مقام آمریکایی: منتقدان برجام به راهکار جایگزین دست پیدا نکردند

«یائل لمپرت»، دستیار موقت وزیر خارجه آمریکا در امور خاور نزدیک در جلسه‌ای در حضور جامعه یهودیان آمریکا گفت: «شاید عده‌ای در جامعه یهودیان تردیدهای جدی درباره بازگشت به برجام داشته باشند. من به آن احترام می‌گذارم. از انتقادها مطلعم اما منتقدان [برجام] هنوز به یک راهکار جایگزین دست پیدا نکرده‌اند.»

«دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق آمریکا اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ با نقض تعهدات قانونی آمریکا به مشارکت این کشور در توافق هسته‌ای برجام که یک توافق مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد است پایان داد. ترامپ بعد از خروج از برجام سیاست «فشار حداکثری» را علیه ایران در پیش گرفت.

جمهوری اسلامی ایران تا یک سال بعد از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند فرصت دهد برای تحقق این وعده تلاش کنند.

بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد. کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت می‌گرفت.

کارشناسان و تحلیلگران و مقام‌های دولت فعلی آمریکا به شکست سیاست فشار حداکثری علیه ایران اعتراف کرده‌اند. آنها می‌گویند این سیاست بر خلاف وعده‌های ترامپ ایران را به آمدن پای میز مذاکره برای توافقی جدید ترغیب نکرد و از طرف دیگر با حدف کنترل‌ها بر برنامه هسته‌ای ایران باعث پیشرفت این برنامه شد.

با وجود این، دولت آمریکا در ماه‌های گذشته در مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین عملاً اقدامی برای بازگشت به تعهداتش در برجام انجام نداد. دولت آمریکا از زمان آغاز مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفت‌وگوها بارها تلاش کرده طرف‌های مختلف به ویژه ایران را به کند کردن روند مذاکرات متهم کند.

از سوی دیگر، گروهی از نماینده‌های کنگره آمریکا که برخی از آنها از هم‌حزبی‌های «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا هستند مخالفت‌هایی را با سیاست‌های او برای بازگشت به برجام ابراز کرده‌اند. این قانونگذاران ظی چند ماه گذشته به طرق مختلف- اعم از نامه‌نگاری با نمایندگان قوه مجریه، معرفی طرح‌هایی برای ملزم کردن دولت آمریکا به نظرخواهی از کنگره و برگزاری جلسات و نشست‌های مختلف- تلاش کرده‌اند مخالفت‌های سیاسی خود با برجام را به شکل علنی ابراز کنند. 

تحلیلگران می‌گویند این نوع مخالف‌خوانی‌ها را نمی‌توان تماماً انعکاسی از نگرانی‌های واقعی این گروه از سیاستمداران درباره برجام دانست، بلکه، آنها گاه بخشی از راهبردی گسترده‌تر هستند که هیئت حاکمه آمریکا به عنوان یک کل علیه ایران دنبال می‌کنند.

به گفته این تحلیلگران، چنین مخالفت‌هایی گاه بیشتر از آنکه به دنبال دستیابی به اهدافی دیگر باشند، خودشان هدفند.   از نگاه گروهی از قانونگذاران آمریکایی، صرف وجود مخالفت با برجام و به تردید انداختن آینده آن می‌تواند فرصت‌های انتفاع اقتصادی ایران از این توافق را محدود می‌کند. به باور این گروه، ابزار مخالفت با برجام همچنین می‌تواند اهرم چانه‌زنی مناسبی برای مذاکره‌کنندگان آمریکایی در وین باشد.