شمال سوریه، کیسه بوکس مرد شماره یک ترکیه

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از انتخاب، میدل‌ایست آی در مطلبی به قلم کریستوفر فیلیپس نوشت: رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اعلام کرد که ترکیه به زودی برای پاکسازی تل رفعت و منبج از "تروریست های کرد" وارد شمال سوریه خواهد شد. این چهارمین تهاجم نظامی آنکارا به منطقه در شش سال گذشته خواهد بود. اردوغان مانند گذشته به دنبال بیرون راندن شبه نظامیان کردی است که در حال حاضر این مناطق را کنترل می کنند و آنها را با نیروهای شورشیان سوری طرفدار ترکیه جایگزین می کند و شهرها را به رژیم های وابسته در امتداد مرز ترکیه تبدیل می کند.

در داخل کشور، پس از دو دهه قدرت، محبوبیت اردوغان رو به کاهش است و او و حزبش در معرض خطر جدی شکست در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی در سال 2023 هستند. رئیس جمهور امیدوار است که اقدام علیه ی‌پ‌گ در شمال سوریه بتواند بخشی از این فشار داخلی را کاهش دهد.

عملیات ضد ی.پ.گ/پ‌ک‌ک عموماً مورد استقبال قرار می‌گیرد، به‌ویژه در میان ناسیونالیست‌هایی که اردوغان می‌خواهد آنها را جذب کند. در گذشته، بخش‌های فتح‌شده سوریه نیز به‌عنوان «مناطق امن» احتمالی برای بازگرداندن پناهندگان ناخواسته شناسایی شده‌اند. در حالی که در واقعیت تعداد بسیار کمی به این مناطق تصرف شده بازگردانده شده اند، اما این ایده برای جلب رای دهندگان خوب عمل کرده است.

واشنگتن و مسکو

با این حال، تغییر وضعیت بین المللی که حرکت اردوغان را تسهیل می کند، به همان اندازه مهم است. در حالی که ترکیه یک بازیگر خارجی مهم در مناقشه سوریه است، اما تابع روسیه و ایالات متحده است که حریم هوایی را کنترل می کنند. تهاجمات و عملیات های گذشته ترکیه علیه ی‌پ‌گ تنها با تایید مسکو یا واشنگتن امکان پذیر بوده است. با این حال، هر دو به دلایل مختلف با حملات بیشتر مخالفت کرده‌اند و مطمئناً برنامه اردوغان در سال 2019 برای ایجاد یک منطقه حائل عظیم 30 کیلومتری در امتداد مرز ترکیه و سوریه را تایید نمی‌کنند. اما در عین حال، انتظار نمی رود که هیچکدام اعتراض جدی به تصرف تل رفعت و منبج داشته باشند.

چه چیزی تغییر کرده است؟ در یک کلام: اوکراین. روسیه به دلیل درگیری طاقت فرسا منحرف شده و در حال خارج کردن برخی از نیروها از سوریه است، بنابراین با وجود توافق با کردهای سوریه برای دور نگه داشتن ترکیه از منبج در سال 2019، نمی تواند به طور جدی در برابر عملیات ترکیه مقاومت کند.

ایالات متحده با توجه به اتحاد خود با ی‌پ‌گ از طریق نقش رهبری خود در ائتلاف نیروهای دموکراتیک سوریه که واشنگتن برای شکست دادن دولت اسلامی (داعش) از آنها حمایت مالی کرد، در موقعیت دشوارتری قرار دارد، که این امر باعث خشم آنکارا شد. آخرین باری که اردوغان حمله کرد، در سال 2019، افکار عمومی ایالات متحده از رها کردن متحد کاخ سفید توسط ترامپ خشمگین شد و دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا را وادار کرد تا برای آتش بس ترکیه و ی‌پ‌گ میانجیگری کند.

اما اولویت های آمریکا تغییر کرده است و اردوغان این را می داند. همچنین می‌خواهد بی‌طرفی نسبی آنکارا را در مورد اوکراین حفظ کند و قطعاً نمی‌خواهد ترکیه به روسیه نزدیک‌تر شود. علاوه بر این، واشنگتن از اردوغان می‌خواهد که مخالفت خود با پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو را به دلیل امتناع آنها از استرداد اعضای تبعیدی پ‌ک‌ک به ترکیه و مخالفت آنها با حمله آنکارا در سال 2019 کنار بگذارد.

بهای گزاف‌تر

اردوغان می داند که در موقعیت قدرتمندی قرار دارد و در نهایت ممکن است برای پذیرش این اعضای جدید از واشنگتن بهای بالاتری مانند بازگشت به برنامه جت های جنگنده اف35 را مطالبه کند. او مطمئناً انتظار دارد که کاخ سفید چشم خود را بر تسخیر این مناطق کردها ببندد، زیرا همچنان اکثریت قلمرو ی‌پ‌گ تحت حفاظت ایالات متحده دست نخورده باقی می ماند.

چنین حملاتی برای تقویت محبوبیت داخلی اردوغان در یک لحظه مناسب در سطح بین المللی در حال تبدیل شدن به یک الگوی قابل پیش بینی است. تهاجمات قبلی او در لحظات مشابه اتفاق افتاد. در سال 2019، ترکیه عملیات چشمه صلح را چند ماه پس از شکست حزب عدالت و توسعه اردوغان در انتخابات محلی کلیدی استانبول و آنکارا در زمانی که احساسات ضد پناهجویان در حال افزایش بود، آغاز کرد. این عملیات محبوبیت رئیس جمهور را افزایش داد و فضایی را برای اسکان پناهجویان سوری ایجاد کرد، اگرچه هرگز به عدد موردنظر دو میلیون نفر نرسید. مهمتر از همه، این امر توسط واشنگتن تسهیل شد و ترامپ به طور شگفت انگیزی برخی از نیروهای آمریکایی را خارج کرد و به اردوغان برتری داد.

قبل از آن، عملیات شاخه زیتون در اوایل سال 2018 شاهد حمله ترکیه به شهر کردنشین عفرین بود که دوباره در دوره تردید داخلی درباره اردوغان آغاز شد. این حمله چنان ارتباطی با سیاست داخلی داشت که حزب عدالت و توسعه پس از افزایش محبوبیتش در نظرسنجی های پس از تهاجم، انتخابات را به ژوئن 2018 جلو انداخته و مدعی شد «تحولات در سوریه و جاهای دیگر باعث فوریت آن شده است».

همین الگو در سال 2016 و زمانی تکرار شد که ترکیه سپر فرات را آغاز کرد، عملیاتی علیه داعش که هدف آن قطع پیشروی کردها نیز بود. باز هم این امر تحت تاثیر سیاست داخلی و بین المللی بود. در داخل کشور، اردوغان پس از رویارویی با کودتای نظامی چند ماه قبل، قدرت گرفته بود، در حالی که در سطح بین المللی، با روسیه توافق شد. روسیه پذیرفت که ترکیه در صورت قطع حمایت از شورشیان در حلب، قلمرو خود را در شمال پس گرفته و به اسد اجازه دهد تا منطقه را تصرف کند.

به طور خلاصه، تهاجمات ترکیه ارتباط چندانی با رویدادهای میدانی در سوریه نداشته و علیرغم لفاظی‌های اردوغان، هیچ نگرانی امنیتی تازه‌ای دلیل آن نبود. درعوض، این مناطق تحت کنترل کردها در شمال سوریه در حال تبدیل شدن به کیسه بوکس اردوغان هستند: مناطقی که او می تواند در هر زمان، متناسب با برنامه داخلی اش، آنها را هدف قرار دهد، مشروط بر اینکه شرایط بین المللی به او اجازه دهد. بعید به نظر می‌رسد که این وضعیت تا زمانی که رئیس جمهور ترکیه در قدرت است تغییر کند، و با توجه به اینکه بسیاری از مناطق در امتداد مرز سوریه هنوز تحت کنترل ی‌پ‌گ هستند، تهاجمات آینده محتمل به نظر می رسد.