دستور اشتباهی رئیسی!
به گزارش اقتصادنیوز این روزنامه نوشت:
روز یکشنبه بود که رئیس جمهور در دهمین جلسه ستاد هماهنگیهای اقتصادی دولت، بانک مرکزی را مکلف به بازگرداندن منابع ارزی به کشور کرد؛ تکلیفی که شاید کمترین قرابتی با شرح وظایف بانک مرکزی در شرایط فعلی داشته باشد چرا که منابع ارزی کشور چند سالی است که تحت تاثیر تحریم ها قرار گرفته اند و بدیهی است که برای حل این معضل باید وزارت امور خارجه مکلف به رفع تحریم ها شود. با این همه باید دید چنین دستوری آن هم از نوع اکید به رئیس بانک مرکزی، آیا می تواند گره گشا باشد و منابع ارزی را به کشور باز گرداند؟
مکلف شدن بانک مرکزی
سیدابراهیم رئیسی رئیس دولت سیزدهم، روز یکشنبه در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی، با تاکید بر لزوم ایجاد ثبات در بازار و انجام اقدامات پیشگیرانه از نوسانات ارزی، بانک مرکزی را موظف کرد با فعال کردن ساز و کارهای بانکی و اقتصادی ارزهای موجود در خارج از کشور را به داخل بازگرداند.در ادامه این جلسه موضوع توسعه تجارت و برطرف شدن موانع صادرات و مدیریت واردات با رویکرد صادرات محوری بررسی و اصلاحات لازم در این زمینه انجام و مقرر شد مصوبه اصلاح شده برای اجرا به دستگاههای ذیربط ابلاغ شود.اعضای ستاد هماهنگی اقتصادی دولت همچنین بر لزوم اجرای موافقتنامه گمرکی منعقد شده با کشورهای مختلف در راستای برطرف شدن موانع و بهبود شرایط تجارت و نیز تامین زیرساختهای لازم برای افزایش حجم تجارت از جمله در بخش کشتیرانی و حمایت از صادرکنندگان کوچک تاکید کردند.
این در حالی است که بحث تحریم ها که ریشه اصلی وضعیت اقتصادی فعلی محسوب می شوند هیچ جایی در این جلسه نداشتند. با این همه باید دید دستورات اکید رئیس جمهور آیا می تواند مشکلات منابع ارزی کشور را بر طرف سازد؟
در حیطه اختیارات بانک مرکزی نیست
محمود جام ساز، کارشناس اقتصادی در این خصوص به آفتاب یزد گفت:« منابع ارزی کشور در اختیار بانک مرکزی نیست که بخواهد آن ها را باز گرداند! ما دو نوع منبع ارزی داریم یکی منابع ارزی است که در اختیار سازمان ها و بانک های بین المللی هستند و به دلیل تحریم ها توقیف شده اند، این سازمان ها و بانک ها هنوز اجازه ندارند که منابع ارزی ما را برگشت بدهند. اخیرا آمریکا به کره جنوبی این اجازه را داده است که 7 میلیارد از ذخایر ارزی کشورمان را که در آن کشور بلوکه است به صورت کالا به ما بدهد، حتی کالا را هم مشخص کرده اند که باید از برند های سامسونگ و ال جی باشد. بقیه ارزهایی که در حال حاضر توقیف هستند در حیطه کاری و اختیارات بانک مرکزی نیست که بخواهد آن ها را باز گرداند! »وی تصریح کرد:« یک منابع ارزی دیگر هم وجود دارد و آن هم ارزهایی است که برخی افراد به بهانه واردات از بانک مرکزی گرفته اند، برخی از این ارزها به صورت کالا وارد کشور شده است و برخی دیگر نه به صورت کالا وارد شده و نه ارز به بانک مرکزی برگردانده شده است، در این خصوص هم قوه قضائیه باید وارد عمل شود تا کسانی که این ارز ها را برده اند مورد پیگرد قانونی قرار بگیرند و شاید از این طریق بتوان این ارزها را بازگرداند.»این کارشناس اقتصادی تاکید کرد:« هر اقدامی که میخواهد صورت بگیرد باید زمینه اجرایی داشته
باشد. زمینه های اجرایی برگرداندن منابع ارزی به کشور ما فراهم نیست. در خصوص منابع ارزی بلوکه شده بزرگترین مشکل مربوط به
تحریم ها است که آن هم گره خورده به برجام. بعد از روی کار آمدن بایدن
تا کنون در خصوص برجام 6 دوره مذاکره انجام شده ولی هیچ نتیجه ای در بر نداشته است چون ایران مطالباتی دارد، آمریکا هم مطالباتی دارد. مطالبه اول ایران این است که همه تحریم ها باید برداشته شود، مطالبه دوم این است که باید راستی آزمایی صورت بگیرد که این موضوع هم زمانبر است. مطالبه آمریکا هم این است که باید مسائلی مثل موشک های بالستیک و کروز و همچنین نفوذ ایران در منطقه و غیره در مذاکرات برجامی مطرح شود؛ این موضوع هم از طرف ایران پذیرفته نیست.
در حقیقت من فکر نمی کنم به این زودی ها ایران بخواهد به برجام برگردد برای اینکه اگر قرار باشد به برجام بازگردد، اولا این برجام، برجامی نیست که در سال 2015 توافق شد و مسائل دیگری در آن مطرح است که برای برگشتن به آن ایران باید تا حدی مواضع خود را تلطیف کند، از طرف دیگر آمریکا هم باید تا حد زیادی از مواضع خود عقب نشینی کند اما موضوع حائز اهمیت این است که به فرض محال حتی اگر برجام هم به توافق برسد و امضا شود، تا زمانی که مسئله fatf و کنوانسیون های وابسته به آن مثل cfو پالرمو در مجلس تصویب نشود و رسما اعلام نشود که این ها پذیرفته شده است، یعنی تا تراکنش های مالی ایران شفاف نشود و مسئله مقابله با تامین مالی تروریسم که غربی ها بر آن معتقد هستند امضا نشود هیچ بانکی با ایران کار نخواهد کرد!» جام ساز افزود:« این یعنی ما حتی اگر اجازه صادرات داشته باشیم نمی توانیم از سیستم بانکی بین المللی استفاده کنیم چون این سیستم متکی است بر اینکه برجام باید امضا شود و fatf تصویب شود یعنی تراکنش های مالی ایران باید شفاف باشد. اگر تراکنش های مالی ایران شفاف نباشد بانک های بین المللی این ترس را دارند که یک موردی پیدا شود که منشاء آن پولشویی یا تروریسم باشد و آن ها گرفتار تحریم های آمریکا شوند بنابراین هیچ بانکی این ریسک را نمی پذیرد. از طرف دیگر cfبه معنای تامین مالی تروریسم است، تعریف تروریسم از نظر غرب با ایران متفاوت است.
بنابراین امید به اینکه حتی اگر برجامی هم امضا شود گشایشی ایجاد خواهد شد یک امید واهی است ضمن اینکه در صورت امضای برجام، آمریکا همه ی تحریم ها را هم بر نخواهد داشت و به گفته خودش 500 تحریم را نگه خواهد داشت. از طرف دیگر اگر قرار بر آزادی منابع ارزی کشور باشد باید تراکنش های مالی آن شفاف باشد که من فکر نمی کنم این منابع ارزی یک جا آزاد شود بلکه به صورت بخش بخش آزاد خواهد شد و حتما مورد نظارت قرار خواهد گرفت. با همه این تفاسیر فکر نمی کنم دستوری که آقای رئیس جمهور به رئیس بانک مرکزی داده است در حیطه اختیارات بانک مرکزی باشد که بخواهد منابع ارزی را بازگرداند، در وهله اول مسئله برجام مطرح است که آن هم دست دولت و سیاست های خارجی دولت است و بانک مرکزی در خصوص آن کاره ای نیست در وهله دوم هم خود دولت و بانک مرکزی باید کمک کنند تا از طریق قوه قضائیه کسانی که ارزها را برده اند به کشور بازگردانند در غیر این صورت بازگشت منابع ارزی به کشور امکانپذیر نیست.»
آقای رئیسی! اشتباه دستور می دهید
با همه این تفاسیر می توان گفت که در حال حاضر مسئول اصلی بازگشت منابع ارزی به کشور، دستگاه دیپلماسی است و آقای رئیسی باید به جای دستور به رئیس کل بانک مرکزی، به وزیر امور خارجه دستور می دادند تا با رفع تحریم ها زمینه را برای بازگرداندن منابع ارزی به کشور مهیا سازند. از طرف دیگر هم با پیگیری برای تصویب fatf از مجمع تشخیص مصلحت نظام درخواست می کردند تا هر چه زودتر شرایط تصمیم گیری در خصوص کارگروه ویژه اقدامات مالی را فراهم سازد.