از روحانی و جهانگیری تا نجفی و مهاجرانی؛ نگاهی به سرنوشت مدیران دولت های آیت الله هاشمی
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از روزنامه هم میهن، در تاریخ جمهوری اسلامی، بدون‌شک کمتر کسی را می‌توان در حد و اندازه علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی از نظر نزدیک بودن به بنیانگذار انقلاب یافت؛ فردی که امام او را «فرزند برومند اسلام» می‌خواند و ترور او در سال 58 را با ترور مدرس مقایسه کرد. همان زمان است که می‌گوید: «بدخواهان باید بدانند هاشمی زنده است، چون نهضت زنده است».
هاشمی در همه دوره‌های پس از پیروزی انقلاب نقشی اساسی در سیر حرکت این قطار داشت. البته این به آن معنا نیست که مسیر او و نحوه نقش‌آفرینی او دچار فراز‌و‌نشیب نشده است. چنانچه همه به یاد دارند که در سال‌های پایانی عمرش در همین فضای سیاست داخلی کشور هم دشمنان و منتقدان جدی پیدا کرد و حتی آن نقش‌آفرینی که در سال‌های ریاست‌اش بر مجلس شورای اسلامی و بعدترش در زمان ریاست‌جمهوری در تصمیمات مهم کشوری داشت و موجب می‌شد مردم شعار دهند «مخالف هاشمی، مخالف رهبر است، مخالف رهبری، دشمن پیغمبر است»، البته در پی همه این اتفاقات نمی‌توان این موضوع را کتمان کرد که او از مهمترین چهره‌های کادرساز در تاریخ جمهوری اسلامی است و افرادی را از هر دو جناح وارد جریان مدیریت کشور کرد که تا وزارت و ریاست‌جمهوری هم پیش رفتند.
در بین کادرسازی‌هایی که هاشمی‌رفسنجانی انجام داد، اسامی بسیاری را می‌توان تا زمان حیات او بیان کرد که به‌نوعی یا توسط هاشمی یا به‌دلیل حمایت و نگاه مثبت او به جریان مدیریت کلان کشور وارد شده‌اند که شاید مرور همه این اسامی در یک گزارش ممکن نباشد و نیاز به نگارش کتاب در این زمینه باشد؛ اما در این گزارش تلاش بر این است که برجسته‌ترین چهره‌های نزدیک به هاشمی را به‌طور مختصر معرفی کنیم.
نکته قابل‌توجه این است که اغلب افرادی که در این گزارش نام آنها ذکر شده، پس از درگذشت هاشمی‌رفسنجانی نهایتا تا پایان دولت حسن روحانی، در جریان قدرت حضور داشته‌اند و با روی کار آمدن ابراهیم رئیسی، هیچ پست و مقامی در اختیار آنها نیست و به‌صورت کامل از چرخه مدیریت کشور حذف شده‌اند؛ به‌عبارت دیگر مدیریت کلان کشور مانند هشت سال دوره احمدی‌نژاد، به‌صورت کامل از مدیرانی که تحت حمایت هاشمی بودند، خالی شده است.
البته ذکر این نکته ضروری است که در این گزارش اشاره‌ای به فرزندان هاشمی‌رفسنجانی نشده است؛ کما اینکه محسن هاشمی در بین فرزندان او به ریاست شورای شهر هم رسید و تا آستانه شهردار شدن پیش رفت.
حسن روحانی
مهمترین مهمترین سمت‌های سابق:رئیس شورای سرپرستی صداوسیما (59 تا 62)، نماینده دوره‌های اول تا پنجم مجلس (59 تا 79)، عضو شورای عالی دفاع (61 تا 67)، فرمانده پدافند هوایی کشور (64 تا 70)، عضو شورای عالی پشتیبانی جنگ (65 تا 67)، معاون جانشینی فرمانده کل قوا (67 تا68)، دبیر شورای عالی امنیت ملی (68 تا 84)، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام (70 تا 92)، رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک (71 تا 92)، نماینده مجلس خبرگان (77 تاکنون)، رئیس تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای (82 تا 84)، رئیس‌جمهوری (92 تا 1400).
روند کاری او از ابتدای انقلاب به‌گونه‌ای بوده که بدون‌شک می‌توان او را یکی از نزدیک‌ترین افراد به هاشمی دانست. حسن روحانی که از اولین دوره مجلس وارد این نهاد شد و پنج دوره نماینده بود،. پس از اینکه هاشمی به ریاست‌جمهوری رسید، ابتدا قرار بود وزیر اطلاعات شود، اما به‌دلایلی این موضوع محقق نشد تا اینکه دبیر شورای عالی امنیت ملی شد و سپس به‌صورت همزمان ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست‌جمهوری را برعهده گرفت؛ مرکزی که پس از پایان دولت هاشمی به مجمع تشخیص مصلحت نظام منتقل شد و همچنان روحانی رئیس مرکز باقی ماند.او در دو سال آخر دولت خاتمی، ریاست تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای را به عهده گرفت و از همان‌جا عنوان شیخ دیپلمات به او رسید.
اما در دوران احمدی‌نژاد سمت‌های مرتبط با دولت از او گرفته شد و فقط ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک را برعهده داشت تا اینکه سال 92 از راه رسید و او با حمایت هاشمی‌رفسنجانی به ریاست‌جمهوری رسید، اما در سال 1400 او هیچ یک از پست های قبلی را هم نداشت و حتی دیگر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام هم نیست و در حاشیه قدرت حضور دارد.
عبدالله نوری
مهمترین سمت‌های سابق:سرپرست مشترک مدیرعاملی صداوسیما (59)، معاون وزیر امور خارجه (60)، نماینده ولی‌فقیه در جهاد سازندگی (60 تا 68)، نماینده مجلس، دوره دوم (63 تا 67)، نماینده ولی‌فقیه در سپاه (67 تا 69)، وزیر کشور (68 تا 72)، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام (68 تا 80)، نماینده مجلس، دوره پنجم (75 تا 76)، وزیر کشور (76 تا 77)، معاون توسعه و امور اجتماعی رئیس‌جمهور (77)، رئیس شورای شهر تهران (78).
پس از رحلت امام، هاشمی‌رفسنجانی او را در اولین دولت خود به‌عنوان وزیر کشور به مجلس معرفی کرد و یک دوره چهارساله وزیر هاشمی بود. با نزدیک شدن به انتخابات مجلس پنجم، او نامزد انتخابات این مجلس شد و تا آستانه ریاست در مجلس هم پیش رفت اما با 11رای کمتر از علی‌اکبر ناطق‌نوری، نتوانست رئیس قوه مقننه شود،. با رسیدن سیدمحمد خاتمی به ریاست‌جمهوری، او یک‌بار دیگر وزیر کشور شد. اما از طریق همان مجلسی که نماینده‌اش بود، استیضاح شد و سپس در سال 78 با حضور در انتخابات شورای شهر تهران وارد اولین دوره شورا شد و ریاست شورا را برعهده گرفت. پس از آن او از‌آنجا‌که قصد داشت در انتخابات مجلس ششم نامزد شود، از ریاست شورا استعفا داد، اما در جریان بودن پرونده‌اش در دادگاه روحانیت، باعث شد تا دادگاه اجازه حضور وی در انتخابات را ندهد و در نهایت با حکم پنج سال زندان و با اتهاماتی مانند توهین به مقدسات و نشر اکاذیب، راهی زندان شد. سه سال بعد در سال 81 از زندان آزاد شد و پس از آن دیگر پستی در اختیار وی قرار نگرفت.
محمدعلی نجفی
مهمترین مهمترین سمت‌های سابق:وزیر علوم (60 تا 64)، معاون آموزشی صداوسیما (65 تا 67)، وزیر آموزش‌وپرورش (67 تا 76)، رئیس سازمان برنامه و بودجه (76 تا 79)، نماینده شورای شهر تهران (86 تا 92)، رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری (92)، سرپرست وزارت علوم (93)، شهردار تهران ( 96 تا 97).
او که در 30سالگی تجربه وزارت را پیدا کرد، به‌عنوان وزیر در پنج کابینه حضور داشت. ابتدا در دولت‌های باهنر، مهدوی‌کنی و میرحسین موسوی وزیر علوم و تحقیقات بود و پنج سال در این سمت حضور داشت تا اینکه از وزارتخانه جدا شد و برای دو سال به صداوسیما رفت. (در زمان سرپرستی محمد هاشمی‌رفسنجانی)
او در سال 86 اولین و تنها حضور انتخاباتی به‌عنوان نامزد را تجربه کرد و نماینده شورای شهر تهران در دوره سوم شد تا دولت در اختیار حسن روحانی قرار گرفت. پس از اینکه نتوانست از مجلس برای حضور مجدد در وزارت آموزش‌وپرورش رای اعتماد بگیرد، برای مدتی کوتاه رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شد و چند‌ماه بعد استعفا کرد. البته استعفا از ریاست، پایان کار او در دولت نبود و دبیری ستاد هماهنگی اقتصادی را برعهده داشت تا اینکه سال 93 به کابینه برگشت و به مدت سه‌ماه، سرپرست وزارت علوم شد. اما یکی دیگر از مهمترین پست‌هایی که در اختیار او قرار گرفت و شاید همان پست منجر به اتفاقی بزرگ و البته تلخ در زندگی‌اش شد، سال 96 بود که شهردار تهران شد و در ابتدای سال 97 استعفایش پذیرفته و در نهایت در سال 98 به جرم قتل همسرش بازداشت شد. او همچنان دوران محکومیت خود را سپری می‌کند.
اسحاق جهانگیری
مهمترین مهمترین سمت‌های سابق:نماینده ادوار دوم و سوم مجلس (63 تا 71)، استاندار اصفهان (71 تا 76)، وزیر معادن و فلزات (76 تا 79)، وزیر صنایع و معادن (79 تا 84)، معاون اول رئیس‌جمهوری (92 تا 1400).
هم‌استانی هاشمی‌رفسنجانی فعالیت خود را از استان کرمان با حضور در جهاد سازندگی آغاز کرد و پس از آن به‌عنوان نماینده جیرفت راهی مجلس شد. پس از اینکه مجلس سوم به پایان رسید، در دولت هاشمی به استانداری اصفهان رسید و نزدیک به شش سال در این پست حضور داشت تا دولت اصلاحات روی کار آمد. در دولت خاتمی، ارتقاء جایگاه یافت و هشت سال وزیر بود. (سه سال وزیر معادن و فلزات، پنج سال وزیر صنایع و معادن) اما با روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد، او نیز وارد دوران سکوت کاری شد، تا اینکه انتخابات ریاست‌جمهوری سال 92 از راه رسید و جهانگیری که رئیس ستاد انتخاباتی هاشمی بود، با آغاز به کار روحانی، هشت سال معاون اول دولت شد. در همان دورانی که معاون اول بود، در سال 96 کاندیدای ریاست‌جمهوری شد و در آستانه انتخابات به نفع حسن روحانی از حضور در انتخابات کناره‌گیری کرد، اما در انتخابات 1400 از سوی شورای نگهبان ردصلاحیت شد. او پس از پایان کار دولت دوازدهم، هیچ سمتی را در اختیار ندارد.
اکبر ترکان
مهمترین سمت‌های سابق:استاندار ایلام (60 تا 61)، استاندار هرمزگان (62 تا 63)، وزیر دفاع (68 تا 72)، وزیر راه و ترابری (72 تا 76)، دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی (92 تا 96).
از سال 60 وارد بدنه مدیریت شد. ابتدا در دو مقطع کوتاه استانداری دو استان را بر عهده داشت. با آغاز دوره ریاست‌جمهوری هاشمی، برای اولین‌بار حضور در هیأت دولت را تجربه کرد و دو وزارتخانه را در اختیار گرفت. ابتدا وزیر دفاع شد و سپس به وزارت راه‌و‌ترابری رسید. او تنها وزیر دفاع تاریخ جمهوری‌اسلامی است که سابقه نظامی نداشته است. در آستانه انتخابات سال 76 از علی‌اکبر ناطق‌نوری حمایت کرد و جایی در کابینه خاتمی و سپس احمدی‌نژاد نداشت تا زمانی که حسن روحانی روی کار آمد. در دولت روحانی هرچند به‌عنوان وزیر حضور نداشت، اما به دبیری شورای عالی مناطق آزاد رسید و ریاست سازمان نظام مهندسی را هم در اختیار داشت. سرانجام 28 شهریور 1400 درگذشت.
محمدرضا نعمت‌زاده
مهمترین سمت‌های سابق:وزیر کار (58 تا 59)، وزیر صنایع (59 تا 60)، وزیر صنایع (68 تا 76)، وزیر صنعت، معدن و تجارت (92 تا 96).
یکی از وزرای محبوب هاشمی است که از دوران شورای انقلاب وارد دولت شد. ابتدا 10ماه وزیر کار بود و سپس در دولت بنی‌صدر به وزارت صنایع رسید، اما در دولت میرحسین موسوی جایی نداشت. با انتخاب هاشمی‌رفسنجانی به‌عنوان رئیس‌جمهور، او در هر دو دوره وزیر صنایع بود و در دولت خاتمی به وزارت نفت نقل‌مکان کرد و معاون وزیر شد. اما در ادامه و تا آغاز کار دولت حسن روحانی، دیگر در جریان قدرت حضور نداشت تا اینکه روحانی رئیس‌جمهور شد و او در دولت یازدهم وزیر صمت شد. اما از سال 96 دیگر در صحنه قدرت حضور ندارد.
عیسی کلانتری
مهمترین سمت‌های سابق:وزیر کشاورزی (67 تا 79)، رئیس سازمان محیط زیست (96 تا 1400).
او در آخرین سال سیستم نخست‌وزیری در ایران به کابینه اضافه شد و به‌عنوان وزیر کشاورزی حضور در سه دولت را تجربه کرد. علاوه بر دولت میرحسین موسوی، در هشت سال ریاست‌جمهوری علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی نیز همچنان وزیر بود و در سه سال ابتدایی دولت خاتمی هم این پست را در اختیار داشت. اما از سال 79 تا 96 هیچ پستی نداشت تا اینکه در سال 96 و در دولت دوازدهم، رئیس سازمان محیط زیست شد و پس از چهار سال با حضور ابراهیم رئیسی، او نیز از این سازمان رفت.
بیژن نامدار زنگنه
مهمترین سمت‌های سابق:وزیر جهاد (62 تا 67)، وزیر نیرو (67 تا 76)، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام (75 تا 90)، وزیر نفت ( 76 تا 84)، وزیر نفت (92 تا 1400).
شیخ الوزراء که بیش از 30 سال سابقه وزارت در کارنامه دارد، از ابتدای انقلاب در مناصب بالا حضور داشت و کار را با معاونت در وزارت ارشاد و حضور در شورای مرکزی جهاد سازندگی آغاز کرد و با تشکیل وزارت جهاد در دولت میرحسین موسوی به مدت پنج‌سال وزیر جهاد و یک‌سال وزیر نیرو شد؛ جایگاهی که در دولت هاشمی‌رفسنجانی هم در اختیارش بود. حضور خاتمی در دولت هم مانعی برای جدا شدن وی از دولت نبود و هشت سال وزیر نفت بود، اما در دولت احمدی‌نژاد جایگاهی را در اختیار نداشت تا اینکه حسن روحانی رئیس‌جمهور شد و باز هم به کابینه برگشت و هشت سال دیگر وزیر نفت بود. با حضور رئیسی، دیگر پستی در اختیار او قرار ندارد.
غلامرضا شافعی
مهمترین سمت‌های سابق:مدیریت سازمان صنایع ملی ایران (59 تا 61)، معاون وزیر صنایع (62 تا 63)، وزیر صنایع (63 تا 68)، وزیر تعاون (70 تا 76)، وزیر صنایع (76 تا 79)، سفیر ایران در روسیه (80 تا 84)، رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (91 تا 93).
نام او با صنایع پیوند خورده است. ابتدا مدیر سازمان صنایع ملی ایران بود و سپس معاون وزیر صنایع شد. اما حضور او در دولت به‌عنوان وزیر از دوره میرحسین موسوی آغاز شد و به مدت پنج سال وزیر صنایع بود. سپس در دولت هاشمی‌رفسنجانی به‌عنوان وزیر تعاون مشغول به کار شد و شش سال وزیر بود. در دولت خاتمی نیز در لیست کابینه اول حضور داشت و سه سال وزارت صنایع را در اختیار گرفت تا اینکه در چهار سال آخر دولت خاتمی، سفیر ایران در روسیه شد و پس از آن دیگر در قدرت حضور ندارد.
محمداسماعیل شوشتری
مهمترین سمت‌های سابق:نماینده مجلس اول و دوم (58 تا 67)، رئیس سازمان زندان‌ها (66 تا 68)، وزیر دادگستری (68 تا 84)، رئیس دفتر بازرسی ریاست جمهوری (92 تا 1400).
او طولانی‌ترین دوره وزارت دادگستری در تاریخ جمهوری اسلامی را با 16سال وزارت در اختیار دارد. پس از اینکه حضور در مجالس اول و دوم را تجربه کرد، با انتخاب هاشمی به‌عنوان رئیس‌جمهور، به‌عنوان وزیر دادگستری وارد دولت شد و تا پایان دولت خاتمی این سمت را در اختیار داشت، اما در دوران احمدی‌نژاد پستی دولتی در اختیار او نبود. در دولت حسن روحانی هم او هرچند وزیر نشد، اما با سابقه‌ای که داشت، رئیس دفتر بازرسی ریاست‌جمهوری شد. او این روزها پستی در اختیار ندارد.
غلامحسین کرباسچی
مهمترین سمت‌های سابق:شهردار تهران (68 تا 77)، استاندار اصفهان (61 تا 68).
کرباسچی اوایل انقلاب از طرف سیداحمد خمینی به عضویت کمیته استقبال از امام درآمد و تا مدت‌ها پس از آن در دفتر امام خمینی فعالیت می‌کرد. هنگامی که ایشان راهی قم شد، کرباسچی نیز همراه ایشان به قم رفت. پس از مدتی به سازمان رادیو‌وتلویزیون رفت و با گذشت اندک‌زمانی، نماینده امام در ژاندارمری شد. سال 61 بود که به‌عنوان استاندار اصفهان منصوب شد و هفت سال در این سمت حضور داشت. پس از آن به‌عنوان شهردار تهران حکم گرفت و یکی از طولانی‌ترین دوران شهرداری تهران را با 9 سال حضور در این سمت سپری کرد. در نهایت سال 77 این سمت را ترک کرد و با حکم دادگاه دو سال زندانی شد. پس از آن، اگرچه به فعالیت‌های سیاسی و تشکیلاتی تحت عنوان حزب کارگزاران سازندگی ایران ادامه داد، اما دیگر در قدرت حضور پیدا نکرد.
محسن نوربخش
مهمترین سمت‌های سابق:رئیس کل بانک مرکزی (59 تا 65)، نماینده مجلس سوم (67 تا 71)، وزیر امور اقتصاد و دارایی (68 تا 72)، رئیس کل بانک مرکزی (73 تا 82).
او که در مقطعی تا نزدیکی نخست‌وزیری هم پیش رفت و جزو گزینه‌هایی بود که به آیت‌الله علی خامنه‌ای در زمان ریاست‌جمهوری برای معرفی به‌عنوان نخست‌وزیر به مجلس پیشنهاد شده بود، از جمله افرادی بود که تمام پست‌هایی را که در اختیار گرفته، مربوط به اقتصاد بوده است. ابتدا رئیس کل بانک مرکزی شد و شش سال در این سمت حضور داشت. پس از آن یک دوره نماینده مجلس شد تا دولت هاشمی‌رفسنجانی آغاز به کار کرد و وزیر امور اقتصاد و دارایی شد. چهار سال اول دولت هاشمی را در این وزارتخانه سپری کرد و در دوره دوم دولت هاشمی به بانک مرکزی برگشت. او در دولت خاتمی هم ریاست بانک مرکزی را برعهده داشت تا اینکه در فروردین 82 درگذشت.
محمد هاشمی‌رفسنجانی
مهمترین سمت‌های سابق:معاون سیاسی نخست‌وزیر (59 تا 60)، رئیس و سرپرست سازمان صداوسیما (60 تا 72)، معاون اجرایی رئیس‌جمهوری (74 تا 80)، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام (75 تا 90)، سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری (76 تا 80).
با 12 سال حضور در صداوسیما به‌عنوان سرپرست و رئیس، طولانی‌ترین زمان مدیریت بر این سازمان را در تاریخ جمهوری اسلامی در اختیار دارد. پس از اینکه دوره ریاست‌اش بر صداوسیما تمام شد، به دولت رفت و معاون اجرایی ریاست‌جمهوری شد. در دوره اول دولت خاتمی هم سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری بود اما از سال 80 دیگر پستی در ارکان قدرت نداشت و در نهایت سال 90 با عدم تمدید حکم حضورش در مجمع، دوران او به پایان رسید. البته در سال 96 برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شد، اما از سد شورای نگهبان عبور نکرد. او این روزها سمتی در اختیار ندارد.
عطاءالله مهاجرانی
مهمترین سمت‌های سابق:نماینده مجلس اول (59 تا 63)، معاون امور حقوقی و مجلسِ نخست‌وزیر (64 تا 68)، معاون امور حقوقی و مجلسِ رئیس‌جمهور (68 تا 76)، وزیر ارشاد (76 تا 79)، سخنگوی دولت (76 تا 79)، رئیس مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی تمدن‌ها (79 تا 82).
پس از نمایندگی دوره اول مجلس، کار در دولت را به‌عنوان معاون امور حقوقی و مجلس دولت میرحسین موسوی آغاز کرد و در دولت هاشمی‌رفسنجانی هم هشت سال این سمت را در اختیار داشت تا دولت خاتمی روی کار آمد و او وزیر ارشاد و همزمان سخنگوی دولت بود. اما در سال 79 از سمت خود استعفا کرد و از سوی خاتمی به‌عنوان رئیس مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی تمدن‌ها منصوب شد. در نهایت سال 82 از این سمت استعفا کرد و یک سال بعد از ایران رفت.
رضا امراللهی
مهمترین سمت‌های سابق:رئیس سازمان انرژی اتمی (60 تا 76)، قائم‌مقام وزیر نیرو (80 تا 84).
طولانی‌ترین زمان ریاست بر سازمان انرژی اتمی (16 سال) در تاریخ این سازمان در اختیار اوست. پس از اینکه دولت خاتمی آغاز به کار کرد، به دانشگاه برگشت و ریاست دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی را برعهده گرفت. او در سال 80 یک‌بار دیگر به دولت برگشت و در دورانی که حبیب‌الله بیطرف وزیر نیرو بود، قائم‌مقام وزیر شد و در نهایت از سال 84 به‌بعد به علت بیماری دیگر پستی را در اختیار نگرفت.
غلامرضا فروزش
مهمترین سمت‌های سابق:فرمانده پشتیبانی و مهندسی جنگ و مسئول امور استان‌های جهاد سازندگی کشور (61 تا 67)، وزیر جهاد و سازندگی (67 تا 76)، معاون امور اجرایی و اطلاع‌رسانی مرکز تحقیقات استراتژیک (77 تا 79)، عضو شورای شهر تهران در دوره اول (78 تا 82).
او که عضو هیأت مؤسسین جهاد سازندگی در ابتدای انقلاب بود و در دوران جنگ هم فعالیت‌هایی در جهاد سازندگی داشت، بیشترین دوران فعالیت‌اش به‌عنوان وزیر جهاد و کشاورزی بود. یک روز پس از پایان جنگ ایران و عراق و در دولت میرحسین موسوی، جانشین بیژن نامدارزنگنه در وزارت جهاد شد تا با تجربه‌ای که از حضور در جهاد سازندگی دارد، یکی از محورهای سازندگی پس از جنگ شود و تا پایان دوره هاشمی‌رفسنجانی در این سمت باقی ماند. در دوره اصلاحات، درحالی‌که معاونت امور اجرایی و اطلاع‌رسانی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع را برعهده داشت، اولین و تنها تجربه حضور در یک انتخابات به‌عنوان نامزد را سپری کرد و یکی از اعضای شورای شهر اول تهران شد. پس از انحلال شورا، دیگر صاحب جایگاه نشد و تا پایان دوره ریاست هاشمی‌رفسنجانی بر مجمع، فقط عنوان مشاور عالی وی را در اختیار داشت.
عبدالناصر همتی
مهمترین سمت‌های سابق:رئیس کل بیمه مرکزی ایران (73 تا 85)، مدیرعامل بانک سینا (85 تا 92)، مدیرعامل بانک ملی ایران (92 تا 95)، رئیس کل بیمه مرکزی ایران (95 تا 97)، سفیر ایران در چین (97)، رئیس کل بانک مرکزی ایران (97 تا 1400).
نام همتی با اقتصاد گره خورده و به‌غیر از مقطعی یک‌ماهه، تمامی سمت‌های کلانی را که در اختیار داشته، اقتصادی بوده است. او که کار را در 23سالگی با مسئولیت در کمیته اقتصادی جهاد دانشگاهی آغاز کرد؛ اولین پست مهم خود را در دولت دوم هاشمی گرفت و رئیس کل بیمه مرکزی ایران شد؛ جایگاهی که در تمام دوران اصلاحات در اختیار او بود. وقتی دولت حسن روحانی در سال 92 روی کار آمد او در دوره حضور علی طیب‌نیا در وزارت اقتصاد، ابتدا مدیرعامل بانک ملی شد و سپس به بیمه مرکزی ایران به‌عنوان مدیرکل برگشت. مقطع یک‌ماهه‌ای که او پستی غیراقتصادی داشت هم در سال 97 بود که از سوی حسن روحانی به‌عنوان سفیر ایران در چین معرفی شد؛ جایگاهی که البته به آن هم می‌توان از نظر اقتصادی نگاه کرد، اما کوتاه بود و با توجه به حضور در بانک مرکزی، به تهران برگشت و تا پایان دولت رئیس بانک مرکزی ماند؛ در همین جایگاه بود که نامزد ریاست‌جمهوری شد اما نتوانست رای بیاورد و پس از آن هم برای اولین‌بار از سال 73 به‌بعد هیچ پستی را در اختیار ندارد.
حسین مرعشی
مهمترین مهمترین سمت‌های سابق:استاندار کرمان (64 تا 73)، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری (72 تا 75)، نماینده مجلس پنجم و ششم (75 تا 83)، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری (83 تا 84).
فعالیت خود را پس از انقلاب با حضور در جهاد سازندگی آغاز کرد و سپس به معاونت سیاسی استانداری رفت تا اینکه در سال 64 و در دوران نخست‌وزیری میرحسین موسوی، استاندار کرمان شد و این سمت را 9سال در اختیار داشت. در سال 72 ریاست دفتر رئیس‌جمهوری به او واگذار شد، اما سودای حضور در مجلس مانع از این شد تا دوره چهارساله با هاشمی را تمام کند. در سال 75 به مجلس پنجم رسید و تا پایان دوره مجلس ششم در قوه مقننه حضور داشت تا اینکه با پایان کار در مجلس ششم، توسط خاتمی به ریاست سازمان میراث فرهنگی و گردشگری رسید. پس از پایان دولت خاتمی، او دیگر در سمت‌های اجرایی حضور ندارد.
