بروز اختلاف میان آمریکا و اروپا درباره برجام؟

به گزارش اقتصادنیوز، جو بایدن روز شنبه در نشست گروه 20، درست قبل از دیدار با امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و نخست وزیر بریتانیا بوریس جانسون، درباره مذاکرات وین گفت که «قرار است از سر گرفته شود». با این حال، بر اساس گزارش نیویورک‌تایمز، در یک بیانیه مشترک که با عجله منتشر شد، به نظر می‌رسید که این گروه مواضع واشنگتن و حتی ادعای آقای بایدن مبنی بر اینکه مذاکرات قطعاً از سر گرفته می‌شود، را با اکراه تأیید می‌کند و تا حدی حاکی از اختلاف نظر اروپا و آمریکا در این زمینه است.

در این بیانیه آمده است که رهبرانی که کشورهایشان طرف توافق هستند، «از تعهد آشکار پرزیدنت بایدن برای بازگرداندن ایالات متحده به پایبندی کامل به توافق و ماندن در آن تا زمانی که ایران چنین کند، استقبال می کنند».

آنها تاکید کردند: «وضعیت کنونی بر اهمیت راه‌حل مذاکره‌ای تأکید می‌کند که بازگشت ایران و آمریکا به پایبندی کامل به برجام را فراهم می‌کند و زمینه را برای ادامه تعامل دیپلماتیک برای حل و فصل اختلافات باقی‌مانده - هم نگرانی‌های ما و هم ایران فراهم می‌کند».

آنها همچنین بر مزایای بالقوه ایران در بازگرداندن توافق تاکید کردند و گفتند: «بازگشت به پایبندی به برجام، لغو تحریم‌ها را با پیامدهای بلندمدتی برای رشد اقتصادی ایران فراهم می‌کند. این تنها در صورتی امکان پذیر خواهد بود که ایران مسیر خود را تغییر دهد. ما از رئیس جمهور می‌خواهیم که از این فرصت استفاده کرده و فوراً به تلاشی با حسن نیت برای نتیجه دادن مذاکراتمان بازگردد. این تنها راه مطمئن برای جلوگیری از تشدید تنش خطرناک است که به نفع هیچ کشوری نیست.»

مشاوران بایدن پیش از اجلاس گفته بودند که انتظار پیشرفت بزرگی در این جلسه ندارند، اما به نظر می‌رسد که اظهارات رئیس‌جمهور اگر نگوییم گامی ملموس است حاکی از گشایش برای حرکت رو به جلو است. به نوشته نیویورک‌تایمز، در گرداب چالش های جهانی پیش روی رهبران گروه 20 - ویروس سرسخت کرونا، اقتصاد مختل شده و گرم شدن آب و هوا - شکست مذاکرات با ایران معضلی کمتر برجسته اما نه کمتر آزاردهنده برای ایالات متحده و متحدان اروپایی اش است.

آقای بایدن گفته است که می خواهد مشارکت ایالات متحده در توافق را بازگرداند و سایر طرف های توافق - انگلیس، چین، فرانسه، آلمان و روسیه - به دنبال راه هایی برای نجات آن هستند. مقامات دولت بایدن گفته اند که زمان برای نجات این توافق در حال پایان است. روسیه، چین و اتحادیه اروپا نیز ضامن های برجام هستند و چهار رهبر گفتند که متعهد به همکاری با مسکو، پکن و بروکسل برای احیای توافق هسته ای هستند. بایدن و دیگر رهبران می‌گویند تا زمانی که ایران توسعه هسته‌ای خود را کند نکند، تحریم‌ها کاهش نخواهد یافت.

همچنین ان‌پی‌آر گزارش داد پرزیدنت بایدن و سه رهبر اروپایی روز شنبه سیگنال روشنی به ایران ارسال کردند مبنی بر اینکه آماده بازگشت به توافقی هستند که تحریم‌ها علیه این کشور را در ازای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران و بازرسی آن، کاهش می‌دهد.

در بیانیه رهبران سه کشور اروپایی و آمریکا آمده است: «ما متقاعد شده‌ایم که می‌توان به سرعت به تفاهم رسید و در مورد بازگشت به انطباق کامل و اطمینان از اینکه برنامه هسته‌ای ایران منحصراً برای اهداف صلح‌آمیز است، برای درازمدت اطمینان حاصل کرد».

بایدن ابراز امیدواری کرد که با وجود تشدید تنش‌ها بین ایران و ایالات متحده، این توافق دوباره احیاشود. در اوایل این هفته، زمانی که معاون وزیر امور خارجه ایران در توییتی نوشت که ایران آماده بازگشت به میز مذاکره «قبل از پایان نوامبر» است.

روز بعد، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، اعلام کرد که بایدن و سه رهبر اروپایی در گروه 20 رایزنی خواهند کرد تا بررسی کنند که چگونه به اقدام ایران پاسخ دهند. رئیس جمهور چین شی جین پینگ و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در G-20 شرکت نکردند. مشخص نیست که آیا آنها در بیانیه روز شنبه مورد ملاحظه قرار گرفته اند یا خیر.

بر اساس گزارش پالیتیکو، یک مقام ارشد دولت در سخنانی با خبرنگاران قبل از جلسه و ارائه صراحتی غیرمعمول در مورد تعداد جلساتی که بین رهبران جهان بیش از حد برنامه ریزی شده است، گفت: بایدن، مرکل، مکرون و جانسون باید وارد یک اتاق شوند تا درباره برنامه هسته ای ایران و اینکه آیا بازگشت به مذاکرات مثمر ثمر خواهد بود یا خیر مذاکره کنند.

این مقام گفت: «این در واقع یک ابتکار عمل مرکل بود. این چهار رهبر در واقع این فرصت را نداشته اند که بنشینند و در مورد ایران صحبت کنند. و آنها باید فضای خصوصی داشته باشند تا بدون واسطه، در مورد اینکه ما در کجا هستیم و کجا باید برویم، مکالمه داشته باشند. این یکی از آن جلسات نادری است که شما واقعاً برخی از موارد قابل بررسی دارید. این فرصتی جدی برای بررسی سیگنال ها خواهد بود، همانطور که ما به سمت یک تعامل واقعی حرکت می کنیم».

از سوی دیگر سی‌ان‌ان گزارش داد که، یک مقام ارشد دولت در تصحیح اظهارات بایدن درباره ازسرگیری قطعی مذاکرات گفت: «تاریخی برای از سرگیری مذاکرات وجود ندارد. آنچه که  بایدن به آن اشاره ‌کرد، اعلام  ایران و اتحادیه اروپا بود که مذاکرات قبل از پایان نوامبر آغاز می‌شود و ما می‌خواهیم تا حد امکان فوری آغاز شود».  مقامات کاخ سفید قبلاً گفته بودند که این نشست تلاشی برای مرتب کردن گام‌های بعدی و اطمینان از همسو بودن همه طرف‌ها است.

به نوشته سی‌ان‌ان مقامات ایالات متحده به شدت تردید دارند که مذاکرات مجدد در مورد چگونگی مدیریت برنامه هسته ای ایران نتایج مورد نظر را به همراه داشته باشد و فعالانه در مورد اعمال فشار علیه تهران بحث می کنند. منابعی در واشنگتن به سی ان ان گفتند که در دولت بایدن بحث در مورد چگونگی ادامه و افزایش فشار بر ایران ادامه دارد. یکی از افراد آشنا به گفتگوها به سی‌ان‌ان گفت که انتظار می‌رود بایدن در جریان نشست‌های G20 با متحدانش درباره گزینه‌های احتمالی بحث کند و ممکن است حتی زمانی که مذاکرات ایران در حال انجام است، فشارهایی تحمیل شود.