آزمون فرمانده تازه منصوب شده ارتش!

رویارویی رقبا در عصری پر تنش

به نوشته نیویورک تایمز دولت شهبار شریف، پس از هفته ها گمانه زنی در باب این که چه کسی این توان را دارد تا ارتش اتمی پاکستان را حداقل برای سه سال آینده فرماندهی کند، ژنرال عاصم منیر را برگزید. منیر چهره ارشد نظامی است و پیشتر در قامت رئیس اداره اطلاعات بین سرویس، شاخه اطلاعاتی موسوم به آی اس آی فعالیت می کرد. با این همه دوران تصدی اش در سال 2019 به واسطه اختلاف هایش با عمران خان کوتاه بود.

تصمیم برای انتصاب عاصم منیر همزمانی دارد با عصر تازه تحولات سیاسی این کشور که عمدتا توسط عمران خان هدایت می شود.نخست وزیری که آشفتگی ها را به خیابان ها کشانده و نقش برجسته ای را که تشکیلات نظامی در حوزه های خارجی و داخلی ایفا کرده اند رادر کانون توجه قرار داده است.

ارتش بر بیش از نیمی از تاریخ 75 ساله پاکستان حکومت کرده و حتی زیر سایه حکمرانی غیرنظامی ها، رهبران نظامی به عنوان دستانی نامرئی هدایت کننده سیاست های پاکستان بودند.

وارث ارتشی چندپاره

 عمران خان آوریل به واسطه رای عدم اعتماد پارلمان ناچار شد از سمت نخست وزیری کناره گیری کند.او انگشت اتهام را به سوی  ایالات متحده و رقبای نظامی و سیاسی اش نشانه گرفت و آنها را مسئول برکناری اش قلمداد کرد. حال تحلیلگران بر این باورند که انتقادهای بی امان عمران خان از ارتش در میان پاکستانی ها طنین انداز شده و به شهرت نظامی ها در این کشور آسیب وارد کرده است. به گفته آنها آشفتگی های سیاسی همچنین موجب ایجاد شکاف در صفوف ارتش شده به طوری که بسیاری از افسران رده پایین بی سر و صدا از رهبر برکنار شده( عمران خان) حمایت می کنند.

 ژنرال قمر جاوید باجوا، فرماندهی پیشین که قرار است سمت خود را واگذار کند در یکی از مراسم نظامی گفته بود که به واسطه روایت جعلی «خان» وضعیتی پر تنش بر پاکستان حاکم است. با این همه او به نقش مرکزی ارتش در سیاست اذعان کرد و گفت نظامیان کماکان غیر سیاسی باقی خواهند ماند چرا که کشور خود را برای انتخابات عمومی که قرار است اوت سال آینده برگزار شود، آماده می کند. به باور قمر جاوید زمان آن فرا رسیده تا همه سهامداران سیاسی خود را کنار کشیده، از اشتباه های گذشته درس گرفته و به جلو حرکت کنند.

درباره حاکم بالفعل پاکستان

 باجوا بعد از شش سال پر تنش، فرماندهی ارتش را واگذار می کند؛ او به سان اسلافش بر سیاست تاثیری بسیار گذاشت و از محبوبیت زیادی میان مردمان پاکستان برخوردار شد. از همین رو زمانی که ارتش تحت رهبری اش به مهندسی انتخابات متهم شدند، مردم توجه چندانی به این اتهام ها نداشتند. اسفندیار میر، کارشناس ارشد موسسه صلح ایالات متحده در این باره گفت که ژنرال باجوا در شش سال گذشته به شکلی بالفعل حاکم پاکستان بود. از همین رو دوره ریاست او از یک دوره کامل نمایندگی پارلمانی با اهمیت تر قلمداد می شود.

فرماندهان ارتش بر جهت گیری های سیاست خارجی پاکستان در منطقه تاثیر می گذارند. این وضعت به آنها فرصت داد تا مدت ها شبه نظامیان طالب را در دامان خود پرورش دهند. ارتش همچنین مالک شرکت های بزرگ به ارزش میلیاردها دلار هستند؛ شرکت هایی در حوزه های گوناگونی چون کشاورزی و ساختمان و مالی و املاک فعالیت دارند.

برارد بزرگ شهباز شریف، یعنی نواز شریف قهرمان برجسته نفوذ مهار ارتش بود. او در دوران تصدی مسئولتش، چهار فرمانده ارتش از جمله باجلوا را منصوب کرد اما در نهایت با همه آنها درگیر شد. حالا نوبت شهباز شریف است که حکومتی تحت نظارت ارتش را مدیریت کند.

آزمون فرمانده تازه منصوب شده

به باور تحلیلگران، شریف بیش از برادر بزرگ خود برای فرماندهان ارتش احترام قائل است. منیر که از میان تعداد محدودی نامزدهای پیشنهادی ساختار فرماندهی نظامی انتخاب شده، پس از آغاز دوران بازنشستگی باجوا مسئولیت ارتش این کشور را عهده دار خواهد شد. او وارث این عنوان در لحظه ای بسیار چالش برانگیز است.اقتصاد پاکستان در آستانه فروپاشی قرار دارد و نرخ تورم دو رقمی است و بسیاری از کالاهای اساسی از دسترس مردم خارح شده است.علاوه بر این سیل های ویرانگر کشاورزی این کشور را نابود کرده است. همزمان این بازیگر با ستیزه جویان مخالف پاکستان در مرزهایش با افغانستان دست به گریبان است.

تحلیلگران بر این باورند که ژنرال منیر باید راهی برای اصلاح شکاف هایی ایجاد شده توسط «خان» در صفوف ارتش و بازگرداندن اعتماد عمومی به تشکیلات نظامی بیابد.

عمران خان در راهپیمایی عمومی اخیر، باجوا را هدف قرار داد و او و حامیانش را به باد انتقاد گرفت؛ رخدادی که برای ارتش پاکستان به ندرت اتفاق می افتد. اوایل همین ماه، «خان» یکی از ژنرال های ارشد اطلاعاتی را مسئول حمله مسلحانه به گردهمایی سیاسی قلمداد کرد. نخست وزیر پیشین همچنین برای فرمانده جدید ارتش نیز حاشیه ایجاد کرده و مدعی است که دولت نه تنها برای حکومت بلکه برای انتخاب فرمانده ارتش نیر فاقد اختیار مردمی است.

فعلا عمران خان جنبش اعتراضی را در این کشور رهبری می کند و بر برگزاری انتخابات جدید ملی تاکید دارد. انتظار می رود، او و هزاران نفر از حامیانش اواخر همین ماه وارد پایتخت شوند. از همین رو نگرانی ها در باب درگیری های مرگبار میان حامیان دولت شریف و عمران خان افزاش یافته؛ خالد مسعود رسول، تحلیلگر سیاسی مستقر در لاهور بر این باور است که منیر تمایل های سیاسی شناخته شده ای ندارد ودر عین حال دارای شهرت بسیاری در ارتش هست. حال باید دید آیا او بر عهدی که سلفش بدان پایبند بود و در سیاست بی طرف ماند پایبند خواهد بود یانه، طبیعتا احیای چهره ارتشی که آماج حملات بسیاری قرار گرفته، آزمون دشوار فرمانده تازه منصوب شده پاکستان است.