مغز متفکر اصلاحات قضایی اسرائیل کیست؟

به گزارش اقتصادنیوز ، هنگامی که قانونگذاران اسرائیل قانونی بحث برانگیز برای تضعیف دادگاه عالی را تصویب کردند، بنیامین نتانیاهو در اتاق رای گیری در حالی که اعضای کابینه اش موفقیتشان را جشن گرفتند، کنجی خزیده و سکوت کرد.اما یاریو لوین، معمار این قانون، در حالی که «بی بی» غمگینانه از اتاق خارج می‌شد، ماند تا با دیگر قانون‌گذاران سلفی بگیرد. او به جای نخست وزیر سخنرانی جنجالی ایراد کرد.لوین گفت: ما اولین گام تاریخی برای ترمیم سیستم قضایی را برداشته ایم. وقتی این عبارت بیان شد، نتانیاهو در اتاق نبود تا بشنود.

ناگفته های مصوبه جنجالی

از منظر تحلیلگران، نتانیاهو - باسابقه‌ترین رهبر اسرائیل – چهره اصلی حامی اصلاحات قضایی است، طرحی چندجانبه که هدفش کاهش نفوذ دیوان عالی بر قانون‌گذاران است و طبیعتا دستان ساختار اجرایی را بیش از آنچه هست، باز می گذارد.اما در داخل سرزمین های اشغالی، قهرمان اصلی این مصوبه جنجالی لوین است؛ همانی که رفتار موقرش سرپوشی است براعتقاد سفت و سختش به تغییر ساختار قضایی. نفوذ او در ائتلاف نتانیاهو سوال هایی را در باب تسلط واقعی نخست وزیر بر قدرت ایجاد کرده و این گمانه زنی را برانگیخته که لوین روزی می تواند جانشین «بی بی» شود.

نتانیاهو در طول دوران سیاست ورزی اش از حامیان استقلال قضایی بود و تنها پس از آغاز تحقیقات در باب فساد مالی اش در سال 2017 تغییر موضع داد، چرا که باید در برابر دستگاه فضا پاسخگو باشد. اما لوین برای تغییر شکل قوه قضاییه وارد سیاست شد و این مقوله را برای اولین بار سال 2009 در سخنرانی پارلمانی اش مطرح کرد.سیمچا روتمن، یکی از نمایندگان ائتلاف و یکی دیگر از معماران مصوبه جنجال برانگیز در این باب گفت که تغییرات ساختار قضایی رویایی بود که یاریو لوین دهه‌ها بر ان متمرکز بود.محبوبیت لوین در حزب نتانیاهو، (لیکود)، در باب این که چرا نخست وزیر با علم به وقوع بحران، شکل‌گیری ناآرامی های خیابانی، استعفای دسته جمعی در نیروهای ذخیره نظامی، ترس ها، پیشاپیش این اصلاحات را کلید زد، توضیح می دهد.

در این میان نگاه و نگرش لوین به عنوان یکی از رهبران برجسته جناح راست تا حدودی قادر است انگیزه‌های  او برای تغییر قضایی را نشان ‌دهد؛ انگیزه ای که به ادعای تحلیلگران موجب شد تا دو عنصر یهودیت و سکولاریسم ادعایی اسرائیل درگیر بن بستی جدی شوند.لوین در طول 14 سال حضورش در پارلمان، دائما خواهان بازنگری ساختار دادگاه ها و کاهش سیستم قضایی بود چرا که او یک ناسیونالیست تندرو است که با تشکیل کشور فلسطین مخالف است و دادگاه ها را به دلیل نقششان در تسهیل نقل مکان خانواده های عرب به محله های یهودی نشین در داخل اسرائیل برنمی تابد. لوین یک بار گفته بود:ساختار قضایی به دنبال ساخت اسرائیلی است که دیگر یهودی نیست بلکه ساختاری( به ادعای او) دموکراتیک است که تا آنجا که امکان دارد، حیات یهودی نیز در آن زندگی شود.

پیامد زخم هایی که التیام نیافتند

عموی لوین، 54 ساله، از جمله چهره هایی بود که به فرماندهی کشتی آلتالنا کمک کرد، کشتی که در طول جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1948 حامل سلاح برای شبه نظامیان راستگرای یهودی حامی مناخیم بگین بود. این کشتی در تابستان همان سال توسط نیروهای مسلح اسرائیل هدف قرار گرفت و غرق شد، اتفاقی که همچنان یادآوری اش برای راست‌گرایان اسرائیلی تلخ است.به گفته یووال الباشان، یکی از سربازان وظیفه، زمانی که لوین در اواخر دهه 1980 به یک واحد اطلاعاتی نظامی اعزام شد، این زخم های التیام نیافته او را نسبت به طبقه اشرافی که با هزینه بگین بر ایالت مسلط بودند، خشمگین کرده بود. الباشان که امروز استاد حقوق است در این باره به نیویورک تایمز گفت: لوین مخالف همه نخبگان بود.

پس از پیوستن الباشان به لوین در دانشگاه حقوق، سرباز وظیفه پیشین متوجه شد که خشم لوین از نخبگان اندکی فرروکش کرده و حالا او اعضای دیوان عالی را هدف قرار داده است. در آن زمان، پارلمان به تازگی قانونی را تصویب کرده بود که به دیوان عالی آزادی عمل بسیار بیشتری می داد. قضات ارشد دادگاه با اشتیاق از این مصوبه استقبال کرده بودند اما لوین عصبانی بود.انگاری از همان زمان در هم شکستن ستون ساختار قضایی را رسالت خود می دانست.لوین در سال 1996 کار خود را به عنوان وکیل تجاری آغاز کرد و با عضویت در حزب لیکود، وارد میدان سیاست شد. او سال 1999 عضو هیئت مدیره کانون وکلای اسراییل شد، اما در همان بازه زمانی نیز با فعالیت دادگاه ها مشکل داشت.

بخت با رئیس پارلمان یار شد!

درخواست‌های لوین برای تغییر ساختار قضایی مدت‌ها است که توسط اعضای میانه‌روتر ائتلاف نتانیاهو، از جمله شخص «بی‌بی» نادیده گرفته شد.به گفته الباشان، سال 2015 به لوین پیشنهاد شد تا عنوان وزیر دادگستری را عهده دار شود، اما این چهره رادیکال پیشنهاد را رد کرد زیرا می ترسید که متحدان ائتلاف مانع از تحقق خواسته هایش شوند.به گفته الباشان لوین می دانست اگر  وزیر دادگستری شود، نمی تواند آنچه را که فکر می کند انجام دهد، پس ترجیح داد پیشنهاد را رد کند. لوین سرانجام نوامبر گذشته خواست خود رسید، زمانی که نتانیاهو بار دیگر در راس یک ائتلاف راست گرای افراطی سکان دار قدرت شد.

«بی بی» کابینه اش را تعریف کرد؛ کابینه ای که اکثر اعضایش ملی گرایان افراطی، رهبران شهرک نشینان، رهبران یهودی افراطی ارتدوکس و وفاداران به نتانیاهو خشمگین از تصمیم قوه قضائیه مبنی بر محاکمه او به اتهام فساد بودند.با حمایت رهبران ائتلاف که همگی بنا به دلایلی خواهان درهم شکستن ساختار قضا بودند، لوین از فرصت استفاده کرد و از طرح خود را در 4 ژانویه، رونمایی کرد.طرح اولیه اش به کابینه کنترل بیشتری بر انتخاب قضات دیوان عالی می داد و به پارلمان فرصت داده بود تصمیمات دادگاه را لغو کند.این تغییرات پیشنهادی زمینه ساز شکل گیری جنبش‌های اعتراضی توده‌ای شد و نتانیاهو را مجبور کرد که ماه مارش این طرح را برخلاف میل لوین متوقف کند.اما آنها در اوایل ژوئیه با یک لایحه متفاوت بازگشتند تا دادگاه را از یکی از ابزارهای قضایی که برای لغو تصمیمات کابینه استفاده می کند محروم کند. بار دیگر، موج عظیمی از اعتراض ها کلید خورد . بسیاری امید داشتند نتانیاهو لوین را مهار کند اما « بی بی» عقب نشست.

تحلیلگران بر این باورند که اگر نتانیاهو اصلاحات قضایی را متوقف کند، زمینه برای فروپاشی ائتلاف و استعفای لوین هموار خواهد شد.الباشان که به رهبری تلاش‌های میانجی‌گرایانه بین کابینه و مخالفان کمک کرده ، می‌گوید که ائتلاف می‌تواند از خروج لوینجان سالم به در ببرد. اما نتانیاهو با این وجود می خواهد او را آرام کند، زیرا او وزیران زیرک یا وفادار بیشتری دارد.او در ادامه تاکید کرد:اگر از من بپرسید، می گویم لوین برای « بی بیم بسیار با ارزش است و به همین دلیل نخست وزیر حاضر نیست به هیچ قیمتی او را از دست بدهد.