سردرگمی اسرائیل در مواجهه با احیای برجام

 در ادامه این مطلب آمده است: مشخص نیست که ماجرا از کجا شروع شد. آیا ایالات متحده به طور جدی در نظر داشت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را از فهرست سازمان‌های تروریستی وزارت خارجه خارج کند؟ یا این خواسته ایران بود؟

به هر حال، اسرائیل بلافاصله نارضایتی خود از این موضوع را ابراز کرد و بعداً زمانی که جو بایدن اعلام کرد که نیروی قدس سپاه پاسداران را از فهرست خارج نخواهد کرد، از این سخنان خوشحال شد. در واقع، "منابع ارشد اسرائیلی" گفتند، این درخواست ایران می‌تواند کل توافق هسته‌ای را از مسیر خارج کند.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ و پس از انقلاب اسلامی تشکیل شد. سپاه پاسداران ترکیبی از نیروی زمینی و هوایی و دریایی است که وظیفه دفاع از نظام سیاسی در برابر دشمنان داخلی و خارجی را بر عهده دارد.

واضح است که حذف سپاه از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی، حرکتی نمادین خواهد بود و نه محتوایی، زیرا تحریم‌های این سازمان لغو نخواهد شد. اما یک بیانیه اخلاقی در اینجا وجود دارد: اگر فعالیت‌های غیرهسته‌ای ایران بی‌ثبات‌کننده، خشونت‌آمیز و بدخواهانه تلقی شود، نباید سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از لیست نهاد‌های تروریستی خارج شود.

ژنرال مارک ای. میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، پنجشنبه گذشته در کمیته نیرو‌های مسلح سنا، صریحا گفت: «به نظر من نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک سازمان تروریستی است و من از حذف آن‌ها از فهرست حمایت نمی‌کنم.»

برخی به سرعت به تمایزی که او بین سپاه و نیروی قدس (زیرمجموعه سپاه پاسداران) قائل شد اشاره کردند که این تمایز نشان می‌دهد امکان دارد نیروی قدس در لیست سازمان‌های تروریستی باقی بماند، اما سپاه از این فهرست خارج شود. این امر البته از نظر حقوقی و سیاسی پیچیده و بی معنی است.

این که آیا ایالات متحده قصد داشته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را از فهرست تروریستی خارج کند یا نه در هاله ای از ابهام است. ممکن است هدف آمریکایی‌ها از این کار تنها منحرف کردن روند توافق هسته‌ای بوده باشد. دولت آمریکا می‌دانست که چنین اقدامی باعث واکنش تند کمیته روابط خارجی سنا و اسرائیل خواهد شد.

در مقابل، ممکن است این ایران باشد که با این درخواست می‌خواسته تا تمایل خود به سازش را نشان دهد، یا ممکن است به دلیل اجتناب از توافق، این درخواست را مطرح کرده باشد. این‌ها همه گمانه زنی هستند، اما بر سردرگمی سیاست اسرائیل صحه می‌گذارند.

در هیچ یک از این موارد احتمالی، مشخص نیست که اسرائیل دقیقاً چه چیزی می‌خواهد. همه می‌دانند که اسرائیل به شدت و با صدای بلند با چه چیزی مخالف است، اما انگار هیچ کس نمی‌داند که اسرائیل دنبال چیست.

دفتر نخست وزیری اسرائیل روز شنبه به خبرنگاران سیاسی در خصوص اینکه تصمیم ایالات متحده برای عدم خروج سپاه از فهرست تروریستی چطور می‌تواند کل توافق هسته‌ای را مختل کند توضیح داد.

در اینجا سوالاتی به وجود می‌آید. آیا عدم توافق با ایران محیط امنیتی بهتری را برای اسرائیل ایجاد می‌کند؟ چطور؟ آیا ایجاد یک ایران رها و بدون نظارت که به دنبال توانایی هسته‌ای نظامی است بهتر از توافق با این کشور است؟ آن هم ایرانی که به توسعه برنامه موشکی خود ادامه می‌دهد و در حال تأمین مالی، پرورش و به کارگیری سازمان‌های نیابتی است؟

همان اسرائیلی که قبول کرد توافق اولیه، هر چند ناقص، راه ایران را برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای مسدود می‌کند و این کشور را از دستیابی به سلاح هسته‌ای دور می‌سازد، اکنون می‌گوید که توافق جدید بدتر و برای امنیت اسرائیل مضر است.

همان اسرائیلی که اعتراف کرد تصمیم دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا برای خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای در ماه مه ۲۰۱۸ اقدامی بد برای اسرائیل بود و ایران را به تولید سلاح هسته‌ای نزدیک کرد، اکنون "مخالف هرگونه توافقی" است. اهداف سیاست اسرائیل مشخص نیست.

ایران و توافق هسته‌ای جدید، حتی قبل از شروع بحران اوکراین نیز اولویت اصلی سیاست خارجی ایالات متحده نبودند. ایران همچنین اولویت چین، روسیه یا اتحادیه اروپا نیز نبود. این کاری بود که باید انجام می‌شد. نه بیشتر نه کمتر.

آیا اسرائیل واقعاً فکر می‌کند که در صورت عدم توافق واشنگتن با تهران، ایالات متحده به هشدار‌های اسرائیل توجه و نگرانی‌های آن را برطرف خواهد کرد؟ آیا اسرائیل معتقد است که تداخل منافع آمریکا با چین و روسیه باعث می‌شود واشنگتن به نفع ایران بازی کند؟

اگر ایالات متحده به صراحت بگوید: «شما متحد ما هستید، اسرائیل قدرتمند است و ما از شما حمایت می‌کنیم. ما به نگرانی شما احترام می‌گذاریم» اسرائیل چه می‌کند؟

اگر توافقی وجود نداشته باشد این ممکن است معضلی پیش روی اسرائیل باشد.