دستور کار مشترک تندروهای ایرانی و آمریکایی؛ «Kill the Deal»
به گزارش اقتصادنیوز، مخالفت ها با مذاکرات جاری در وین درباره احیای برجام، با نزدیک شدن به موعد انتخابات ریاست جمهوری و زبانه کشیدن شعله های آتش خشم و درگیری های ویرانگر در سرزمین های اشغالی شدت گرفته است. به همین بهانه سینا طوسی با انتشار یادداشتی در پایگاه تحلیلی رسپانسیبل استیتکرفت با عنوان «چگونگی عملکرد تندروهای آمریکایی و ایرانی در راستای هدف مشترک لغو توافق هسته ای» ریشه های این مخالفت ها را در دو سوی جبهه بررسی کرده و نشان داده چرا هر دو سوی این ماجرا به چنین مخاصمه ای نیاز دارند.
همسویی منافع
از ویژگی های ثابت روابط متخاصم ایالات متحده و ایران از زمان انقلاب 1979، همسویی منافع تندروها در درون ایران با شاهین ها (محافظه کاران رادیکال) در ایالات متحده است. این دو برای رسیدن به هدف مشترک خود در زمینه تخریب دیپلماسی بین دو کشور، به طور مداوم به انعکاس یکدیگر و انتشار اکاذیب می پردازند.
مذاکراتی که به منظور احیای توافق هسته ای 2015 از ماه آوریل در وین آغاز شده، میزان منافع مشترک میان تندروهای هر دو طرف را آشکار می کند. در ایالات متحده، سناتورهای جمهوری خواهان با شروع درگیری میان اسرائیل و فلسطین، خواستار پایان دادن به مذاکرات و هشدار به افرادی شدند که در تعامل با ایران هستند. جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ نیز با استناد به اظهارات فاش شده جواد ظریف خواستار قطع مذاکرات شده است.
بازی ضد دیپلماسی نیروهای راست ایالات متحده توسط غیورترین نیروها در ایران ادامه داده می شود که به ضدیت با آمریکا به عنوان نیرویی مشروعیت بخش محتاجند. در حال حاضر، مخالفان تندروی دولت میانه روی روحانی در ایران برای جلوگیری از مذاکرات وین و احیای توافق هسته ای در تب و تابند. پس از انتشار نوار سخنان ظریف ، آنها کنفرانسی را در محل سابق سفارت آمریکا در تهران [با عنوان نان در وین] ترتیب دادند تا مذاکرات وین را خود محکوم کنند.
نصرالله پژمانفر ، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس، در این مراسم با خشم علیه روحانی و ظریف گفت آن ها صنعت هسته ای ما را از طریق مذاکره نابود کردند و به دروغ به مردم می گویند که با مذاکرات در وین تحریم ها برداشته خواهد شد. مالک شریعتی، دیگر نماینده محافظه کار هم اعلام کرد که چاه وین آب ندارد.
در همین حال، محمد حسن قدیری ابیانه، سفیر پیشین ایران در ایتالیا ، ادعا کرده روحانی و ظریف در وین به دنبال منافع ملی ایران نیستند، بلکه به دنبال رای برای جناح خوددر انتخابات ریاست جمهوری هستند. محمود نبویان، نماینده تندرو مجلس هم ظریف و عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه که در راس هیئت ایرانی در وین است، را مورد انتقاد قرار داده و گفت من هیچ اعتمادی به ظریف و عراقچی ندارم. اگر وندی شرمن یک بار گریه کند، آنها تمام ایران را تقدیم آمریکا می کنند.
پشت سخنان پرهیاهوی تندروهای ایرانی این هشدار وجود دارد که مذاکرات وین از پس سالهای فشار حداکثری ترامپ، درحال دستیابی به موفقیت است و این به میانه روهای ایرانی جانی تازه می بخشد. احیای این توافق به آنها فرصتی برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری می دهد و موقعیت تندروهایی را تضعیف می کند که برای توجیه سیاست هایشان و توجیه کاستی های داخلی به دشمنی مستمر با آمریکا نیاز دارند.
تغییر آشکار در سیاست خارجی
مذاکرات بر سر برجام در سال 2015 نمایانگر یک تغییر تاریخی در سیاست ایران بود. این جسورانه ترین و امیدوار کننده ترین تلاش میانه روهای ایرانی برای بهبود روابط ایران با غرب از سال 1979 بود. روحانی دهه ها این هدف را دنبال کرده است از توافق ایران-کنترا در زمان دولت ریگان در دهه 1980، تا توافق با اروپایی ها در اوایل دهه 2000 برای تعلیق غنی سازی اورانیوم. با این حال، به هر مناسبت، این تلاشها با خیانت و خلف وعده ایالات متحده ناکام ماند.
پس از مذاکرات برجام در سال 2015، تندروهای ایرانی تمام تلاش خود را کردند تا روحانی را تضعیف کنند و مانع از گسترش وسیعتر غرب شوند. آنها افرادی را که خواهان ایجاد پل ارتباطی بین ایران و ایالات متحده بودند، تحت فشار قرار دادند، به تنش در منطقه و آمریکا دامن زدند و رقبای خود را متهم به ستون پنجم ایالات متحده کردند که نظام سیاسی ایران را تهدید می کنند. دولت ترامپ که ادعا می کرد به توافق هسته ای جدیدی نیاز دارد، نگرانی آنها را بسیار کاهش داد و پایگاه سیاسی روحانی را از بین برد.
حمله بی امان به دیپلماسی
امروز چشم انداز احیای مجدد توافق، منجر به حملات مجدد و شدید تندروهای ایرانی علیه روحانی و دیپلمات هایش شده است و نوار منتشرشده از ظریف در ایالات متحده و ایران به کار حمله به دیپلماسی آمده است. این نوار در ادامه حملات دیگری علیه ظریف در ایران منتشر شد، از جمله در تلویزیون دولتی تحت سلطه محافظه کاران که به پخش یک سریال تلویزیونی و مستند اقدام کرده بود که توافق هسته ای را توطئه ایالات متحده برای ایجاد تغییر نرم رژیم در ایران معرفی دانست و ظریف را در احاطه مشتی جاسوسان دشمن به تصویر کشیده شد.
نوار ظریف اختلافات مهمی را در سیاست خارجی جمهوری اسلامی برجسته کرد. ظریف روسیه، کشوری که در اولوبت تندروها برای ایجاد روابط نزدیک آن قرار دارد، را به دلیل تلاش برای سنگ اندازی در طول مذاکرات توافق هسته ای در سال 2015 به دلیل نگرانی از نزدیک شدن ایران به غرب، مورد انتقاد قرار داد. او هم چنین در مورد تلاش تندروها برای خرابکاری در توافق، از جمله حمله به سفارت عربستان در تهران و توقیف دو قایق آمریکایی در خلیج فارس پس از اجرای آن در ژانویه 2016، صحبت کرد. به طور مشخص او از لزوم «مدیریت اختلافات» با ایالات متحده سخن گفت و تاکید کرد که «نیازی به درگیری و تنش نیست».
روحانی به نوبه خود گفت نوار ظریف با هدف آسیب رساندن به مذاکرات وین درز کرده است. ظریف با واکنش شدید در مورد اظهارات خود مواجه شد، به ویژه اظهاراتش در مورد فرمانده فقید نیروی قدس سپاه پاسداران، سردار قاسم سلیمانی. در این شرایط او مورد انتقاد بی سابقه رهبری قرار گرفت که اظهار داشتند سخنان او «تکرار سخنان خصمانه دشمنان ما» است. بدین ترتیب با انتشار این نوار هر گونه سودای ریاست جمهوری که ممکن بود ظریف در سر داشته باشد، نقش بر آب شد و حتی گمان بر این است که کل ماجرا از ناحیه محافطه کاران آب می خورد.
نوار ظریف که به بیرون درز کرد، شاهین های ضدایرانی در ایالات متحده هم دست به کار شدند تا روایت خود از یک ایران یک کشور یکپارچه که توسط تندروها کنترل می شود را اثبات کنند. این در حالی است که اظهارات ظریف نشان می دهد در داخل اختلافات شدیدی بر سر توافق هسته ای وجود دارد، که در نهایت میانه روها موفق به انجام آن شدند. این جدای از این مسئله است که شاهین های ضدایرانی در ایالات متحده خواهان نابودی میانه روهای ایرانی هستند. آنها ترجیح می دهند ایران تحت سلطه تندروها باشد، چرا که منزوی سازی و حفظ خصومت همیشگی علیه آن را آسان تر می کند.
عطیه برتر
دوره ریاست جمهوری ترامپ به مثابه عطیه ای برای نیروهای ضد ایرانی در واشنگتن، اسرائیل و عربستان سعودی بود. اهداف اصلی آنها شامل انزوای ایران، حفظ تحریم های اقتصادی اعمال شده علیه آن و اطمینان از ادامه خصومت آمریکا و ایران بود. این نیروها به طور مداوم سعی در ایجاد موانعی در دیپلماسی آمریکا و ایران دارند، از جمله تلاش برای تحریک ایران به رفتار شدید، که در اقدام اخیر خرابکاری در تأسیسات هسته ای ایران که به اسرائیل نسبت داده شده و دقیقاً مذاکرات وین را هدف گرفته بود، مشهود است.
تندروهای دو طرف آرزو می کنند تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری توافقی در کار نباشد. تحقق این مسئله چندان هم تعجب آور نخواهد بود، چرا که دولت روحانی به آخر کار رسیده و تندروها در این راه از هیچ کاری دریغی ندارند. اگر چنین اتفاقی بیفتد، مسیر پیش پای مذاکرات وین لغزان تر می شود. واکنش شاهین ها نسبت به خشونت های جاری در سرزمین های اشغالی نشان می دهد که تندروهای آمریکایی شمشیر خود را برای کشتن دیپلماسی با ایران از رو بسته اند. همتایان ایرانی آن ها در تهران هم مطمئنا آب زیادی به آسیاب آن ها خواهند ریخت.
