پرواز شاهین های ایرانی بر فراز خلیج فارس

اگر بخواهیم نقش نیروی هوایی ارتش را در دوران دفاع مقدس بیان کنیم باید بگوییم که اگر خلبانان نیروی هوایی و پشتیبانی‌های آنان نبود شاید بسیاری از عملیات‌های دریایی و زمینی مانند عملیات مروارید و والفجر ۸ نیز به پیروزی نمی‌رسید. این نیرو از پایان دفاع مقدس تا کنون هم در عرصه‌های خودکفایی، ساخت و تولید تجهیزات جدید و به روز هم از نیرو‌های پیشگام در نیرو‌های مسلح به شمار می‌رود.

این نیرو از نخستین روز‌های پیروزی انقلاب اسلامی و بعد‌ها در طول دفاع مقدس علاوه بر عملیات‌های مهمی، چون حمله به الولید یا اچ ۳، حمله به اوسیراک، کمان ۹۹، بمباران شهر کوت و بسیاری دیگر از عملیات‌ها نقش مهمی در نابودی توان نظامی ارتش بعثی داشت و در این راه شهدای بسیاری را هم به انقلاب و کشورمان تقدیم کرده است. نخبگان نیروی هوایی ارتش توانستند عملیات‌های بسیاری را علیه دشمن بعثی طراحی و اجرا کنند که تا آن زمان شاید نظیر آن در دنیا وجود نداشت. این نوابغ و نخبگان نه تنها با این عملیات‌ها توانستند دشمن بعثی را مجبور به پذیرش شکست کنند، بلکه کارشناسان نظامی جهان را هم به حیرت واداشتند.

خلبانان جنگنده‌های اف‌۴ و اف‌۵ نیز از شجاع‌ترین و بهترین خلبانان ایران هستند؛ خلبانانی از جمله شهید فریدون ذوالفقاری، شهید علیرضا یاسینی، شهید حسین خلعتبری، فرج‌الله براتپور، شهید مصطفی اردستانی و هوشنگ آغاسی بیگ. اف ۵‌ها و اف۴‌های ایرانی نیز ستون‌های زرهی رژیم بعث را در دشت خوزستان به گونه‌ای مورد هدف قرار دادند که دشمن نتوانست به هدف خود برای تصرف جنوب خوزستان و دزفول دست پیداکند. باید توجه کنیم که خلبانان ایرانی باعث شدند تا صادرات نفت عراق تحت از حدود دو میلیون بشکه به ۸۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت.

نبرد‌های هوایی خلبانان ایران اسلامی علیه رژیم بعثی عراق نیز بخشی جذاب از جنگ است که متاسفانه کمتر به آن پرداخته شده است. اف۱۴‌های ایران در دست خلبانان بزرگی، چون یدالله خلیلی، اسدالله عادلی، حسین خلیلی، جلیل زندی، فضل‌اله جاویدنیا و ده‌ها مرد بزرگ دیگر نه تنها هشت سال مانع تسلط هوایی دشمن بر آسمان ایران شدند، بلکه حدود ۱۳۰ (پیروزی هوایی ثبت شده) تا ۱۹۰ (پیروزی غیررسمی) را کسب کردند. در حالی که دشمن تنها توانست پنج فروند اف۱۴ ایران را ساقط کند.

نیروی هوایی ارتش در دفاع مقدس به طور کلی چهار وظیفه اصلی را انجام می‌داد که عبارتند از؛ شناسایی هوایی، ترابری هوایی تاکتیکی، انهدام زیرساخت‌های اقتصادی و نظامی رژیم بعث عراق و دفاع از تاسیسات زیربنایی کشور. در این بین، اما یکی از مهم‌ترین وظایف این نیرو در دفاع مقدس انهدام و نابودی مقر‌های دشمن بعثی بود. یعنی همان نقاطی که باید منهدم می‌شدند تا در موج حملات دشمن بعثی علیه کشورمان وقفه ایجاد شود. در این میان نقش جنگنده‌های فانتوم و خلبانان آن در اجرای این وظیفه بسیار مهمی و حیاتی بود.

روایتی از یک شاهین که آسمان خلیج فارس زیر بال‌هایش بود

امیر سرلشکر خلبان شهید محمدرضا آذرفر یکی از خلبانان شهید نیروی هوایی ارتش است که دوم دی ماه سال ۱۳۳۲ در شهرستان مهاباد از توابع استان آذربایجان غربی چشم به جهان گشود. همچون بیشتر همشهری هایش دوره‌های تحصیلی ابتدایی تا دیپلم را در زادگاهش طی کرد و با موفقیت دیپلم خود را دریافت کرد. محمدرضا به پرواز علاقه بسیاری داشت  و همیشه بدنبال این بود که بتواند خلبان شود. اما زندگی قرار بود تقدیر دلخواهش را برای او رقم بزند و او را به آرزویش برساند.

این آرزو در سال ۱۳۵۲ به حقیقت تبدیل شد و او در این سال توانست با قبولی در آزمون ورودی دانشکده خلبانی نیروی هوایی ارتش در این نیرو استخدام شود. نیروی هوایی ارتش که از چند سال قبل یعنی اواخر دهه ۴۰ شمسی توانسته بود هواپیما‌های جدید جنگنده را خریداری کند در آن سال‌ها بدنبال این بود تا تعدادی خلبانان بسیاری در این نیرو جذب شود. محمدرضا یکی از همین جوانان با انگیزه بود که دوست داشتند تا خلبان شوند.  

او دوره‌های مقدماتی نظامی، آموزش زبان انگلیسی و  پرواز‌های مقدماتی با هواپیما‌های سبک را در ایران طی کرد و برای گذراندن دوره‌های پیشرفته به آمریکا اعزام شد. با پایان یافتن دوره تکمیلی زبان تخصصی و پیشرفته و پرواز با هواپیما‌های آموزشی T- ۴۱ و جت T-۳۷ و  T-۳۸ موفق به دریافت نشان خلبانی شده و به کشورمان بازگشت تا از این آب وخاک پاسداری کند. با دستور ستاد نیروی هوایی ارتش به جمع خلبانان هواپیمای F-۴ در پایگاه ششم شکاری محلق شد.

سایه اشباح ایرانی بر سر کرکس‌های بعثی

با آغاز جنگ تحمیلی در سال ۱۳۵۹، ارتش بعثی عراق با بروزترین تجهیزات و حمایت‌های شرق و غرب به کشورمان حمله کرده و سعی داشت تا بخش‌های مهمی از ایران اسلامی را جداکند. اما سربازان این آب و خاک نگذاشتند تا ذره‌ای از خاک کشورمان به کفش‌های بعثی‌ها بچسبد. یکی از ماموریت‌های نیروی هوایی ارتش در طول دفاع مقدس حفاظت از امنیت خلیج فارس و تامین امنیت کاروان‌های تجاری کشورمان بود که بسیاری از مایحتاج مورد نیاز مردم را تامین می‌کردند.  

خلبان آذرفر یکی از همین خلبانان بود که از ابتدای جنگ پرواز‌های بسیاری در حفاظت و حراست از کشورمان انجام داد و در سال‌های میانی دهه ۶۰ شمسی وارد خلیج فارس شد تا این ماموریت را نیز همچون ماموریت‌های قبلی با موفقیت انجام دهد. او پس از چندین پرواز و عملیات برون مرزی و گشت هوایی سرانجام در بیست و یکمین روز از خردادماه سال ۱۳۶۴ در یک عملیات گشت هوایی بر فراز منطقه خلیج فارس و درگیری با هواپیما‌های دشمن به درجه رفیع شهادت نائل شد.