چرا اعراب با واشنگتن هم صدا نمی شوند؟

به گزارش اقتصادنیوز ، ایالات متحده برای توافق صلح جدید در خاورمیانه خیز برداشته؛ توافقی میان عربستان و اسرائیل. همزمان واشنگتن پیشنهادهایی چون تعریف معاهده امنیتی مشابه ناتو با عربستان سعودی، حمایت از برنامه انرژی هسته‌ای این کشور و ارائه تسلیحات پیشرفته‌تر آمریکایی به ریاض را بررسی می کند.

هدف واشنگتن از تعامل با ریاض

گروهی از ناظران بر این باورند که افزایش همکاری ایالات متحده و عربستان سعودی به سان عامل بازدارنده در برابر نفوذ چین است. از همین رو این احتمال وجود دارد که عربستان به آمریکا در باب عدم ساخت پایگاه های نظامی چین در پادشاهی، مخالفت با جایزگینی دلار آمریکا با ارزهای دیگر در بازار نفت و تعریف محدودیت‌هایی برای استفاده از فن آوری شرکت‌های چینی تضمین دهد.همزمان این گروه معتقدند که عادی‌سازی روابط عربستان با اسرائیل موجب خواهد شد تا سایر کشورهای عرب نیز از رویکرد مشابهی پیروی کنند؛ رویکردی که به ادعای آنها زمینه ساز تقویت اسرائیل و انزوای ایران خواهد شد.

پیش از سفر جو بایدن به ریاض در سال 2022 شاهد تحول مشابهی چون تعریف پیمان راهبردی آمریکا و عربستان بودیم؛ پیمانی که هدف از آن تعریف چارچوب امنیت منطقه ای جدید جهت مقابله(ادعایی) با ایران بود. استیون کوک و مارتین ایندیک، تحلیلگران حوزه خاورمیانه در آن بازه زمانی بر این باور بودند که بایدن می بایست از رابطه آمریکا با تایوان وام گرفته و متعهد شود که حمله به عربستان سعودی را تهدیدی برای صلح و امنیت خلیج فارس تلقی کند. به باور این دو، ایالات متحده همچنین می تواند الگوی سنگاپور را در ارتباط با ریاض تکرار کرده و و ضمن ارسال سلاح برای این کشور جهت افزایش توان دفاعی اش، عربستان را زیر چتر هسته ای اش قرار دهد.

چرایی عدم هم صدایی اعراب با واشنگتن

فعلا جو سیاسی ناپایدار حاکم بر سرزمین های اشغالی در ماه های اخیر نشست برنامه ریزی شده نقف که قرار بود در مراکش برگزار شود را به تعویق انداخت چرا که هیچ کشور عربی از سال گذشته به این روند نپیوسته. بر اساس گزارش ها، ولیعهد سعودی به مشاورانش گفته برای دستیابی به توافق با اسرائیل عجله ای ندارد، زیرا مشخص نیست که تل آویو مایل به ارائه امتیازهایی به فلسطینی ها باشد.نتایج حاصل از نخستین نشست نقف را می توان به سان سایر ابتکار عمل های شکست خورده آمریکا در خاورمیانه قلمداد کرد؛ طرح هایی که هدف از آنها انروزای ایران بود تا تمرکز بر یکپارچگی منطقه.

به ادعای اندیشکده استیمسون، در حالی که تهدید ایران برای کشورهای منطقه به سختی کاهش یافته و تهران همچنان در راس محاسبات استراتژیک بازیگران خاورمیانه قرار دارد، رویکرد منطقه برای کاهش این تهدیدهای(ادعایی) در حال تغییر است. آشتی و سازش دیپلماتیک به روند غالب در سال های اخیر تبدیل شده آن هم در شرایطی که رقابت قدرت های بزرگ در خاورمیانه زسر سایه اصل چندجانبه گرایی قابل تبیین است.بی دلیل نیست که به غیر از بحرین، همه اعضای شورای همکاری خلیج فارس، روابط دیپلماتیک و اقتصادی شان را با ایران برقرار کرده‌اند. همزمان سایر کشورهای عربی از جمله مصر و اردن در حال مذاکره درباره تنش زدایی با تهران هستند. به بیانی دیگر،امروزه این گروه از بازیگران از روابط خود با آمریکا، چین، روسیه و اسرائیل استفاده کرده و همزمان به دنبال جلوگیری از درگیری جدید در منطقه به ویژه با ایران هستند.

فرصتی برای خوش رقصی پکن

در چنین شرایطی چین با تکیه بر اهرم دیپلماسی نه تنها زمینه ساز احیای روابط دیپلماتیک تهران و ریاض شد بلکه از نفوذ اقتصادی اش استفاده می‌کند و در حال برنامه‌ریزی نشستی با حضور بازیگران منطقه‌ای قبل از پایان سال است. اتحادیه اروپا نیز با انتصاب مشاور ویژه خود برای خلیج فارس و افزایش نمایندگی های دیپلماتیک و اقتصادی در منطقه و حمایت از ابتکاراتی مانند کنفرانس بغداد، ردپای منطقه ای اش را گسترش می دهد. همزمان روسیه، هند، کره جنوبی و ژاپن نیز به دنبال تقویت نقش خود هستند.

جو بایدن، با اذعان به این که منطقه  با توسل به دیپلماسی و همکاری نه درگیری های پراکنده، به هم نزدیک می شود، در مقاله‌ای که می 2023 منتشر شد بر خاورمیانه ای متحد تاکید کرد اما در عمل چین به جای آمریکا با توسل به اهرم های دیپلماتیک بستر ساز یکپارچگی و هم صدایی در منطقه شد.ناظران بر این باورند که علیرغم سیاست های اعلامی بایدن، ایالات متحده همچنان مانع از گسترش همکاری های منطقه ای می‌شود. مهم‌تر از همه، تداوم تحریم‌های اعمالی آمریکا علیه ایران، افزایش حضور نظامی ایالات متحده در خلیج فارس و تاکید این کشور بر عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل، یکپارچگی در منطقه خلیج فارس را با چالش هایی روبرو کرده است.از همین رو آمریکا می بایست ضمن بررسی پلن های خود برای عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان، تحولات جدید ژئوپلیتیکی، از جمله حضور فزاینده دیگر قدرت ها و بازیگران خارجی در خاورمیانه را هم لحاظ کند. در غیر این صورت تنش ها و درگیری ها دوباره تشدید خواهد شد.