مدرک تحصیلی روسای اتاق فکر بودجه 1401 در مجلس

حالا در این مرحله از فعالیت های کمیسیون تلفیق لایحه بودجه 1401، کمیته های 20 گانه ای تشکیل شده تا بررسی جزئیات برنامه مالی یکساله کشور، به صورت تخصصی و دقیق انجام شود و به رای اعضای کمیسیون گذاشته شود. اما نکته جالب در بررسی اسامی روسای هریک از این کمیته ها وجود دارد؛ آنکه تحصیلات و تخصص اغلب این افراد، با موضوع ماموریتشان در این کمیته تطابق ندارد.

بر اساس اطلاعاتی که درباره نمایندگان مجلس در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس وجود دارد،‌ از میان 21 عضو کمیسیون تلفیق که ریاست 20 کمیته تخصصی تلفیق را عهده دار شدند، تنها دو نماینده اقتصاد خوانده اند و سایر اعضا، اغلب تخصصی غیرمرتبط با موضوع مورد پیگیری در کمیته دارند. برای نمونه، عبداله ایزدپناه با مدرک کارشناسی ارشد عرفان اسلامی مسئولیت کمیته آب و کشاورزی کمیسیون تلفیق را برعهده گرفته و سید علی موسوی نماینده ملکان در مجلس با دکتری فلسفه، رئیس کمیته مناطق محروم کمیسیون تلفیق شده است.

کمیته مالیاتی با رئیس امنیتی

کمیته عوارض و مالیات یکی از کمیته های حساس در کمیسیون تلفیق است ریاست این کمیته به نماینده ای سپرده شده که مدرکش مدیریت دولتی است در سوابق او نیز اشاره شده در حوزه امنیتی فعالیت داشته. درآمدهای مالیاتی موضوع مهمی در سال آینده دولت است و با توجه به رشد این درامد برخی نمایندگان و حتی دیوان محاسبات تاکید دارد که حجم آن غیر واقع بینانه است.  محمد علیپور نماینده ماکو که کارشناسی ارشد مدیریت دولتی دارد ریاست این کمیته را بر عهده دارد. مسئولیتی که با مدرک تحصیلی سنخیت ندارد اما در سوابق کاری او نیز مباحث مالیاتی به چشم نمی خورد. بر اساس اطلاعات مرکز پژوهش ها او در سوابق کاری  ریاست اداره اطلاعات شهرستان ماکو و مدیر کل امنیتی استانداری آذربایجان غربی دارد.

کمیته هدفمندی یارانه ها به حامی اش رسید

نام سیدمحمدرضا میرتاج‌الدینی نیز در راس کمیته هدفمندی یارانه‌ها دیده می شود. در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس که سوابق تحصیلی و اجرایی نمایندگان در دسترس است، اشاره ای به تحصیلات او نشده است. البته مدرک تحصیلی او در برخی منابع، دکترای مدیریت استراتژیک ذکر شده که نه تایید شده و نه تکذیب. میرتاج‌الدینی در دولت محمود احمدی نژاد معاون پارلمانی رئیس جمهوری بود و سه دوره نمایندگی مجلس را در کارنامه دارد. اگر بخواهیم ارتباطی میان موضوع مورد بررسی در کمیته هدفمندی یارانه‌های کمیسیون تلفیق با سوابق او بیابیم، پررنگ ترین نقطه،‌ حمایت او از این طرح در دولت احمدی نژاد اشاره کنیم. او دی ماه 89، زمانی که معاون پارلمانی رئیس جمهور بود،‌ طرح هدفمندی یارانه ها را «کار بزرگ اقتصادی بسیار خوب» خوانده بود.

وضعیت کمیته نفت و شرکت های دولتی

غلامحسین رضوانی با کارشناسی ارشد مهندسی برق، ریاست کمیته نفت و شرکت‌های دولتی کمیسیون تلفیق را عهده دار شد. موضوع درآمدهای نفتی کشور و پیش بینی دقیق آن در سند بودجه ازجمله مواردی است که معمولا با حساسیت ویژه ای دنبال می شود. آن هم در دورانی که فروش نفت ایران با اما و اگرهایی روبرو است و تعیین نرخ دلار برای محاسبه درآمدهای  حاصل از فروش و صادرات نفت، گاه دولت و مجلس را تا مرز تنش پیش می برد.

گواه این مدعا، تغییر نرخ دلار محاسباتی برای درآمد نفتی در آخرین لایحه بودجه دولت روحانی (بودجه 1400) است که با تغییر در مجلس، حسن روحانی را به انتقاد شدید وا داشت. دولت روحانی پیش بینی درآمدهای حاصل از فروش و صادرات نفت بر اساس تغییر نرخ دلار محاسباتی در مجلس را غیرواقعی و غیرقابل تحقق می دانست. این در حالی است که مجلسی ها در لایحه بودجه 1400، این نرخ را از 11 هزار و 500 تومان در لایحه دولت، به 17 هزار و پانصد در قانون بودجه افزایش دادند که همین تغییر، پیش بینی درآمدهای دولت را افزایش داد و به همان نسبت، برای دولت مصارف جدیدی تعیین شد. از این منظر، به نظر می رسد این کمیته ازجمله نقاطی است که مسئولیت آن را باید فردی متخصص در حوزه نفت و انرژی عهده دار می شد. البته این کمیته قرار است علاوه بر موضوع نفت، به موضوع شرکت های دولتی نیز بپردازد؛ همان موضوعی که بخش زیادی از انتقادات هرساله نمایندگان را به خود اختصاص می دهد.

در کمیته ای دیگر نیز یک حقوقدان ریاست را برعهده گرفته است؛ ابراهیم عزیزی نماینده کرمانشاه که دکترای حقوق خصوصی دارد و چندسالی عضو حقوقدان شورای نگهبان نیز بود، در اقدام اخیر کمیسیون تلفیق، ریاست کمیته تولید و بهره وری را بر عهده گرفت.

اشتغال جوانان 

ریاست کمیته اشتغال جوانان و ازدواج و هوشمندسازی هم به مجتبی رضاخواه رسید؛ تخصص او در حوزه معدن است و استادیار گروه استخراج معدن دانشکده فنی مهندسی دانشگاه تربیت مدرس نیز هست. در بررسی تحصیلات و سوابق رضاخواه نشانه ای از فعالیت های مرتبط با حوزه اشتغال و جوانان دیده نمی شود. نام او بیشتر با فعالیت های سیاسی و پیوند خانوادگی با چهره ای سرشناس در میان اصولگرایان گره خورده است. نام او در آبان ماه سال 88 ، در کنار حبیب الله بور بور (پدر همسرش) که ظاهرا نقش پررنگی در فهرست اصولگرایان برای انتخابات مجلس یازدهم داشته، به عنوان عضو شورای مرکزی جمعیت وفاداران انقلاب اسلامی قرار گرفت.

از سوی دیگر، ماموریت بررسی مبحث حقوق و دستمزد و منابع انسانی در لایحه بودجه 1401 نیز بر عهده مهدی عیسی‌زاده نماینده میاندوآب قرار گرفته است؛ نماینده ای که بر اساس اطلاعات رسمی و تایید شده موجود، کارشناسی ارشددر مدیریت دفاعی دارد و در سوابقش به نمایندگی مجلس در سه دوره هشتم، نهم و یازدهم اشاره شده است. البته در سوابق او عضو ناظر مجلس در هیات عالی گزینش معلمان و کارکنان آموزش و پرورش نیز مشاهده می شود.

البته تنها کمیته های تخصصی کمیسیون تلفیق بودجه 1401 نیستند که اغلب روسای آنها تحصیلات یا سوابق فعالیت مرتبط با موضوعات مورد بررسی در این کمیته ها ندارند. رئیس کمیسیون تلفیق بودجه نیز در حالی بر کرسی ریاست بررسی مهمترین سند مالی سال آینده کشور نشسته که تحصیلاتش غیرمرتبط با این حوزه است. حمیدرضا حاجی بابایی دکترای الهیات دارد. او نمایندگی 6 دوره مجلس و یک بار وزارت آموزش و پرورش را در کارنامه دارد و چند سالی هم عضو کمیسیون تلفیق بودجه بود.

2 اقتصاد خوانده در کمیته ها

با این همه در میان 21 رئیس 20 کمیته تخصصی کمیسیون تلفیق، تنها الیاس نادران و جعفر قادری اقتصاد خوانده اند. البته نادران علوم اقتصادی خوانده و قرار است موارد مربوط به ارز ترجیحی در لایحه بودجه را بررسی کند؛ همان موضوعی که نقد و گلایه های موجود میان دولت و مجلس را عیان کرد و حتی در جلسه علنی روز یکشنبه پارلمان، به جدال آرام میان سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری و محمدباقر قالیباف تبدیل شد.

حتی اولین جلسه کمیسیون تلفیق هم به دلیل اهمیت موضوع حذف دلار 4200 تومانی از بودجه سال آینده و وجود نظرات مخالف و موافق فراوان در مجلس پیرامون این سیاست در سال پیش رو، به این موضوع اختصاص یافته است. با همه این موضوعات به نظر می رسد نادران با توجه به تحصیلات و سوابق کاری اش نظیر حضور در کمیسیون بودجه ادوار مجلس و همچنین ریاست کمیسیون تلفیق بودجه 1400، ازجمله معدود افرادی است که ماموریتش در کمیته مذکور، با تخصص و فعالیت هایش تا حدی مرتبط است.

جعفر قادری اما با وجود آنکه دکترای اقتصاد شهری و منطقه ای دارد، برای ریاست کمیته «تامین مالی خارجی (فاینانس) و مشارکت با بخش خصوصی و اوراق» برگزیده شده است. البته او نیز از نمایندگانی است که سابقه پارلمانی و حضورش در کمیسیون های اقتصادی و بودجه کم نیست.

از سوی دیگر، کمیته مسکن و حمل و نقل برای بررسی موارد مربوط به این موضوع در لایحه بودجه 1401، به احمد دنیا مالی سپرده شد که دکترای برنامه ریزی شهری دارد و در شورای چهارم شهر تهران، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل بود و از این منظر حضورش در این کمیته قابل دفاع است.

البته کمیته مسکن و حمل و نقل کمیسیون تلفیق بودجه دو رئیس دارد؛ فرد دوم، علی‌اصغر خانی نماینده مردم شاهرود در مجلس است که کارشناسی ارشد مدیریت استراتژیک دارد و بر اساس اطلاعاتی که درباره او در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس آمده، او سایقه شهرداری منطقه 11 تهران را نیز در کارنامه دارد.