جنگ اوکراین؛ نقاب از چهره «شی» انداخت!

به گزارش اقتصادنیوز ، براساس محاسبات پکن، نظم جهانی به رهبری ایالات متحده درگیر آشفتگی است و واشنگتن در حال افول هیچ راهکاری برای مشکلات جهان ندارد. از همین رو شی جین پینگ تلاش دارد تا نظم جهانی «مبتنی بر قوانین» واشنگتن را با چارچوبی از قوانین خودساخته اش جایگزین کند – چارچوبی که به ادعای رهبری پکن مقدس‌ترین اصلش حاکمیت ملی یا حق دولت‌ها برای اداره تمامیت ارضی شان بدون دخالت قدرت های خارجی است.

سیاست یک بام و دو هوای «شی»

در دنیایی که شی پیش بینی می کند، دولت ها، صرف نظر از میزان سرکوبگری شان، حاکمیتی مستقل دارند. در همین راستا شی، حفاظت از حاکمیت را به عنوان اولین طرح ابتکاری اش در عرصه امنیت جهانی خود با اهمیت می داند. با این همه جنگ اوکراین، چین را درگیر چالش های جدی کرده است. روسیه، شریک استراتژیک پکن، به واسطه آغاز چنین جنگی، حاکمیت یک بازیگر را آشکارا نقض کرده است. واکنش شی همه را غافلگیر کرد، پکن به جای حمایت از کی یف، از کرملین حمایت کرد.جان هربست، سفیر پیشین ایالات متحده در اوکراین، به درستی گفت: شما نمی توانید به روسیه در انجام این جنگ کمک کنید و بگویید که به تمامیت ارضی اوکراین اعتقاد دارید، بدیهی است که نمی شود دایره را مربع کرد.

با این حال شی تلاش کرده تا امر غیر ممکن را ممکن کند. مواضع متناقض رهبری چین در مورد جنگ، موجب گشته تا دیپلمات های این کشور ظاهرا اعلام بی طرفی کنند اما در عمل از سیاست دیگری پیروی نمایند. با این همه آنگونه که نشریه آتلانتیک نوشته، توجه پکن به مقوله حاکمیت از ادعای این بازیگر مبنی بر اینکه تایوان بخشی از این کشور است جدا نیست: چین معتقد است که کشورهای دیگر به واسطه تعامل با دولت تایوان، حاکمیت چین را نقض می کنند. ماریا آدل کارای، کارشناس حقوق بین الملل در پردیس شانگهای دانشگاه نیویورک در این باب گفت: از آنجایی که رهبران پکن معتقدند که کشور هنوز یکپارچه نشده، در باب حاکمیت شان  بسیار حساس و تا حدی شکننده هستند.

اصلی که قربانی شد!

موضع شی در مورد حاکمیت برای دیگر مستبدان جذابیت دارد؛ همان هایی که قصد سرکوب مخالفان بدون مداخله را دارند. از همین رو رهبران کشورهای در حال توسعه از آن حمایت می کنند. با این حال، هر اندازه شی به شکلی جدی تر درگیر روابط بین الملل می شود، اصول ادعایی اش با اهداف استراتژیکش در تضاد قرار می‌گیرد. دولت تحت رهبری اش دائما به حاکمیت سایر کشورها تجاوز می کند. سقوط بالون جاسوسی چین در حریم هوایی آمریکا یا رسوایی مداخله این کشور در انتخابات ملی کانادا شواهدی است برای این مدعا. از همین رو گزاره هایی بیش از جنگ اوکراین چارچوب ایدئولوژیکی شی را به چالش کشیده است.

انتخاب «شی» روشن بود: او کنار پوتین ایستاد و تعهد فرضی‌اش به حاکمیت را قربانی کند، در آغاز جنگ، رهبران چین از رویکردی دوگانه یا حتی متضاد پیروی می کردند. وانگ یی وزیر امور خارجه تاکید داشت که نگرانی های امنیتی پوتین مشروع است، اما به وضوح از حاکمیت اوکراین دفاع کرد. با شروع جنگ، شی روابط خود با روسیه را تقویت کرد. او این کار را بدون کمک مستقیم به تلاش های جنگی مسکو انجام داد. فوریه گذشته، شی پیشنهادی 12 ماده ای برای پایان دادن به درگیری اوکراین ارائه کرد. مدخل اول تاکید می کند که «حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی همه کشورها باید به طور موثر مورد حمایت قرار گیرد» – اما در این مورد به اوکراین اشاره ای نشده است.

هزینه یک ادعا

رهبران چین احتمالا در صددند تا ادعای مسکو بر کنترل سرزمین‌هایی را که زمانی جزو اتحاد جماهیر شوروی قرار داشت، به موازات اشتیاق شان برای داشتن تایوان، تبیین کنند. چنین رویکردی نشان می‌دهد که حاکمیت می‌تواند ایده ای لغزنده باشد، بالاخص زمانی که رهبران ملی‌گرا چنین بخواهند.گروهی از تحلیلگران براین باورند که مواضع متناقض رهبری چین مطمئنا حل چنین مسائلی را دشوارتر می کند از همین رو چنین ناهماهنگی هایی هزینه زیادی برای چین در جنوب جهانی داشته باشد.بسیاری از کشورهای در حال توسعه از بحران اوکراین دوری می کنند .شواهد نشان می دهد این گروه از بازیگران کمتر به تخطی شی از اصول اعلام شده علاقه مند هستند تا به وعده موازنه اش: بسیاری از رهبران «می خواهند شاهد تغییر در توزیع قدرت باشند تا غرب نتواند رفتاری خلاف خواسته شان را انجام دهد.

از این منظر، شی ممکن است درگیر چالش جدی شود. ایالات متحده تعهد خود به دموکراسی را کنار گذاشته تا منافع استراتژیکش را ارتقا دهد، اما آرمان‌های این بازیگر همچنان به شبکه جهانی اتحادها دلیل مشترک داده و برای بسیاری از کسانی که تحت ریاست رژیم‌های سرکوبگر هستند، الهام می‌بخشد تا رویای آزادی را ببینند. شاید طرح ایدئولوژیک شی، صرف نظر از اینکه چقدر غیرقابل اجرا باشد، بتواند همان نقش را ایفا کند: همکاری های نزدیک در راستای مخالفت با آرمان ها و قدرت آمریکا. شاید در دیپلماسی جهانی، آنچه رهبران می گویند بیش از آنچه که انجام می دهند مهم باشد.