پشت پرده تغییر فرمانده مستشاران نظامی ایران در سوریه

 سردار سید جواد غفاری سومین فرمانده نیروهای ایرانی در سوریه از آغاز بحران در این کشور بود که ابتدا به‌عنوان یکی از فرماندهان قرارگاه دمشق کار خود را شروع کرد و سپس فرماندهی قرارگاه حلب را به‌عهده گرفت و طی سال‌ های اخیر نیز فرمانده اصلی نیروهای مستشاری ایرانی و هم‌پیمانان ایران مثل حزب‌الله و فاطمیون در سوریه بود.

تودیع سردار غفاری پس از ۶ سال تصدی این مسئولیت، در یک ماه گذشته و همزمانی آن با برخی تحولات در سوریه، تحلیل‌های متعددی را در پی داشت و برخی رسانه‌های خارجی این‌طور تحلیل کردند که این تغییر با اجبار از سوی دولت سوریه و ازجمله دستاوردهای سفر اخیر وزیر امور خارجه امارات به دمشق بوده است.

خبرگزاری تسنیم در گفت‌وگو با مسعود اسداللهی، کارشناس ارشد مسائل منطقه به بررسی این تحلیل‌ها و نیز وضعیت این روزهای کشور سوریه پرداخته است که بخش‌های مهم آن را در ادامه می‌خوانید:

سردار سلیمانی گفت بعد از بوکمال در عملیات‌های بزرگ شرکت نکنیم مگر برای احتیاط

اسداللهی درباره وضعت فعلی سوریه و مناطق تحت حاکمیت دمشق و نیز نقش ایران در این خصوص اظهار داشت: بعد از آزادسازی بوکمال، روند عملیات‌ها عوض شد و دیگر آن جوّ نظامی‌ای که بر تحولات حاکم بود وجود نداشت و صبغه نظامی تحولات کمرنگ و صبغه سیاسی آن به‌معنای سیاست داخلی و خارجی پررنگ شد.

نظر خود سردار شهید حاج قاسم سلیمانی هم این بود که بعد از عملیات بوکمال، سپاه و نیروهای هم‌پیمان آن در عملیات‌های بزرگ مشارکت نکنند مگر به‌عنوان احتیاط ارتش سوریه.

سردار غفاری طولانی‌ترین مدت فرماندهی نیروهای ایرانی در سوریه را داشت

اسداللهی در بخش دیگری از این گفتگو، پاسخ به سؤالی درباره «دلیل تغییر سردار جواد غفاری فرمانده مستشاران نظامی ایران در سوریه و همزمانی آن با حوادث اخیر و سوءاستفاده برخی رسانه‌های خارجی از این مسئله» تصریح کرد: بعد از اینکه بحران سوریه شروع شد، چندماه بعد از آن‌که این مسئله وجهه نظامی پیدا کرد و جنگ شروع شد، اولین فرمانده نیروهای مستشاری ما سردار شهید همدانی بود که در سوریه به ابووهب معروف بود. ایشان دی ماه ۱۳۹۰ به‌عنوان فرمانده گروه مستشاری منصوب شد و ۲ سال فرمانده بود آن هم در وضعیت سختی که پایتخت در خطر جدی سقوط قرار داشت. حضور ایشان بسیار مؤثر بود و با همراهی و پیروی از شهید سلیمانی موفق به ایجاد و تجهیز نیروهای دفاع وطنی شدند و پایتخت را نجات دادند، طریق المطار (جاده فرودگاه) را امن کردند و در نهایت جاده خناسر هم فتح و راه حلب باز شد و بعد از ۲ سال مأموریت ایشان تمام شد و بعد از تودیع، سردار اسدی به‌جای ایشان آمدند.

وی ادامه داد: آقای ابواحمد هم ۲ سال یعنی از ۹۲ تا اواخر ۹۴ و تا زمان آزادسازی نبل و الزهرا فرمانده بود و سپس مأموریت ایشان هم تمام شد، در هر دو مورد موضوع رسانه‌ای نشد و خبرشان در رسانه‌ها نیامد و اسمشان هم اعلام نشد و حتی تا زمان شهادت سردار همدانی هم اگرچه افراد مرتبط می‌دانستند ولی علناً اعلام نشد که ایشان با چه مسئولیتی در سوریه حضور دارند.

اسداللهی افزود: در دوره پایانی آقای ابواحمد، چون قرار بود عملیات نصر۱ و نصر۲ انجام شود، سردار سلیمانی از شهید همدانی تقاضا کردند به‌عنوان فرمانده عملیات در میدان حضور داشته باشند که ایشان هم قبول کردند و در همین مسیر به شهادت رسیدند، یعنی شهادتشان بعد از دوره مأموریتشان بود.

قرار بود مأموریت آقای غفاری سال ۹۹ تمام شود که شهادت حاج قاسم آن را به تعویق انداخت

وی گفت: در بهمن‌ماه ۹۴ و بعد از آزادسازی نبل و الزهرا، مأموریت آقای ابواحمد هم به اتمام رسید و مأموریت آقای غفاری شروع شد. ایشان فرمانده گروه مستشاری شدند. ایشان از اواخر ۹۴ فرمانده بود و بیش از آن دو برادر مأموریتش ادامه پیدا کرد و قرار بود اوایل سال ۹۹ مأموریتش تمام شود.

این کارشناس ارشد مسائل منطقه خاطرنشان کرد: مأموریت‌هایی همچون آزادسازی کل حلب، آزادسازی دیرالزور و المیادین و بوکمال و شکست داعش، حضور در مرز عراق و سوریه و حضور در مرز سوریه و اردن و... تحولات بزرگی بود که در این دوران انجام گرفت و در اواخر ۹۸ قرار بر این شد که اوایل ۹۹ مأموریت آقای غفاری تمام شود اما چون حاج قاسم سلیمانی در دی‌ماه ۹۸ توسط جنایتکاری به‌نام ترامپ به شهادت رسید، به‌دلیل پیامدهای آن شهادت و وضعیت جدیدی که در آن قرار گرفتیم، مسئله جابه‌جایی ایشان به تعویق افتاد و گفتند "صلاح نیست این جابه‌جایی صورت بگیرد تا اوضاع تثبیت شود."، بعد از یک سال و نیم به‌دلیل اینکه اوضاع تثبیت شد، قرار شد تا این طرح تحول انجام بگیرد.

اسداللهی اضافه کرد: سردار غفاری جزو اولین مستشاران ایرانی بود که وارد بحران سوریه شد، ابتدا هم در دمشق در حفظ حرم حضرت زینب(س) فعالیت می‌کرد چون مسلحین پشت دیوارهای حرم رسیده بودند و هر آن احتمال سقوط حرم وجود داشت و چون نیروهای حزب‌الله در آن منطقه بودند و ایشان هم کاملاً نیروهای حزب‌الله را می‌شناختند، با آنها کار کردند.

این کارشناس ارشد مسائل منطقه خاطرنشان کرد: آقای غفاری در عملیات حفظ حرم حضرت زینب(س) و در بحث غوطه غربی فعالیت مهمی داشت اما نقطه عطف حضور ایشان آنجا بود که سردار سلیمانی با توجه به اهمیت حلب به ایشان پیشنهاد دادند که قرارگاه حلب را راه‌اندازی کنند لذا از حوزه دمشق کلاً به حلب منتقل شدند و آن عملیات آزادسازی جاده خناسر به حلب طراحی شد و اینها رفتند و موفق شدند یک راه دسترسی به حلب پیدا کنند و در حلب مستقر شدند و در بهمن ماه ۹۴ فرماندهی قرارگاه حلب را به‌عهده گرفتند که دوران اوج حضور ایشان همین مقطع بود و بعد از آن در سال ۹۴ فرمانده‌کل نیروهای مستشاری شدند.

وی با اشاره به تودیع سردار غفاری در هفته‌های گذشته ابراز کرد: این هم طبق همان روال سابق، غیررسانه‌ای انجام شد و آقای غفاری تودیع شدند و برادر جدیدی معارفه شدند، این موضوع به مقامات رسمی سوریه هم اعلام شد و از همان زمان هم انواع و اقسام مراسم‌های تودیع برای ایشان صورت گرفت، برای مثال گروه‌های داوطلب مانند دفاع وطنی و سایر گروه‌ها و همچنین اقشار مردمی این مراسمات را برگزار کردند چون خصوصیت ایشان مردم‌داری و داشتن روابط عمومی بالا بود و ارتباط خودشان را محدود به بحث نظام سوریه نمی‌کردند و به بحث‌های اجتماعی ورود می‌کردند که ببینند مشکلات مردم چیست.

سردار غفاری در حلب محبوب بود

این کارشناس ارشد مسائل منطقه تأکید کرد: سردار غفاری یک محبوبیت خاصی داشت که این محبوبیت اول در حلب ایجاد شد، آن زمان اگر از هر شهروند عادی سؤال می‌کردید "سید جواد فرمانده نیروهای ایران کیست؟"، همه می‌شناختند و بعد از فرمانده‌کل شدن، در تمام جغرافیای سوریه این محبوبیت را پیاده کرد.

اسداللهی گفت: خیلی‌ها در سوریه ناراحت بودند که چرا ایشان رفتند درحالی که این امر روتینی بود و فرماندهان قبلی هم رفته بودند اما مراسم‌های متعددی برای ایشان برگزار شد که هم رسمی بود و هم مردمی و توسط اقشار مختلف برگزار شد. سرلشکر علی ایوب وزیر دفاع سوریه که در عین حال رئیس ستاد ارتش هم هست، در مقر وزارت دفاع مراسم تقدیر و تشکر از زحمات سردار غفاری را با حضور افسران بلندپایه ارتش سوریه و هم برادران سپاه و حزب‌الله برگزار کردند اما متأسفانه اینها رسانه‌ای نشد و یکی از اشکلات کار ما همین بود که پیوست اعلامی نداشتیم و وقتی ما نمی‌گوییم، این فرصت را به دشمن می‌دهیم که این را به عملیات روانی تبدیل کند.

وی در خصوص همزمانی انتشار این خبر با سفر وزیر خارجه امارات به دمشق تصریح کرد: وزیر خارجه امارت می‌خواست به سوریه برود و مقدماتش هم از قبل چیده شده بود؛ حضور وی در دمشق یک بمب خبری بود چون همان‌طور که آقای سید حسن نصرالله گفت سفر وی اعلام رسمی شکست پروژه تکفیری و توطئه عربی علیه سوریه بود.

این کارشناس ارشد مسائل منطقه اظهار داشت: وقتی وزیر خارجه یک کشور عربی می‌آید و با بشار اسد دیدار می‌کند و علنی اعلام می‌شود، آن جناح و گروه که به‌دنبال این بودند که این شکست را پوشش دهند، چون خبر تغییر فرمانده ایرانی را داشتند، این خبر را نگه داشتند و بلافاصله بعد از سفر وزیر خارجه امارات به دمشق اعلام کردند و مدعی شدند فرمانده نیروهای ایرانی اخراج شده است و این را اولین دستاورد سفر وزیر خارجه امارات اعلام کردند که اصلاً ربطی به هم نداشت و جابه‌جایی یک ماه قبل صورت گرفته بود.

امیدوارم از ماجرای اخیر برای توجه بیشتر به کار رسانه‌ای درس بگیریم

اسداللهی گفت: درعرف دیپلماسی اگر بخواهند یک فرد خارجی را اخراج کنند، حداکثر ۴۸ ساعت به وی فرصت می‌دهند که خاک کشور را ترک کند؛ نه اینکه یک ماه بماند و در سراسر کشور بچرخد و انواع و اقسام مراسم‌های مختلف مردمی و رسمی برای وی برگزار کنند و...، خب، همین نشان می‌دهد که خبر اخراج سردار غفاری از سوریه کذب است اما به‌دلیل ندانم‌کاری خود ما که باید اعتراف کنیم مسئولین ما هنوز نقش رسانه‌ای را خوب بلد نیستند، یک امر خیلی عادی را دودستی تقدیم طرف مقابل کردیم و حالا در موضع انفعال باید اعلام کنیم که این دو رخداد به هم ربطی نداشتند در حالی که اگر روز اول اعلام می‌کردیم، این فرصت را به دشمن نمی‌دادیم. امیدوارم این درسی باشد برای ما که پیوست رسانه‌ای داشته باشیم و ابتکار عمل اعلامی را خودمان در دست بگیریم.