چرخش سیاسی بزرگ در اسرائیلِ پسانتانیاهو

به گزارش اقتصادنیوز؛ «یائیر لاپید» روزنامه‌نگار، نویسنده و مجری اسبق تلویزیون، سیاستمدار سکولار، مؤسس حزب میانه‌روی «آینده‌ای هست»، وزیر سابق دارایی، رهبر اپوزیسیون و مأمور کنونی تشکیل کابینه اسرائیل، این فرصت را دارد تا با پایان دادن به ۱۲ سال متوالی نخست‌وزیری بنیامین نتانیاهو و ۲ سال بن‌بست سیاسی در سرزمین‌های اشغالی، تاریخ‌ساز شود.

بر اساس گزارش الجزیره، «روون ریولین»، رئیس‌جمهور اسرائیل، یائیر لاپید رهبر حزب میانه‌رو «یش عتید» (آینده‌ای هست) را مأمور تشکیل کابینه ائتلافی کرد تا آینده سیاسی بنیامین نتانیاهو در هالی‌ای از ابهام قرارگیرد. انتخاب رهبر اپوزیسیون برای تشکیل کابینه جدید، می تواند به پایان دوران نخست‌وزیری طولانی مدت بنیامین نتانیاهو منجر شود.

ریولین روز چهارشنبه با همه احزاب منتخب پارلمان اسرائیل مشورت و اعلام کرد که وی معتقد است که لاپید بیشترین شانس را برای تشکیل ائتلاف دارد ، زیرا وزیر سابق دارایی از ۵۶ عضو پارلمان ۱۲۰ نفره قول حمایت گرفته است؛ هرچند هوز هم ۵ کرسی تا رسیدن به حدنصاب ۶۱ کرسی اکثریت کم دارد .ریولین گفت که «روشن است که یائیر لاپید، عضو کنست ، فرصتی برای تشکیل دولتی دارد که اعتماد کنست را بدست آورد، حتی اگر موانع زیاد باشد.»

در حالی که لاپید با یک کار دشوار روبرو است، اکنون این فرصت را دارد که با پایان دادن به حکومت نتانیاهو، باسابقه ترین نخست وزیر اسرائیل، تاریخ سازی کند. نتانیاهو در مجموع ۱۵ سال از جمله ۱۲ سال اخیر، این سمت را داشته است.

یائیر لاپید ۵۷ ساله، که پدر مرحوم وی وزیر کابینه بود و خودش روزنامه‌نگار و سیاستمداری باسابقه است، اکنون چهار هفته فرصت دارد تا با شرکای بالقوه خود به توافق برسد. وی در بیانیه ای ضمن پذیرش این نامزدی، گفت که هدف وی «ایجاد یک دولت شامل نیروهای چپ، راست و میانه است که بیانگر این واقعیت است که ما از یکدیگر متنفر نیستیم». با این حال لاپید با استناد به کیفرخواست جنایی علیه نخست وزیر، حضور نتانیاهو با وی در یک دولت را رد کرد.

لاپید پس از موفقیت در کار روزنامه نگاری، مجری‌گری تلویزیون و نویسندگی، در سال ۲۰۱۳ با حزب جدیدالتأسیس خود، یش عتید (آینده‌ای هست) شگفتی‌ساز انتخابات پارلمانی شد و این موفقیت، لاپید را به کرسی قدرتمند وزیر دارایی رساند. اما او و نتانیاهو باهم سازگار نبودند و اندکی پس از حضور لاپید در کابینه بی‌بی، ائتلاف یش عتید و لیکود بعد از تنها ۹ ماه فروپاشید.

از زمان انتخابات ۲۰۱۵ حزب «آینده‌ای هست» به جبهه اپوزیسیون تبدیل شده و در بین رای‌دهندگان سکولار و طبقه متوسط محبوب است. لاپید از روابط نزدیک نتانیاهو با احزاب فوق ارتدکس انتقاد کرده و گفته است که نخست وزیر باید به دلیل اتهامات فساد تحت محاکمه قرار گیرد.

انتخابات برگزار شده در ۲۳ مارس چهارمین انتخابات متوالی در دو سال گذشته بود که به بن بست رسید. ریولین، که پست او بیشتر تشریفاتی است، مسئول تعیین یک رهبر حزبی برای تشکیل کابینه پس از هر انتخابات است. وی پس از تأیید ۵۲ نماینده پارلمان از نخست وزیر، ماه گذشته به نتانیاهو فرصت تشکیل کابینه داد. نتانیاهو اکثریت ۶۱ کرسی را نداشت، اما بیشترین تعداد حمایت از  یک رهبر حزبی را به دست آورد. با این حال نتانیاهو به رغم جلسات مکرر با بسیاری از رقبا و ارتباط بی‌سابقه با رهبر یک حزب کوچک فلسطینی-اسرائیلی (راعم یا فهرست مشترک عربی)، قادر به بستن کابینه ائتلافی نبود.

در جریان رایزنی های هفته پیش، بلوک ۵۲ عضوی حامی نتانیاهو از ریولین خواست که نامزد دیگری را انتخاب نکند و در عوض از پارلمان بخواهد در مورد نخست وزیر تصمیم بگیرد. اما ریولین این پیشنهاد را رد کرد و گفت که «این اقدام ما را به انتخابات پنجم می رساند، بدون آنکه تمام گزینه‌های تشکیل کابینه امتحان شود.»

لاپید، در حال حاضر یک توافق به اشتراک گذاری قدرت را به نفتالی بنت، رهبر حزب راست‌گرای «یامینا»، ارائه کرده است. ذیل این پیشنهاد، دو رهبر حزبی، کار نخست وزیری را بصورت چرخشی مشترکاً پیش خواهند برد و در دور اول مسئولیت نخست‌وزیری به عهده بنت خواهد بود.

بنت، یک متحد سابق نتانیاهو که به رقیب وی تبدیل شد، تنها هفت کرسی پارلمانی را در تصاحب دارد، اما او با همین تعداد در نقش King Maker ظاهر شده و لاپید برای تأمین اکثریت پارلمانی به کرسی های وی نیاز دارد.

بنت، وزیر دفاع سابق روز دوشنبه و پیش از پایان مهلت نتانیاهو اعلام کرد که اگر نتانیاهو نتواند یک ائتلاف را تشکیل دهد، وی در راستای تشکیل یک «دولت وحدت» اقدام خواهد کرد. او در یک نطق تلویزیونی گفت: "اکنون زمان برای تشکیل یک دولت وحدت فرا رسیده است ... درب حزب ما به روی همه احزاب باز است."

لاپید پس از قبول مسئولیت تشکیل کابینه، به سرعت توسط بسیاری از بلوک‌های اصطلاحاً خواهان «تغییر» حمایت شد، و از طرف حزب چپگرای «کارگر»، حزب چپ میانه «مرتز» و حزب تندرو اما به شدت ضد نتانیاهو «یسرائیل بیتنو» به رهبری آویگدور لیبرمن، تأییدیه دریافت کرد. حزب «آبی و سفید»، به رهبری وزیر دفاع بنی گانتز، نیز دوباره از لاپید حمایت کرد. و حتی حزب «امید تازه» از  مدافعان نتانیاهو که صاحب ۶ کرسی کنست است ، پس از رای ممتنع اولیه، در آخرین دور رایزنی‌های ریولین، لاپید را تأیید کرد.

هری فائوست، گزارشگر الجزیره در اورشلیم، گفت که از یک طرف، مردم در اسرائیل "از این حماسه بی‌پایان انتخاباتی بسیار خسته و اشباع شده اند، و از سوی دیگر، "یک دولت غیرکارآمد برای دو سال گذشته با انواع بحران‌ها و شرایط اضطراری، کمبود بودجه و ... در مسند بوده است". تاثیرات این وضعیت پیش جشمان‌شان وجود دارد و مردم می‌خواهند آن را حل کنند.

رسیدن به یک توافق نهایی آسان نخواهد بود و علاوه بر حمایت یکی از دو حزب عربی، نیازمند تفاهم هفت حزب با رویکردهای بسیار متفاوت دارد. نظرسنجی اخیراً منتشر شده توسط موسسه دموکراسی اسرائیل نشان داد که ۷۰ درصد از اسرائیلی‌ها معتقدند مذاکرات ائتلاف شکست خواهد خورد و یک رای‌گیری جدید در پیش است.

نتانیاهو تبدیل به یک شخصیت مناقشه‌ساز در سیاست اسرائیل شده است که چهار انتخابات آخر به عنوان یک رفراندوم در مورد حکومت او دیده می‌شود.او که مدتی است در حال محاکمه در دادگاه است، از ماندن در قدرت ناامید شده است و دیگر نمی‌تواند با استفاده از جایگاهش، مصونیت قضایی برای خود فراهم کند و دیگر از پیگرد قانونی ایمن نخواهد بود.

نتانیاهو به تقلب، نقض اعتماد و رشوه خواری در مجموعه پرونده‌های رسوایی متهم شده و محاکمه به مرحله شهود رسیده است. نتانیاهو اتهامات را مطابق انتظار انکار می‌کند.

به نوشته الجزیره  نتانیاهو بی تردید سعی دارد این ائتلاف بالقوه را از بین ببرد، شاید با تلاش برای به عقب کشاندن بنت از ائتلاف با لاپید، و یا تلاش برای به تاخیر انداختن روند. بنابراین مسائل زیادی وجود دارد که نتوان همه چیز را تمام‌سشده انگاشت، اما مسلماً نتانیاهو در یک قدمی پایان است نسبت به هر زمان دیگری از این بحران،وی اکنون در معرض خطر بسیار بیشتری قرار دارد.