بایدن به سوی جنگ با ایران می رود؟

به گزارش اقتصادنیوز، بایدن در شرایطی به سفر چهار روزه خود به خاورمیانه پایان داد که به نظر می رسد انتشار بیانیه موسوم به اورشلیم و اظهارات صریحا ضدایرانی او از قابل تو جه ترین اقدامات او در این طی این سفر بود. تد اسنایدر، تحلیلگر مسائل بین الملل با انتشار یادداشتی با عنوان «چرا بایدن به جنگ علیه ایران می پیوندد؟» در پایگاه تحلیلی رسپانسیبل استیتکرفت، به تحلیل و نقد این رویکرد بایدن پرداخته است.

ترسیم خطوط قرمز جدید؛ عادت به بازی خارج از فیلمنامه

در 24 مارس، جو بایدن، یک خط قرمز را ترسیم کرد: اگر روسیه از سلاح های شیمیایی در اوکراین استفاده کند، «باعث ایجاد پاسخ» از سوی ناتو خواهد شد. زمانی که از  بایدن خواسته شد تا درباره ماهیت این پاسخ توضیح دهد، هیچ متنی برای راهنمایی او وجود نداشت؛ «ماهیت پاسخ به ماهیت کاربرد آن تسلیحات بستگی دارد». او سپس توضیح داد: «این امر باعث واکنشی مشابه خواهد شد» که در ظاهر به این معناست که ایالات متحده به حمله شیمیایی روسیه با حمله شیمیایی پاسخ خواهد داد. 

دو روز پس از این، به نظر رسید که بایدن در خاتمه سخنرانی خود خواستار کودتا در روسیه شد و این جمله را اضافه کرد: «به خاطر خدا، این مرد نمی تواند در قدرت بماند». به همین سبب مقامات کاخ سفید مجبور شدند به اصلاح سخنان او بپردازند و از تهدیدات بایدن عقب نشینی کنند. بایدن در نقش رئیس جمهور این عادت خطرناک را دارد که از فیلمنامه خارج شود و اظهاراتش منعکس کننده سیاستی نباشد که او قرار است بیان کند.

آخرین راه حل

 یک هفته پیش از این (در 13 جولای) به نظر رسید که او دوباره این کار را انجام داد. بایدن در پاسخ به این سوال که آیا ایالات متحده از زور برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای استفاده می کند، پاسخ داد: «اگر این آخرین راه حل باشد، بله». اما این بار، کاخ سفید این موضع را پس نگرفت، بلکه آن را امضا کردند.

در 14 جولای، کاخ سفید امضای «اعلامیه مشترک در مورد مشارکت استراتژیک آمریکا و اسرائیل» را اعلام کرد. این بیانیه نه تنها به ادعای همیشگی ایالات متحده که «هرگز اجازه ندهد ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد» تصریح شد، بلکه همانطور که بایدن گفته بود، «آماده استفاده از همه عناصر قدرت ملی خود برای اطمینان از این نتیجه است».

مغایرت با قوانین بین المللی

اما پرسش این است که چرا ایالات متحده باید به تغبیر بایدن، علیه ایران «از زور» استفاده کند؟ و چرا، به تعبیر اعلامیه مشترک، از «همه عناصر قدرت ملی خود استفاده خواهد کرد»؟ به نظر می رسد در تعهدات مصرح در اعلامیه مشترک مشکلات متعددی وجود دارد.

یکی از مهمترین آنها این است که آیا آن طبق قوانین بین المللی این امر قانونی است یا خیر. آیا قوانین بین المللی اجازه جنگ پیشگیرانه علیه کشوری را می دهد که به ایالات متحده حمله نکرده یا تهدید به حمله نکرده، فقط به بهانه جلوگیری از دستیابی آن کشور به سلاح هسته ای؟ به گفته ریچارد فالک، استاد بازنشسته حقوق بین‌الملل در دانشگاه پرینستون: «جنگ پیشگیرانه علیه ایران، به بهانه عبور از آستانه هسته‌ای، مغایر با مفاد ماهوی منشور سازمان ملل و قوانین بین‌المللی است. با این حال، این وضعیت، مانند همه موقعیت‌ها، تا حدودی مبهم است، زیرا اعضای دائم شورای امنیت به موجب حق وتو، نسبت به هر تصمیم غیر رویه‌ای حق استثنا دارند».

هیچ مدرکی وجود ندارد

مشکل دوم این است که علیرغم باورهای رایج رایج، این که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای باشد ثابت نشده است. بر اساس تفسیر ایران از اسلام، سلاح هسته ای حرام است.  اگرچه در مورد دامنه این قاعده و الزام آور بودن آن در عمل اختلاف نظر وجود داشته، اما با امتناع ایران از پاسخ به حملات شیمیایی عراق با سلاح شیمیایی در طول جنگ ایران و عراق به دلیل همین حکم مطابقت دارد.

با این حال، شما مجبور نیستید حرف ایران را قبول کنید. برآوردهای اطلاعات ملی ایالات متحده در سال 2007 و 2011 هر دو با «اطمینان بالا» به این نتیجه رسیدند که ایران در حال ساخت بمب نیست. در سال 2012، لئون پانتا، وزیر دفاع، تایید کرد که ایران تلاشی برای تولید سلاح هسته‌ای ندارد. محمد البرادعی، مدیر سابق آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم به سیمور هرش، روزنامه‌نگار تحقیقی گفت: «در مدت زمانی که در آژانس بودم، ما ذره‌ای مدرکی مبنی بر اینکه ایران فعالیت تسلیحاتی داشته، ندیده‌ایم».

بازتابی از سیاست ترامپ

با این همه، حتی اگر کوچکترین تردیدی در مورد برنامه هسته ای ایران وجود دارد، مستقیم‌ترین راه برای محدود کردن این برنامه، توافق هسته‌ای ایران برجام خواهد بود، که بایدن در مصاحبه اخیر خود در 13 جولای گفت که خروج از آن «اشتباهی عظیم» بود.

با این وجود، اگرچه بایدن علاقه دارد با انتقاد از ترامپ امتیازات سهل الوصولی را کسب کند، اما سیاست امروز او بازتابی از سیاست سلفش است. دولت بایدن از همان ابتدا، از عمل به وعده خود برای بازگشت به توافق و عدم خروج مجدد از آن خودداری کرد و تنها پس از اینکه این امتناع در واشنگتن سر و صدایی به پا کرد، سرانجام پذیرفت که برای این تعهد این وعده -آن هم فقط برای طول دوره خود- اقدام کند.

دولت بایدن همچنین نسبت به حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی آمریکا، که مانع اصلی توافق جدید است، خودداری کرده است. بایدن در مصاحبه 13 جولای خود تا آنجا پیش رفت که گفت که متعهد است سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست سازمان های تروریستی خارجی نگه دارد، حتی اگر این امر شانس یک توافق جدید را از بین ببرد.

به سوی جنگ با ایران؟

کنار هم قرار دادن دو وعده اخیر بایدن به این نتیجه به ظاهر پوچ منجر می شود که بایدن به جای حذف سپاه پاسداران، به جنگ با ایران می رود. اما این راهی انحرافی است زیرا به طور عمد نادیده می‌گیرد که ایران در 19 ژوئن از درخواست حذف سپاه از فهرست صرفنظر کرده، که در آن زمان توسط منابع تأیید شده است.

مشکل دیگر در مورد تمایل دولت بایدن برای وارد شدن به جنگ با ایران در صورت نقض پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای (NPT) این است که خود ایالات متحده تعهدات NPT خود را نقض می کند.

چرا ایران؟

در نهایت، این سوال باقی می ماند که حتی اگر ایران به دنبال سلاح هسته ای باشد [امری که ایران بارها آن را رد کرده]،  چرا آمریکا با ایران وارد جنگ شود. چرا ایران؟ گذشته از جنگ برای توقف ظاهری تسلیحات کشتار جمعی در عراق، ایالات متحده هرگز برای جلوگیری از دستیابی هیچ کشور دیگری به سلاح هسته ای وارد جنگ نشد.

ایالات متحده وعده داده تا برنامه های هسته ای کشورهای دوست را مخفی نگه دارد. ایالات متحده به هند در برنامه تسلیحات هسته ای کمک کرد. اگرچه هنداز قطعنامه 1172 شورای امنیت -که از آن می خواهد تسلیحات هسته ای که خارج از چارچوب NPT به دست آورده را حذف کند- سرپیچی می کند، اما در سال 2008، ایالات متحده گروه تأمین‌کنندگان هسته‌ای را به منظور ارائه معافیت به هند و اجازه مشارکت در تجارت مواد و تجهیزات هسته‌ای غیرنظامی به هند منتقل کرد.

پس از دستیابی هند به بمب، چین به رقیب هند، پاکستان، کمک کرد تا بمب خود را به دست آورد. ایالات متحده چشم خود را بر تلاش های پاکستان در ازای کمک های حیاتی پاکستان در افغانستان بست. طبق گزارش اندرو اسمال، واشنگتن حتی جت های اف-16 را به پاکستان فروخت که می تواند به عنوان بخشی از حمله اتمی این کشور به کار آید. حتی کره شمالی، به عنوان یک دشمن اعلام شده، برای برنامه تسلیحات هسته‌ای‌اش هدف جنگ یا «همه عناصر قدرت ملی ایالات متحده» قرار نگرفته است.

همه این نگرانی‌ها خطر و پوچ بودن تعهد دولت بایدن بر اساس اعلامیه  مشترک اورشلیم و شراکت استراتژیک آمریکا و اسرائیل را نشان می‌دهد.