تصمیم مبهم بایدن درباره تقاضای مهم ایران در مذاکرات!

اکو ایران در این باره نوشت ایالات متحده که بارها از ضرب الاجل دستیابی به توافق عقب نشینی کرده است، به زودی و با تأخیر تصمیم خود درباره درخواستی که از آن به عنوان آخرین مناقشه در مسیر توافق احیای برجام یاد می‌شود، را اعلام خواهد کرد؛ تصمیمی که همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

خبرگزاری فرانسه: بایدن مایل به حذف سپاه از FTO نیست

خبرگزاری فرانسه روز چهارشنبه از بی‌میلی بایدن برای حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از فهرست خبر داد و نوشت:  به نظر می‌رسد جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، مصمم به حفظ نام  سپاه پاسداران ایران در فهرست است که تهران خواستار حذف آن قبل از بازگشت به توافق برای محدود کردن برنامه هسته ای خود است.

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه در پاسخ به سوالی درباره پافشاری ایران بر حذف نام سپاه پاسداران از لیست سیاه [ادعایی] سازمان‌های تروریستی خارجی (FTO) وزارت خارجه آمریکا، مدعی شد: «اگر ایران خواهان لغو تحریم‌هایی است که فراتر از برجام هستند، باید به نگرانی‌های ما که فراتر از برجام است رسیدگی کنند».

پرایس به خبرنگاران گفت: «اگر آن‌ها نمی‌خواهند از این گفتگوها برای حل و فصل دیگر مسائل دوجانبه استفاده کنند، ما مطمئن هستیم که می‌توانیم خیلی سریع درباره برجام به تفاهم برسیم و اجرای مجدد خود توافق را آغاز کنیم».

شکاف میان بخش دیپلماتیک و سیاسی کاخ سفید

به نوشته این خبرگزاری، ایالات متحده گفته است که در عموم، مذاکره نمی کند و از اظهار نظر صریح در مورد سرنوشت سپاه پاسداران پرهیز کرده است. اما به نظر می‌رسد که اظهارات اخیر ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تأیید می‌کند که دولت بایدن پس از شکاف بین شاخه دیپلماتیک خود -متحد با بخشی از ارتش- و شاخه سیاسی کاخ سفید، سخت‌تر کرده است.

اولی نوعی ژست حسن نیت نسبت به سپاه پاسداران را به این دلیل که حذف این گروه از لیست سیاه عواقب کمی در دنیای واقعی به همراه خواهد داشت، ترجیح داده بود. در حالی که دومی از انتقاد جمهوری‌خواهان قبل از انتخابات میان دوره ای نوامبر می ترسید.

تبعات عدم توافق بیش از هزینه سیاسی حذف سپاه از FTO است

علی واعظ، کارشناس مسائل ایران از گروه بین المللی بحران به خبرگزاری فرانسه گفت: «هر طرف فقط امیدوار است که طرف مقابل اول پلک بزند».

واعظ از گروه بحران گفت: «فکر نمی‌کنم هنوز تصمیم نهایی گرفته شده باشد، اما رئیس‌جمهور قطعاً به این سمت گرایش دارد».

واعظ ابراز امیدواری کرد که مصالحه ای با حذف سپاه پاسداران از ایست FTO و حفظ شاخه برون مرزی آن، نیروی قدس، در این لیست حاصل شود. با این حال او می گوید حتی چنین مصالحه ای ممکن است دیگر روی میز نباشد.

واعظ تأیید می‌کندکه هرگونه ژست حسن نیت نسبت به ایران در مورد چنین موضوع حساسی «از سوی مخالفان و منتقدان برای به صلیب کشیدن دولت بایدن استفاده می‌شود» و او را به دلیل تسلیم و نشان دادن ضعف مقابل ایران محکوم می‌کنند.

چندین مقام منتخب در اردوگاه دموکرات خود رئیس جمهور نیز با حذف سپاه از لیست سیاه مخالف هستند. واعظ گفت: «و این هزینه سیاسی است که من فکر می کنم رئیس جمهور تمایلی به پرداخت آن ندارد».  با این حال، او هشدار می‌دهد که «شکست در دستیابی به توافق نیز هزینه سیاسی بالایی به دنبال خواهد داشت».

تایمز اسرائیل: بایدن حذف سپاه و حفظ نیروی قدس در FTO را بررسی می‌کند

انتظار می‌رود جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در روزهای آینده اعلام کند که آیا تصمیم گرفته است سپاه پاسداران را در فهرست [ادعایی] سازمان‌های تروریستی آمریکا نگه دارد یا درخواست تهران برای حذف این گروه از فهرست را بپذیرد

با این حال، به گفته مقامات اسرائیلی در تماس با ایالات متحده، فشار برخی کارکنان وزارت خارجه که می خواهند سپاه پاسداران را در لیست نگه دارند، می تواند بر اعلام بایدن تأثیر بگذارد.

یک مقام اسرائیلی گفت: «تا زمانی که یک بیانیه روشن وجود نداشته باشد، نمی‌توان گفت تصمیم نهایی رئیس‌جمهور چه خواهد بود».

اسرائیل برای دو سناریو آماده می‌شود

به ادعای این روزنامه، اکنون در اسرائیل مقدمات ۲ سناریوی احتمالی در حال بررسی است.

یکی تصمیم ایران برای پس گرفتن تقاضای خود از میز مذاکره، عمدتاً برای بهره مندی از افزایش سرسام آور قیمت جهانی نفت به دلیل جنگ در اوکراین. در این صورت، اسرائیل برای خنثی کردن برنامه‌های ایالات متحده برای امضای توافقنامه جدید با ایران در چند روز آینده مشکل خواهد داشت.

سناریوی دوم این است که ایران اصرار دارد که سپاه پاسداران از لیست خارج شود که می تواند امضای توافقنامه جدید را به تاخیر انداخته و پیچیده کند و طرفین را به رویارویی بیشتر سوق دهد.

با این حال، در اسراییل اعتقاد بر این است که دولت بایدن مصمم به امضای قرارداد است و نمایندگان ایران بهتر از همتایان آمریکایی خود در حال مذاکره اند و بنابراین اصرار ایران می تواند برای تهران در ادامه راه به ثمر بنشیند.

انعطاف‌پذیری ضرب الأجل‌ها

به هر حال، دولت ایالات متحده علیرغم اعلامیه های قبلی مقامات دولتی، انعطاف قابل توجهی در تمدید مذاکرات نشان می دهد. منابع درگیر در این مذاکرات به هاآرتص گفته اند که دولت ایالات متحده بارها ضرب الاجل خود را اصلاح کرده است.

در ابتدا، فوریه زمانی تعیین شد که مذاکره‌کنندگان آمریکایی مذاکرات با ایرانی‌ها را متوقف کنند. سپس پس از حصول پیشرفت، مهلت به ماه مارس منتقل شد که آن هم به پایان رسیده است.

و پیش از این‌ها جیک سالیوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده در دسامبر گذشته به هاآرتص گفت که ایالات متحده و شرکای آن ضرب الاجل را ظرف چند هفته تعیین کرده اند.

به نوشته این روزنامه، در اسراییل، انتظار این است که در حال حاضر، ایرانی‌ها در تصمیم‌گیری برای رفتن به سمت امضای توافق مشکل دارند و همچنین منتظر اعلام بایدن درباره سپاه پاسداران هستند.

ایران در هفته های اخیر از قدرت خود در مذاکرات برای گسترش دستاوردهای خود استفاده کرده و اخیراً خواسته هایی را مطرح کرده است که در خود توافق گنجانده نشده است.

در هفته های اخیر، اسرائیل کمپین فشرده ای را در ایالات متحده علیه حذف این سازمان از فهرست انجام داده است. به دنبال آن، مقامات کاخ سفید، برخلاف مقامات وزارت امور خارجه، نشان داده اند که بیشتر در کنار اسرائیل قرار گرفته‌اند.

کمپین فشار اسراییل که شامل اعتراض سایر کشورهای منطقه و انتقادات داخلی در ایالات متحده نیز می شود، ایران را در وضعیت انتظار و تماشا در مورد توافق قرار داده است.

احیای برجام؛ بهترین سناریو برای همه طرف‌ها

در همین حال یائیر گولان، معاون سابق رئیس ستاد ارتش، و چاک فریلیچ، معاون سابق مشاور امنیت ملی اسرائیل، در مقاله دیگری برای روزنامه هاآرتص نوشته‌اند: تحریم ها، خرابکاری ها و دوستان در خلیج فارس برای مهار تهران کافی نیست، اما سیاست گذاران اسرائیلی دست و پا می زنند و اسیر اشتباهات گذشته و استدلال های پوچ فعلی هستند.

به نوشته این دو مقام امنیتی سابق اسرائیل، زمان آن فرا رسیده است که به روشنی درباره ایران فکر کنیم؛ مخالفان تجدید توافق هسته ای با ایران ممکن است توافق شکنی را که مدت ها به دنبال آن بودند، یافته باشند. دولت بایدن، تحت فشار اسرائیل، کشورهای عربی و مخالفان داخلی، ظاهراً تصمیم گرفته است تا درخواست تهران مبنی بر حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست تروریستی ایالات متحده را رد کند - به خاطر رضایت دولت اسرائیل.

طبق گزارش ها، این امتناع، مانع اصلی باقی مانده برای امضای قرارداد است. اما مواظب آرزوهایت باش، بازگشت به وضعیت قبل از ترامپ یک اقدام نمادین است که اساساً هیچ پیامد عملی ندارد. احتمالاً نیروی قدس، اما نه کل سپاه، در لیست [ادعایی] باقی خواهد ماند و بر اساس سایر دستورات اجرایی، به طور خاص، همچنان به دلایل دیگر تحریم خواهند شد. در واقعیت اما هیچ چیز تغییر نمی کند، به جز ظواهر.

گولان و فریلیچ می‌افزایند: نمادگرایی در زندگی مهم است و حتی ممکن است دلیل اصرار ایران بر این امتیاز نهایی آمریکا برای شروع باشد. با این حال، صریح بگوییم، اسرائیل دردسرهای بزرگ‌تری دارد و ما به سادگی این تجمل را نداریم که وقت خود را صرف نماد کنیم، هرچند ممکن است ناپسند باشد.

موضوع اساسی که مردم می توانند به طور قانونی درباره آن اختلاف نظر داشته باشند، این است که آیا تحریم های هسته ای اضافی باید برداشته شوند یا خیر، اقدامی که دولت بایدن به عنوان بهای انعقاد توافق با ایران با آن موافقت کرده است. در پشت این سوال مهم و حیاتی وجود دارد: کدام گزینه سیاسی، بازگشت به توافق هسته‌ای، یا روش‌های دیگر، مانع از عبور ایران از آستانه هسته‌ای می‌شود؟ هیچ چیز دیگری مهم نیست.

ایران اکنون برنامه هسته‌ای خود را با فاصله حساب‌شده‌ای از آستانه هسته‌ای نگه داشته است. تصمیم برای باقی ماندن در این «الگوی نگه‌داری» به وضوح یک انتخاب عمدی است، که نشان‌دهنده رویکرد ایران نسبت به این قابلیت است. اگر ضرب‌الأجل‌های اعلامی مقامات غربی را مبنا قرار دهیم، ایران اگر قصد رسیدن به آستانه را داشت، چندماه پیش از آن عبور کرده بود.

در واقع، ایالات متحده در مذاکرات اخیر تصمیمی حساب شده برای اولویت بندی برنامه هسته ای، تنها موضوع بالقوه وجودی، اتخاذ کرد. عاقلانه بر این باور بود که مسائل دیگر از نظر اهمیت در درجه دوم  قرار دارند و می توان در تاریخ بعدی به آنها پرداخته شود، در حالی که تلاش برای پرداختن به همه مسائل به یکباره احتمالاً کل تلاش را از بین می برد.

با این حال، همه توافق‌ها معایب خود را دارند، و این مفهوم دلالت بر نیاز به رعایت منافع طرف مقابل، از جمله در نظر گرفتن ملاحظات سیاسی حفظ چهره داخلی را شامل می‌شود، در غیر این صورت، مواضع بیش از حد غیرضروری منجر به از دست رفتن هرگونه توافق می‌شود.

با بررسی هزینه/فایده و لحاط کردن مزایا و معایب همه راهبردهای ممکن، احیای برجام در مقابل هر روش دیگری -با اختلاف- بهترین نتیجه را برای همه طرف‌ها در پی دارد.