دردسرهای سلطان برای عبور از گاندی ترکیه

عبور از «گاندی ترکیه»

ماحصل انتخابات ریاست جمهوری ترکیه بر امنیت اروپا و خاورمیانه تاثیر بسیاری دارد بالاخص آن که ترکیه عضو ناتو است و تصمیم های رهبر این کشور در باب مولفه های مختلف چون رابطه با ایالات متحده، اروپا و روسیه، مقوله مهاجرت، نقش آنکارا در باب جنگ در اوکراین و چگونگی مدیریت تنش ها در شرق مدیرتانه می تواند این نهاد نظامی را تحت تاثیر قرار دهد.

 ناظران بر این باورند که به واسطه چالش هایی چون بحران اقتصادی حاکم و پیامدهای زلزله های ویرانگر، انتخابات 14 می، پر تنش ترین کارزار در حکومت 20 ساله اردوغان محسوب می شود.فعلا رقیبی چون کمال قلیچداراوغلو که از او تحت عنوان « گاندی ترکیه» یاد می کنند رویاروی اردوغان قرار گرفته؛ چهره ای که نوید تغییرات بزرگ را می دهد. نظرسنجی ها نشان می دهد که اوغلو فعلا از اردوغان پیشتاز است با این حال رئیس جمهوری ترکیه ثابت کرده مبارزی سرسخت است و کنترل دولت و نهادهای مرتبط بدان را در اختیار دارد.

مشاور ارشد سیاست خارجی قلیچدار اوغلو به پولیتیکو گفت: در شرایط کنونی یک ساختار اقتدارگرای تک نفره به سوی تیمی که دموکراتیک تر، تغییر مسیر داده است.رهبری چنین تغییر مسیری با اوغلو است.

بروکسل به ترکیه بی اعتماد است

در میانه کارزار طبیعتا هم موضوعات داخلی و هم گزاره های مرتبط با سیاست خارجی به چالش کشیده خواهد شد. در عرصه سیاست خارجی، طبیعتا مذاکرات مرتبط به الحاق ترکیه در اتحادیه اروپا در اولویت قرار دارد. ناظران می گویند اپوزسیون ترکیه باور دارد که قادر است که رایزنی هایی که از سال 2018 به واسطه عدم اعتنای ترکیه به خواسته های اصلاح طلبانه و دموکراتیک پیشنهادی بروکسل متوقف شده بود را از سر گرفته و به سرانجام برساند. مشاور اوغلو در این باره به پولتیکو گفت که طبیعتا تاکید رقیب اردوغان بر اصولی چون حاکمیت قانون و آزادی رسانه و بیان  به متحدان اروپای ما این پیام را خواهد داد که ترکیه به مسیر دموکراسی بازگشته است. او در ادامه ضمن اشاره به این گزاره که به نتیجه رساندن چنین رایزنی هایی سخت است، ادامه داد که سیاست خارجی به انسجام ائتلاف منوط است؛ ائتلافی از احزاب که یک هدف مشترک دارند و آن رهایی از دست اردوغان است.ن

ناظران نیز بر این باورند که دولت جدید فارغ از موضوعاتی که در عرصه سیاست خارجی در اولویت قرار دارد ناچار است بر بحران های داخلی متمرکز شود، علاوه بر ین شواهد هم نشان می دهد که اروپا  برای رویارویی با ترکیه جدید آماده نیست.ولفانگو پیکولی، تحلیلگر بر این باور است که فارغ از مخالفت خوانی برخی از کشورهای اروپایی با ترکیه، نوعی احساس ضد غربی نیز در میان طیف وسیعی از مردمان ترک به وجود آمده است. به باور او ائتلاف  میان احزاب که هدفشان رهایی از دست اردوغان هست نیز فعلا به کما رفته است. آسلی آیدین تاشباش، یکی از محققان بروکینگز معتقد است که بروکسل به اروپای غیر متعهد عادت کرده، ترکیه ای که از هنجارها و ارزش های اتحادیه اروپا دور شده و مسیر متفاوتی را در پیش گرفته. اپوزسیون به دنبال تعریف دولتی با هویت اروپایی است با این همه نمی دانیم پاسخ و واکنش بروکسل چه خواهد بود . سینان اولگن، کارشناس ارشد فعال در کارنگی نیز نظری مشابهی دارد و بر کاهش اعتماد متقابل میان ترکیه و اتحادیه اروپا تاکید دارد.

خیز رقیب «سلطان» برای پایان تنش ها

رابطه نظامی ترکیه با ایالات متحده در سال 2019، زمانی که آنکارا سیستم موشکی اس-400 ساخت روسیه را خریداری کرد، پر تنش شد چرا که چنین فعلی پرواز هواپیماهای ناتو بر فراز ترکیه را در معرض خطر قرار داد. به همین دلیل ایالات متحده نام ترکیه را از لیست دریافت کنندگان اف-35 خارج و صنعت دفاعی این کشور را تحریم  کرد.بی دلیل نبود که دیدار ماه مارس اوغلو و سفیر ایالات متحده در آنکارا خشم اردوغان را برانگیخت. «سلطان» در واکنش به این دیدار ان را مداخله واشنگتن در انتخابات این کشور توصیف کرد و متعهد شد تا درها را به روی فرستاده ایالات متحده ببندد.

حالا اپوزسیون ترکیه در پلت فرمشان صراحتا اعلام کرده اند که به جای اس-400  خواهان خرید اف- 35 از آمریکا هستند. در باب جنگ در اوکراین نیز ترکیه موضوع بیانیبنی را اتخاذ کرده یعنی همزمان با ارائه تجهیزات به کی یف از تحریم مسکو خودداری می کند.اردوغان پس از پیوستن فنلاند به ناتو  پیشنهاد کرد که ترکیه می تواند اولین عضوی از ناتو باشد که میزبانی پوتین را عهده دار خواهد شد، شواهد نشان می دهد که رقیب اردوغان نیز از همین رویکرد پیروی می کند هرچند این احتمال وجود دارد تا در زمان ریاست احتمالی اوغلو بر وضعیت آنکارا در ساختار ناتو تمرکز بیشتری شود. مشاور اوغلو در این باره گفت که در شرایط کنونی روابط آنکارا و مسکو به شدت تحت تاثیر روابط  اردوغان و پوتین قرار گرفته، گزاره ای که باید تغییر کند.

در باب سوریه نیز، اردوغان بر نزدیکی با دولت سوریه تاکید دارد در حالی که بشار اسد این نزدیکی را مشروط کرده به خروج نظامیان ترک از شمال سوریه. دولت تازه ترکیه طبیعتا ین پیشنهاد را می پذیرد چرا که تمایل دارد به سوریه نزدیک شود هرچند این نزدیکی می تواند برای آنکارا چالش برانگیز شود.

 لفاظی های ترکیه با یونان در ماه های اخیر تشدید شده بود تا جایی که اردوغان هشدار داد که آتن را هدف حمله موشکی قرار می دهد. اما زلزله های ویرانگر و دیدار وزیر امور خارجه یونان فصل تازه ای میان دو بازیگر ورق زد. آتن و آنکارا هر دو در آستانه انتخابت هستند، کارزاری که احتمالا در یک روز برگزار خواهد شد. ناظران بر این باورند که نزدیک شدن ترکیه و یونان فارغ از چالش هایشان در دریای اژه، هماهنگی برای رسیدگی به سایر مشکلات در شرق مدیترانه در قالب چندجانبه تر را تسهیل خواهد کرد.

 در ارتباط با قبرس، آتن و آنکارا ترجیح می دهند که در سیاست داخلی این کشور دخالتی نداشته باشند و مشکلاتشان را به شکلی دوجانبه حل کنند.با این همه گروهی از تحلیلگران باور متفاوتی دارند و می گویند ترکیه نمی تواندبه سادگی رویکرد خود در ارتباط با قرس و یونان را تغییر دهد، به اعتقادشان ماهیت اختلاف ها باقی می ماند اما تاکتیک برخورد با ان متفاوت خواهد بود. بدین معنا که مدیریت تنش ها تغییر خواهد کرد، از این پس شاهد لفاظی های تهاجمی نیستیم بلکه به جای آن به سیاست بالغانه تر و دیپلماتیک تر جهت مدیریت اختلاف ها متوسل خواهیم شد.