هشدار رهبری به اردوغان چه بود؟ /نگرانی جهانی از حمله زمینی ترکیه به سوریه

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از خبرآنلاین، شورای امور بین‌الملل روسیه در مقاله ای در خصوص اصرار ترکیه به ادامه حملات در سوریه به تعویق این عملیات در صورت مخالفت فعال ایران، روسیه و آمریکا اشاره کرد و نوشت: حملات آنکارا بحران اقتصادی و انسانی کنونی در سوریه را تشدید می کند، تهدیدات تروریسم را افزایش می دهد و احتمال دستیابی به یک سازش دیپلماتیک یا راه حل سیاسی در مناقشه سوریه را کاهش می دهد.

شورای امور بین‌الملل روسیه، در مقاله ای با عنوان "سوریه: یک بازی شطرنج" به قلم ایوان بوچاروف نوشت:

عملیات زمینی آتی ترکیه در سوریه که آنکارا مرتباً در مورد آن هشدار می دهد، به نگرانی اصلی جامعه بین المللی تبدیل شده است. در نوامبر ۲۰۲۲، نیروهای مسلح ترکیه با عملیات «پنجه شمشیر» به مناطقی از شمال سوریه حمله هوایی کردند. حمله تروریستی ۱۳ نوامبر در استانبول دلیل اصلی آغاز عملیات بود. ترکیه حملات هوایی را به مناطقی انجام داد که اکثراً سوریه و کردهای عراق در آن تسلط دارند. بیش از ۵۰ هواپیما و ۲۰ هواپیمای بدون سرنشین با پشتیبانی توپخانه ترکیه در عملیات هوایی شرکت کردند.

پس از آن، رجب اردوغان اظهار داشت که حملات هوایی تنها آغاز برنامه های ترکیه است و نیروهای ترکیه عملیات زمینی را در مناسب ترین زمان برای آنکارا آغاز خواهند کرد. به احتمال زیاد، چنین اقداماتی در سال ۲۰۲۳ آغاز خواهد شد. علاوه بر این، اگر ترکیه هدف خود را ایجاد کنترل بر تمام شهرک هایی که توسط شبه نظامیان قسد (نیروهای دموکراتیک سوریه) از آنها دفاع می شود، تعیین کند، جهان شاهد مقاومت شدید سوریه خواهد بود. کردهایی که برای حفظ آخرین سنگر خود مبارزه خواهند کرد.

لازم به ذکر است که نیروهای قسد همچنان از حمایت دیپلماتیک، نظامی و فنی ایالات متحده برخوردار هستند. با توجه به چنین شرایطی، ترکیه نباید انتظار داشته باشد که عملیات زمینی اش در سوریه سریع و موفقیت آمیز باشد. حتی اگر حملات هوایی به شهرک‌های شمال سوریه ادامه یابد، زیرساخت‌های غیرنظامی به طور کامل نابود خواهند شد و مشکلات بیشتری در ارسال کمک‌های بشردوستانه به سوری‌های ساکن در بخش شمالی این کشور به وجود خواهد آورد. همه این موارد می تواند موجی از پناهجویان جدید را در منطقه ایجاد کند و بر بحران مهاجرت دامن بزند. علاوه بر این، فشار بیشتری بر اقتصادهای همسایه سوریه از جمله ترکیه خواهد آورد. عملیات زمینی تنها پیامدهای فاجعه بار در سوریه را تشدید خواهد کرد.

الکساندر لاورنتیف فرستاده ویژه ریاست جمهوری روسیه در سوریه هشدار داد که عملیات ترکیه منجر به بروز خشونت و تلفات غیرنظامی و همچنین افزایش تهدید تروریسم خواهد شد. تشدید رویارویی نظامی در سوریه باعث تقویت داعش (سازمان ممنوعه در روسیه) خواهد شد که نیروهای قسد در شکست آن نقش مهمی ایفا کرد.

احتمالاً تندروها سعی خواهند کرد از شرایط آشفته سوء استفاده کرده و همرزمان خود را از زندان هایی که اکنون تحت کنترل کردهای سوریه هستند، آزاد کنند. در ژانویه ۲۰۲۲، نیروهای داعش قبلاً تلاش کرده بودند این کار را انجام دهند. زندان «سینا» در شمال شرق سوریه مورد حمله قرار گرفت و تروریست ها سعی کردند به چندین هزار زندانی مظنون به ارتباط با داعش کمک کنند تا از زندان فرار کنند.

برخی از بازیگران منطقه ای و همچنین قدرت های فرامنطقه ای، برنامه های ترکیه برای انجام عملیات نظامی در سوریه را منفی می بینند. در ژوئیه ۲۰۲۲، (۲۸تیرماه ۱۴۰۱) آیت الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، به رجب اردوغان درباره حمله به سوریه هشدار داد، زیرا این حمله نه تنها به سوریه، بلکه به ترکیه و سایر کشورهای منطقه آسیب می‌رساند. با توجه به اینکه واشنگتن نیروهای دموکراتیک سوریه را عاملی در مبارزه با داعش می‌داند، ایالات متحده نیز عملیات زمینی احتمالی آنکارا را منفی می‌داند. با این حال، به سختی می توان انتظار مخالفت فعال با عملیات ترکیه از سوی ایالات متحده را داشت که با بهینه سازی منابع خود در خاورمیانه و همچنین موضع آنکارا در مورد پذیرش فنلاند و سوئد در ناتو مواجه شده است. با این حال، اگر ترکیه با مخالفت فعال ایران، روسیه و ایالات متحده مواجه شود، ممکن است این عملیات به تعویق بیفتد.

سوریه هرگونه حمله به خاک خود را نقض حاکمیت ملی می داند. ترکیه نیز به نوبه خود به یادداشت تفاهم سوچی که در اکتبر ۲۰۱۹ امضا شد برای دفاع از اقدامات مد نظر خود اشاره می کند. بر اساس این تفاهم نامه، گروه های کرد باید در ۳۰ کیلومتری مرز سوریه و ترکیه مستقر شوند. در نوامبر سال ۲۰۲۲، منابع ترکیه ای الجزیره اعلام کردند که آنکارا خواستار خروج نیروهای دموکراتیک سوریه از شهرهای منبج، تل رفعت و عین العرب (کوبانی) است که همگی در شمال سوریه واقع شده اند.

اردوغان در حین انجام عملیات هوایی در سوریه، عادی سازی روابط با دمشق را رد نکرد. با این حال، حمله زمینی ترکیه و همچنین حملات هوایی مداوم علیه کردها، احتمالاً ارتباط با سوریه را پیچیده کرده و مانع از ایجاد هرگونه اعتماد متقابل خواهد شد. حتی اگر آنکارا موفق به دریافت مجوز رسمی از روسیه و دولت سوریه برای انجام عملیات علیه کردها شود، این اتفاق خواهد افتاد. بر اساس بیانیه خلوصی آکار، وزیر دفاع ملی ترکیه، آنکارا در حال حاضر با مسکو در مورد امکان استفاده از حریم هوایی سوریه برای انجام عملیات نظامی علیه گروه های کرد گفتگو می کند.

به هر روی، عملیات نظامی ترکیه در سوریه در راستای منافع روسیه نیست. حملات آنکارا بحران اقتصادی و انسانی کنونی در سوریه را تشدید می کند، تهدیدات تروریسم را افزایش می دهد و احتمال دستیابی به یک سازش دیپلماتیک یا راه حل سیاسی در مناقشه سوریه را کاهش می دهد.

*منبع: شورای امور بین‌الملل روسیه / ترجمه: ابوالفضل خدائی