انتقاد روزنامه شرق از طرح مجلس/صیانت از حقوق عامه یا اجحاف به حیوانات؟

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از روزنامه شرق، «طرح صیانت از حقوق عامه در مقابل حیوانات مضر و خطرناک» به غیر از مشکلات فراوانی که در جزئیات دارد، مبتنی بر رویکردی نوشته شده است که نتیجه معکوس داشته و نه‌تنها صیانتی از حقوق عامه حاصل نمی‌شود بلکه ضمن اجحاف به حیوانات، با تضییع حقوق عامه مشکلات را چندین ‌برابر خواهد کرد؛ بنابراین این طرح مصداق بارز نقض ‌غرض است.

ضابطه‌مندکردن نگهداری از حیوانات خانگی اقدامی بی‌سابقه در دیگر کشورها، اعم از کشورهای غربی یا مسلمان نیست. مقیاس نگهداری از حیوانات خانگی در کشورهای پیشرفته قابل قیاس با ایران نیست، مثلا 70 درصد خانواده‌ها در آمریکا، 59 درصد در انگلیس، 65 درصد در فرانسه و 73 درصد در کانادا حیوان خانگی دارند. در این کشورها مشکلات را نه با چیزی مشابه «صیانت از حقوق عامه»، بلکه با «قانون حمایت از حیوانات» حل کرده‌اند؛ چراکه عملا تمام مشکلاتی که ممکن است از حیوانات برای انسان به وجود بیاید، در اصل مشکلاتی متضمن تضییع حقوق و منافی اصول «رفاه حیوانات» هستند.

طرح صیانت در تقابل با رویکرد مدیریت تأییدشده سازمان بهداشت جهانی (WHO)، یعنی سلامت واحد (One Health) نیز هست. سلامت واحد رویکردی کل‌نگر، برای طراحی و اجرای برنامه‌ها، سیاست‌ها، قانون‌گذاری و تحقیقات است که در آن بخش‌های متعدد برای دستیابی به نتایج بهتر سلامت عمومی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و کار می‌کنند. مطابق این رویکرد سلامتی زمانی تأمین می‌شود که نه‌تنها برای تمامی اقشار جامعه اعم از مرد و زن یا ثروتمند و فقیر بلکه برای تمام زیستمندان شامل انسان، حیوانات حیات وحش، حیوانات خانگی، دام‌ها و حیوانات شهری تأمین شود. به‌خصوص تجربه کرونا نشان داد که چقدر مهم است که بهداشت و سلامتی برای همه انسان‌ها و حیوانات تأمین شود.

سازمان بهداشت جهانی در توضیح اهمیت این رویکرد گفته است: «بسیاری از بیماری‌های مشترک انسان و حیوان، فقط با تلاش در یک بخش قابل کنترل یا حذف کردن نیست، زیرا انسان و حیوان در اکوسیستم‌هایی مشترک زندگی می‌کنند. برای مثال، هاری در انسان تنها با هدف قراردادن منبع حیوانی ویروس (برای مثال با واکسینه‌کردن سگ‌ها) به ‌طور مؤثری پیشگیری می‌شود». بیماری‌های مشترک در نتیجه کم‌توجهی به بهداشت و سلامت حیوانات به انسان سرایت می‌کنند، که قربانیان آن در وهله اول خود حیوانات هستند.

درک‌ اغلب نگارندگان و حامیان طرح صیانت از دلیل نگهداری حیوانات خانگی، صرفا خودنمایی یا فخرفروشی است و دانش درستی از رابطه عاطفی عمیق انسان و حیوان خانگی و همچنین اهمیت و ارزش این حیوانات در کمک به بهبود سلامت روان ندارند. در تأیید این مسئله تحقیقات علمی زیادی انجام شده است، نه‌تنها سلامت روان بلکه برای مثال تحقیقات ثابت کرده‌اند که نگهداری از گربه ریسک ابتلا به حمله قلبی را کاهش می‌دهد. با این وجود طرح صیانت با ممنوع‌کردن نگهداری از حیوانات خانگی و حمل‌ونقل آنها، نه‌تنها باعث کاهش نگهداری از آنها نمی‌شود بلکه با کاهش سطح دسترسی به خدمات بهداشتی، درمانی و تجهیزات نگهداری استاندارد، ضمن عدم صیانت از حقوق عامه باعث اجحاف بیشتر به حیوانات می‌شود. آیا کسانی که حیوان خانگی دارند، حاضر می‌شوند آن را با حیوان دیگری تعویض کنند؟ اگر از کسی که 10 سال حیوانی را نگهداری کرده است، بخواهیم آن را به ازای مبلغی بفروشد، جواب مثبتی می‌شنویم؟ اکثر افراد حاضر به رهاکردن پیوند عاطفی عمیقشان نمی‌شوند. با اجرای طرح صیانت صرفا خدمات دامپزشکی محدود، زیرزمینی، بی‌کیفیت و گران‌قیمت می‌شود، امکان نظارت کاهش پیدا می‌کند و دامپزشکان تجربی جای دامپزشکان تحصیل‌کرده را خواهند گرفت. در نتیجه ممنوعیت کامل خرید و فروش، بازارهای قاچاق و خرید و فروش غیرمجاز رونق گرفته و امکان نظارت و اعمال محدودیت بر توله‌کشی سخت‌تر می‌شود. مشکلات ناشی از این تصمیم ناصحیح گریبان شهروندان، اعم‌ از حیوان‌دوست و... را خواهد گرفت.

در مقابل مطابق با تجربه دیگر کشورها، قانون حمایت از حیوانات عملا تمام نگرانی‌ها و مشکلاتی را که ممکن است شهروندان داشته باشند، حل خواهد کرد. مالکیت مسئولانه حیوان خانگی که از اصول اساسی هر قانون حمایت از حیوانات است، باعث بهبود سلامت و رفاه حیوانات و کاهش هرگونه آسیب از جانب آنها به دیگران است.

قطعا پیوند عاطفی شهروندان به حیوان خانگی‌شان از پیشوندی که با ویدئو، ماهواره یا توییتر دارند، کمتر نیست. اگر ممنوعیت باعث حذف اینها نشد، طرح صیانت هم حیوانات خانگی را حذف نخواهد کرد، صرفا با افزایش شمار قانون‌شکنان امکان برخورد اصولی و اخلاقی را کاهش خواهد داد و مشکلات اجتماعی و اخلاقی را افزایش خواهد داد.