شوکِ ترور نافرجام آقای نخست وزیر

دیوید ایگناتیوس تحلیل‌گر ارمنی تبار واشنگتن پست با انتشار یادداشتی با عنوان «تلاش برای ترور نخست وزیر عراق نتیجه معکوس داشت» در این روزنامه مدعی شده که این حمله تروریستی نه تنها نتوانسته اهداف مورد نظرش را محقق کند، بلکه در جهت معکوس پیامدهای کاملا متفاوتی را در پی خواهد داشت.

ترور نافرجام و تثبیت جایگاه الکاظمی

حتی با معیارهای خشونت‌آمیز مناسبات سیاسی در بغداد، به نظر می‌رسد تلاش اخیر برای ترور نخست وزیر مصطفی الکاظمی بسیاری از عراقی‌ها را شوکه کرده است –و این مسئله رقبایش را که در تلاش بودند او را از قدرت ساقط کنند، به شکل مشهودی تضعیف کرده است.

این حمله به تعبیر کاظمی «بزدلانه» توسط سازمان ملل، دولت بایدن، طیف وسیعی از سیاستمداران عراقی و دولت ایران محکوم شده است و این در حالی است که طرف آمریکایی [با اتهام افکنی] ادعا کرده ایران در این ماجرا دخیل بوده است. دو فروند از این پهپادها سرنگون شدند، اما یکی از آن‌ها به محل اقامت کاظمی اصابت کرد؛ ویلای کوچکی که با هنر مدرن تزئین شده بود.

از قضا سرکنگبین صفرا فزود

راندا اسلیم، مدیر سرویس حل مناقشات معتقد است که: «شواهد غیرصریح ولی کافی وجود دارد که این ماجرا توسط شبه‌نظامیان مخالف کاظمی سازماندهی شده اما نتایج کاملا معکوسی به بار آورده است. این یک حرکت حساب‌نشده و کوته‌فکرانه بود که به جای آن‌که هدفِ کوتاه کردن دست کاظمی برای به دست آوردن نخست‌وزیری دور دوم را عملی کند، تقریبا نخست‌وزیری مجدد او را قطعی کرد».

کاظمی شخصیت نادری در خاورمیانه است که تاکنون در برابر تهدیدات سر خم نکرده است. او از زمان روی کار آمدن خود در ماه مه 2020 و تلاش برای ایجاد تعادلی میان ایالات متحده و ایران در تیررس قرار دارد. از آن زمان، چندین بار گروه‌های شبه‌نظامی به منطقه سبز حمله کردند، یکی از دوستان او را به قتل رساندند با به راه انداختن کارزار ارعاب مقامات امنیتی تلاش کرده‌اند که او را نادیده بگیرند.

منشاء اختلافات

واشنگتن پست مدعی است ریشه اختلاف‌ها تا حدودی به دلیل نتایج انتخابات ماه گذشته است. برنده بزرگ این بازی، مقتدی صدر، مانند کاظمی وعده داده قدرت را از این گروه‌ها گرفته و تلاش کند تا گروه‌های شبه‌نظامی را خلع سلاح کند. 

ائتلاف صدر با 73 کرسی در پارلمان 329 نفره عراق،در مقایسه با دیگر ائتلاف‌ها بیش‌ترین کرسی ها را به دست آورد. و این در حالی است که مخالفانش موفق به کسب تنها 17 کرسی شدند.

در انتخابات اخیر کاظمی نامزد نشد و امیدوار بود که همانند سال گذشته صدر و دیگر رهبران گروه‌های عراقی به عنوان یک فرد مستقل به او روی بیاورند. انتظار می‌رفت که کاظمی در اواخر این ماه یا اوایل دسامبر گفتگوها را درباره تشکیل دولت جدید با صدر و دیگر سیاستمداران برجسته آغاز کند.

دزدی را بس کنید!

بلافاصله پس از شمارش آرا، گرو‌ه‌های مخالف کاظمی ادعا کردند که در انتخابات تقلب شده، و این در حالی بود که سازمان ملل و چندین گروه‌ مستقل بر روند انتخابات نظارت داشتند. این گروه‌ها، حتی در حرکتی عجیب، با تقلید از شعار دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده در اعتراض به نتایج انتخابات، جنبش اعتراضی خود را «دزدی را بس کنید» (Stop the Steal) نامیدند.

ایگناتیوس نویسنده گزارش در ادامه مدعی شد: زمانی که معترضین به نتایج انتخابات منطقه سبز بغداد را محاصره کردند، با نیروهای امنیتی عراقی درگیر شدند و بدین ترتیب این رویارویی به خشونت تبدیل شد و در این درگیری‌ها  دو معترض کشته شدند. 

به گفته یکی از مقامات عراقی نزدیک به کاظمی، بیش از 80 نیروی امنیتی و حدود 27 نفر از معترضین در این درگیری زخمی شدند. این مقام ضمن اشاره به تلاش کاظمی برای کاهش تنش‌ها به واشینگتن پست گفته: «این یک کمپین صحنه‌سازی شده بود که تلاش داشتن از انتخاب مجدد کاظمی جلوگیری کند».

از گور برخاسته؛ شانس مضاعف آقای نخست‌وزیر

پس از این بلوا، سوءقصد به نخست‌وزیر در اولین ساعات روز یک‌شنبه رخ داد و خشم عراقی‌هایی را برانگیخت که امیدوار بودند کاظمی بتواند با فساد مشهود در عراق مبارزه کند و میان آمریکا و ایران در امور عراق نوعی پیوند ایجاد کند. 

بیانیه‌ای که دفتر کاظمی منتشر کرد ادعا می‌کرد: «ما کسانی را که جنایت دیروز را مرتکب شدند، تعقیب خواهیم کرد. ما آن‌ها را به خوبی می شناسیم و آن‌ها را رسوا خواهیم کرد». دیگر سیاستمداران عراقی هم در محکوم کردن این حادثه بیانیه صادر کردند.

مخالفان کاظمی تلاش‌های قابل‌توجهی از خود نشان دادند تا بگویند ایالات متحده به نوعی مقصر این رویارویی و اقدام به ترور است. و ایران نیز موضع میانه‌روانه‌ای در قبال این ماجرا داشت و سعید خطیب زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه در محکومیت این اقدام گفت: «این گونه حوادث در راستای منافع طرف‌هایی است که ثبات، امنیت، استقلال و تمامیت ارضی عراق را در 18 سال گذشته نقض کرده‌اند».

با این حال به ادعای واشنگتن پست  در این ماجرا اتهامات ضد‌آمریکایی و روایت‌هایی چون «ترور ساختگی» با هدف حفظ جایگاهی که اساساً با تهدید چندانی مواجه نیست، حتی در میان عراقی‌هایی که به تئوری توطئه علاقه دارند هم شانس کمی برای مورد توجه قرار گرفتن دارد. 

اگر کاظمی جان سالم به در ببرد، شانس بیش‌تری نسبت به یک هفته پیش برای ماندن در قدرت و گسیل حرکات اصلاحی دارد که عراق به شدت به آن نیاز دارد.