیه تهران بسیار تنش‌آلود شده، رهبر اسرائیل ممکن است تلاش کند واشنگتن و پایتخت های اروپایی را به سمت ایجاد یک کارزار جدید فشار حداکثری که در نهایت می‌تواند مانع از تلاش های مجدد برای احیای مجدد برجام شود، سوق دهد. 

با این حال، بعید است که او بیشتری از موارد مشابه گذشته به موفقیت دست بیاورد. عملیات اسرائیل علیه فعالیت‌های ایران در خاورمیانه نه نفوذ منطقه‌ای تهران را معکوس کرده و نه به طور قابل‌توجهی به نیروهای نزدیک به ایران ضربه زده است. و درست مانند بنت و لاپید، نتانیاهو ثابت کرده است که نمی‌تواند یک برنامه جایگزین و قابل اجرا برای مواجه با برنامه هسته‌ای ایران ارائه کند.

وعده‌هایی در ابهام

در حالی که نتانیاهو وعده داده در صورت نیاز به طور یکجانبه به ایران حمله، بسیاری از کارشناسان امنیتی تردید دارند که چنین اقدامی بتواند برای همیشه برنامه هسته ای ایران را نابود کند. اسرائیل همچنین ممکن است با مخالفت جدی شرکای خود در خلیج فارس روبرو شود که از آتش‌افروزی منطقه ای که در درجه اول به منافع اقتصادی و امنیتی آنها آسیب می رساند، بیم دارند.

شاید به همین دلایل خود او قبلاً از پیگیری جدی چنین سناریویی طفره رفته است. حتی اعضای تشکیلات امنیتی اسرائیل از او انتقاد کردند که چرا در زمان نخست‌وزیری، ظرفیت نیروی هوایی را برای فعال کردن این نوع عملیات پیچیده دوربرد افزایش نداده است.

هنوز مشخص نیست که آیا نتانیاهو مقدمات نظامی آغاز شده توسط کابینه مستعفی را در اولویت قرار خواهد داد یا خیر. اما متحدان راست افراطی او بدون شک می خواهند تمرکز وزارت دفاع را به سمت یکی دیگر از جاه طلبی های دیرینه نتانیاهو، یعنی تعمیق شهرک سازی اسرائیل در کرانه باختری (که تحت مدیریت نظامی اسرائیل است) هدایت کنند.

با این حال، هر اقدامی برای الحاق رسمی اراضی اشغالی فلسطین بر خلاف قوانین بین‌المللی، خطر بحران عمیق در روابط با آمریکا و اروپا را به همراه خواهد داشت و روابط با کشورهای عربی را تضعیف می‌کند. با انجام این کار، جنبش شهرک نشینان می تواند ناخواسته جاه‌طلبی‌های دیرینه نتانیاهو برای فشار همه‌جانبه علیه تهران را به چالش بکشد.