تعلیق مذاکرات برجام تا چه زمانی ادامه دارد؟/ انتظار بسته شدن دستوری پرونده ایران در آژانس را نداشته باشیم

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایلنا، کوروش احمدی، در ارزیابی وضعیت کنونی روند احیای برجام و در پاسخ به این سوال که با توجه به بیانیه روز یکشنبه سه کشور اروپایی و اظهارات وزیر امور خارجه آمریکا چه افقی در ماه‌های آینده پیش روی مذاکرات خواهد بود، گفت: می‌توان گفت که مذاکرات به حال تعلیق درآمده است. واکنش منفی آمریکا به پاسخ ایران و عدم وجود تحرکی در مذاکرات چاره‌ای جز اینکه فعلا از تعلیق صحبت کنیم، باقی نگذاشته است. روندهایی مانند انتخابات کنگره در آمریکا نیز در شکل‌گیری در این تعلیق نقش دارند؛ چرا که در جریان مبارزات انتخاباتی، دموکرات‌ها که شرایط‌شان نیز رو به بهبود است، حاضر به ریسک نیستند و حتی اگر ایران شرایط آمریکا را نیز بپذیرد، ممکن است آن‌ها نخواهند در زمان انتخابات توافق را نهایی کنند برای اینکه یک موضوع جدیدی وارد رقابت‌های انتخاباتی خواهد شد و با توجه به جو منفی در افکار عمومی در آمریکا، طرف مقابل ممکن است از آن علیه دموکرات‌ها استفاده کنند. 

وی ادامه داد: بنابراین به احتمال زیاد هم عدم توافق میان تهران و واشنگتن بر سر چند موضوع باقیمانده و هم یک سری وقایع جنبی مانند انتخابات آمریکا و حتی انتخابات در اسرائیل باعث شده که کار به حالت تعلیق دربیاید و این تعلیق می‌تواند تا اواسط نوامبر یعنی حدود ۱۰ هفته دیگر ادامه داشته باشد. در این زمان تعلیق نیز بعید است تبادل پیام چندانی در خصوص موضوعات محتوایی صورت بگیرد. 

این دیپلمات پیشین در پاسخ به این سوال که با توجه به صدور قطعنامه در نشست پیشین شورای حکام، آیا نشست فصلی شورای حکام که امروز (دوشنبه) آغاز خواهد شد نیز قطعنامه دیگری را علیه ایران به همراه دارد، گفت: تاکنون صحبتی از قطعنامه جدیدی به میان نیامده است چرا که قطعنامه‌ای سه ماه قبل علیه ایران به تصویب رسید و اگر تصمیم بر صدور قطعنامه جدید باشد، باید متنی به مراتب تندتر از قطعنامه قبلی داشته و شامل تهدیدی علیه ایران باشد. بعید است فعلا طرفین آمادگی برداشتن چنین قدمی را داشته باشند؛ چراکه چنین اقدامی تاثیری منفی بر مذاکرات خواهد داشت و مشکلی بیش از تعلیق را رقم خواهد زد و ممکن است روند را منجمد کند، البته هنوز هیچ‌چیز روشن نیست. مذاکره وزیر خارجه آمریکا با وزرای خارجه سه کشور اروپایی در روز چهارشنبه گذشته، گزارش منفی گروسی به شورای حکام مبنی بر اظهار «نگرانی فزاینده» از آنچه آنها عدم همکاری ایران با آژانس برای حل مسائل پادمانی می‌نامند و نیز ادعای افزایش موجودی اورانیوم غنی شده ایران و نهایتا صدور بیانیه سه کشور اروپایی که لحنی بی‌سابقه داشت، همگی نشانه‌هایی منفی هستند. با توجه به چنین شرایطی از یک سو و اینکه موضوع ایران یکی از موضوعات اصلی در دستور کار شورای حکام است، از سوی دیگر قطعی نیست که اتفاقی در این نشست علیه ایران نیافتد.

احمدی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه طرف غربی مطرح شدن موضوع پرونده پادمانی را عامل توقف مذاکرات می‌داند و البته این مسأله نیز دور از ذهن نبود، آیا تهران خواهان این تعلیق بود، گفت: این موضوع را از این زاویه می‌توان دید که برای تهران و دولت سیزدهم مهم است که پرونده پادمانی به چه شکلی بسته شود. آقای رئیسی در کنفرانس خبری اخیر خود و آقای امیرعبداللهیان نیز در نشست خبری مشترک با همتای روس این موضوع را مورد تاکید قرار دادند. با این حال، یک ظرافت‌هایی در این کار وجود دارد و اولویت باید با تلاش‌های دیپلماتیک و رعایت ضوابط دیپلماتیک برای این منظور باشد. به هر صورت آژانس یک مجموعه وظایفی دارد که قدرت‌های بزرگ هم خیلی زمخت و بی‌تعارف نمی‌توانند به این نهاد دستور دهند که وظایفتان را انجام ندهید. این کار باید به صورتی انجام شود که عوارض دامنه داری برای آژانس نداشته باشد.

وی ادامه داد: ما در سال ١٣٩۴ نیز این موضوع را تجربه‌ کرده‌ایم و کار با حربه‌های دیپلماتیک و با تفاهم و درک متقابل و بصورت غیرعلنی انجام شد. اینکه ما از غربی‌ها انتظار داشته باشیم که پرونده را بصورت دستوری ببندند و در کنار آن تعبیرات تندی علیه آژانس به کار ببریم، جو را خراب کرده و کار را مشکل می‌کند. باید بدانیم گروسی با آمانو متفاوت است و موضوع امروز هم با موضوع مورد نزاع در سال ٩۴ تفاوت دارد و از خیلی جهات این موضوع پیچیدگی‌های زیادی پیدا کرده است. ضمن اینکه تخصص و اطلاع از جزییات کار آژانس و وقوف به سوابق امر و داشتن تجربه در این حوزه بسیار مهم است. مشکلاتی از این قبیل در این حوزه دست به دست هم داده و کار را به اینجا رسانده است.