احتمال به‌ بن‌بست‌رسیدن برجام در دولت رئیسی چقدر است؟

 ۲۰۴ نفر از نمایندگان مجلس با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند امروز با شعار پرهیز از فرصت‌سوزی در حال ورود به خسارت دیگری مانند برجام هستیم تا با دادن امتیازهای نقد، وعده‌های نسیه‌ دریافت کنیم ولی تنها زمانی به تعهدات برجامی خود بازمی‌گردیم که تحریم‌ها به صورت واقعی و کامل برداشته شده و مورد راستی‌آزمایی قرار گیرد. با این حال مجبتی ذوالنوری که پیش از این در مجلس دهم به همراه چند نفر دیگر از نمایندگان متن برجام را در صحن علنی آتش زده بود، به میزان گفته است: پیش‌بینی بنده این نیست که دولت سیزدهم مطلقا زیر میز برجام بزند، دولت سیزدهم بسیار قوی‌تر از دولت گذشته در استیفای حق ملت عمل خواهد کرد. از سوی دیگر هم اگر طرف مقابل به ‌دنبال حفظ برجام است باید هزینه آن را پرداخت کند تا مشکلات اقتصادی مردم ما برطرف شود. سعید جلیلی هم که از مخالفان برجام است و همچنان علیه آن سخن می‌گوید، بعد از سخنان روحانی درباره اینکه دو سال نخست برجام ثمر داده بود گفته که «گفتن این سخن که برجام دو سال خوب بود، اما بعد‌ها مشکل پیدا کرد، مثل این است که کسی بخواهد ازدواج کند و همه به او بگویند با این فرد که ویژگی‌های منفی دارد ازدواج نکن و بعد که هشدار‌های آنان محقق شد، بگوید دو سال اول خیلی زندگی خوبی داشتیم، اما بعد‌ها همه‌چیز خراب شد. باید به او گفت مگر شما برای دو سال ازدواج کرده بودید؟ آقای روحانی بگوید در همان دو سالی که ایشان می‌گوید برجام خوب بوده، کدام بانک مرکزی کشور‌های اروپایی با ما کار کرد؟ آقای روحانی توضیح دهند کل سرمایه‌گذاری در آن دو سال چقدر بوده است؟». اگرچه مشخص نیست جلیلی در دولت آتی سهم یا منصبی داشته باشد اما چهره‌های نزدیک به او مانند باقری‌کنی احتمالا به وزارت خارجه ورود خواهند کرد و بعید است که استراتژی‌ای متفاوت از او دنبال کنند مگر ابراهیم رئیسی نگاه متفاوتی نسبت به دیگر اصولگرایان به ماجرای مذاکرات احیا برجام در وین داشته باشد و از تیم همراه خود بخواهد که تسلیم فشارهای اصوگرایان نشوند؛ در این صورت باید فشار زیادی را یک‌تنه به همراه تیم نزدیک به خود برای به‌سرانجام‌رساندن مذاکرات 

از سوی اصولگرایان تحمل کند! جواد امام در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه مشکلات اصلی دولت روحانی پیش‌روی رئیسی هم خواهد بود، گفته که کمبود منابع، وضعیت برجام و FATF از چالش‌های اصلی دولت بعدی خواهد بود که اگر این مشکلات حل نشود، کشور به مشکل برمی‌خورد، زیرا اگر برجام احیا نشود کمبود منابع در کشور مشکلاتی جدی درست خواهد کرد. برخی معتقدند چالش اصلی ابراهیم رئیسی تقابل بین مطلق‌انگاری و زیاده‌خواهی اصولگرایی در ارتباط با مذاکرات احیای برجامی و واقعیت اقتصادی کشور یعنی کمبود منابع مالی است. در این صورت او هیچ چاره‌ای ندارد مگر اینکه دست به انتخاب بزند. گرچه در این میان چهره‌هایی مانند «حسین کنعانی‌مقدم»، فعال سیاسی اصولگرا، با بیان اینکه رئیس‌جمهور آینده هم باید در همین مسیر و ریل‌گذاری که انجام شده حرکت کند، گفته که قطعا دولت‌های ما در طول همدیگر هستند و هر دولتی که سر کار بیاید نسبت به تعهدات دولت قبلی متعهد خواهد بود و سعی می‌کند آن عهدنامه‌ها و موافقت‌نامه‌ها را دنبال کند اما ممکن است در برخی موارد بازنگری‌هایی انجام شود که بتواند بحث برداشته‌شدن تحریم‌ها و راست‌آزمایی را تضمین کند و این ممکن است در دولت آینده به‌‌عنوان یک تاکتیک جدید برای رسیدن به اهداف دنبال شود. ولی به نظر می‌رسد دولت آقای رئیسی، چاره‌ای جز این ندارد که برجام را به یک فرجام برساند. بین ادعاهای اصولگرایی مانند کنعانی‌مقدم با مجلس‌نشینانی مانند میرسلیم یا چهره‌ای مانند جلیلی البته فاصله زیادی است اما آنچه واقعیت دارد این است که به نظر می‌رسد آنچه این روزها بلندتر است، صدای مجلس‌نشینان و همسویان با آنهاست نه چهره‌هایی که خارج از گود قدرت اصولگرایی تعریف می‌شوند.