سیاست دیگر مشتری ندارد!

طبق 9 نظرسنجی مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران (ایسپا) وابسته به جهاد دانشگاهی از شهریورسال 99 تا کنون نرخ مشارکت در این دوره از انتخابات به صورت میانگین قریب به 40 درصد است. این آمار نشان میدهد با توجه به عدم شور انتخاباتی به مانند سال های قبل، کمپین های ضعیف، دلزدگی از جو سیاسی، عدم احراز صلاحیت های کلان و فضای سرد سیاسی تقریبا روند مشارکت منحنی ثابتی دارد.  اما با این حال 60 درصد از واجدین شرایط هنوز تصمیمی برای شرکت در انتخابات نگرفته اند. باید اشاره کرد که قطعا در روز انتخابات آمار مشارکت با میزان  نظرسنجی های تا کنون متفات خواهد بود. چرا که   فضای سیاسی ضد مشارکت و ضد رای این روزها موجب شده است خیلی از پرسش شونده ها از اعلام علنی مشارکت خود شرم داشته باشند و یا چون فضای حمایتی از نامزدی خاص وجود دارد نظر نهایی خود را پنهان کنند. گویی اینبار انتخابات را نه از نظر نتیجه بلکه از نظر میزان مشارکت، نه آرای خاکستری بلکه آرای شرمگین تعیین می کنند.

البته در کنار تضاد و تفاوت نتیجه نظرسنجی های تاکنون با واقعیت روز انتخابات علاوه بر اشکال در شیوه نظرسنجی ها روحیه محافظه کاری و یا عدم اعتماد مردم به پرسش ها و پرسشگران و در کل خود نظرسنجی ها نیز هست.

برخی امید دارند در همین چند ساعت باقی مانده با اعلام انصراف ها و یا حمایت افراد و احزاب از کاندیدایی، در نهایت قشر خاکستری و رای دهنده مردد را به پای صندوق های رای آورند. یا همزمانی این انتخابات با انتخابات شوراهای شهر با آن سیل عظیم کاندیداها نرخ مشارکت را بیشتر از پیش بینی ها کند.

معمولا در ساعات منتهی به روز انتخابات فضای دوگانه و دو قطبی با تاکتیک "نفرت و ترس" شکل می گیرد.کمپین ها می کوشند جامعه را از نتیجه پیروزی رقیب بترسانند . همان تاکتیکی که اکنون دو نامزد  اصلاح طلب از بیم انتخاب کاندیدای اصولگرا برای کشور می گویند و یا اصولگرا ها با ترسیم و توصیف وضع موجود نفرت را نسبت به جریانات اصلاح طلبی و دولت مستقر و کارکردش در این 8 سال می پرورانند.

روند کوتاه مدت 40 روزه انتخابات در ایران، نرخ سینوسی مشارکت ها و رفتار رای دهی در ایران نشان می دهد که به منظور افزایش مشارکت سیاسی و جلب مشارکت مردم در فعالیت های حزبی و انتخاباتی سیاست نیز نیازمند بازاریابی است.

با اینکه هر دوره با توسعه  ابزارهای ارتباطی دسترسی مردم به اطلاعات سیاسی افزایش پیدا کرده ( فیس بوک در سال 92- تلگرام و توییتر در سال 96 و این دوره ورود کلاب هاوس و توسعه توییتر)  و تعدد و خروجی رسانه های جمعی و رقابت های انتخاباتی توسعه یافته، تجاری تر و رقابتی تر شده اما در کل کمپین های انتخاباتی ایران هنوز سنتی مدیریت می شوند و برداشت واقعی از بستر اجتماعی ندارد. این نکته ای است که آن انبساط سیاسی لازم را در این دوره رقم نخواهد زد.

اما باید گفت آنچه در دوره های بعد باید جهت جلوگیری از ریزش رای دهندگان و بحران مشارکت صورت گیرد، بازاریابی خود سیاست است. بازاریابی سیاسی صرفا در مورد چگونگی رای دادن مردم نیست، بلکه ماهیت نگرش کلی آنها نسبت به سیاست و سیاستمداران را نیز شامل می شود. خواسته های مردم ،چگونگی سهیم بودن آنها در سیاست، چگونگی انتظار پاسخگویی به مردم و در صورت لزوم زیر سوال بردن سیاستمداران، چگونگی مشورت گرفتن از مردم و توزیع قدرت و تعیین الویت ها و... همه را در بر می گیرد.

* کارشناس کمپین‌های انتخاباتی