شکارچی روباه سکان سیاست‌خارجی چین را به دست می‌گیرد؟

به گزارش اقتصادنیوز برای پکن، انتصاب یک وزیر امور خارجۀ جدید، احتمالاً در ماه مارس و طی جلسۀ قوۀ مقننه، به دستگاه دیپلماسی کمک می‌کند پس از تغییر شدید سال پیش پایدار شود.

به گزارش اکوایران، چین در مواجهه با کاهش سرمایه‌گذاری خارجی به دنبال تلطیف تصویرش در ایالات متحده و اروپا و بهبود روابطش با بعضی از همسایه‌هایش است. در این تغییر لحن، یکی از مسئولان حزب کمونیست نقش مهم و نامعمولی داشت. 

به نوشته دیوید پیرسون در نیویورک تایمز، او، در نیویورک، به مخاطبانش که پژوهشگر و تاجر بودند گفت چین نمی‌خواهد نظم جهانی تحت رهبری ایالات متحده را بازنویسی کند. در پاریس گفت مدرن شدن چین به سود اروپا و جهان خواهد بود. در پکن، به سفیر هند، رقیب منطقه‌ای، گفت چین امیدوار است روابط دو کشور به مسیر «سالم و پایدار برگردد.»

اکوایران در ادامه ترجمه این گزارش آورده است: این مسئول، لیو جیان‌چائو، رئیس بازوی دیپلماتیک حزب کمونیست است، بازویی که ایدئولوژی و نفوذ حزب را در خارج از کشور رواج می‌دهد. فعالیت‌های اخیرش اما به تحلیلگران علامت می‌دهد که برای نقش وزیر امور خارجۀ بعدی چین تمرین می‌کند. 

برای پکن، انتصاب یک وزیر امور خارجۀ جدید، احتمالاً در ماه مارس و طی جلسۀ قوۀ مقننه، به دستگاه دیپلماسی کمک می‌کند پس از تغییر شدید سال پیش پایدار شود. 

در ماه ژوئیه، حزب به صورت ناگهانی چین گانگ، وزیر امور خارجۀ وقت را بر اساس احتمال حضور در رابطۀ عاشقانه‌ای که ممکن بود امنیت ملی را به خطر بیندازد برکنار کرد. سلف آقای چین، وانگ یی، دوباره به همان پست برگشت؛ آقای وانگ مدیر کمیسیون امور خارجۀ حزب هم هست، منصبی که معمولاً به فردی جز وزیر خارجه تعلق می‌گیرد. 

انتصاب آقای لیو به معنی کناره‌گیری از دیپلماسی خصمانۀ «گرگ مبارز» است که نماد ژست قاطع رهبر چین، شی جین‌پینگ، دست کم در کلام اگر نه در واقعیت، بود. 

آقای لیو، که انگلیسی را روان صحبت می‌کند و مدتی در آکسفورد تحصیل کرده، به خوبی بلد است بدون اینکه کنترلش را از دست بدهد، از داغ‌ترین مواضع پکن، از جمله ادعاهای این کشور دربارۀ جزیرۀ خودمختار تایوان دفاع کند. آقای لیو را یکی از وفاداران معتمد حزب می‌دانند که با کمک در رهبری کارزاری جنجالی به نام عملیات شکار روباه، تجار و مسئولان فاسد را از خارج به چین برگرداند. 

بسیاری از کسانی که با آقای لیو دیدار داشته‌اند، می‌گویند غیررسمی‌تر و اجتماعی‌تر از دیگر مسئولان چینی است و ظاهراً مشکلی ندارد وارد مسائل از پیش تعیین نشده شود. 

دنی راسل، از معاونان انستیتو سیاست جامعۀ آسیا و معاون سابق وزیر امور خارجۀ ایالات متحده، که در یکی از جلسات جامعۀ آسیا، یک گروه پژوهشی، در نیویورک با آقای لیو دیدار داشته گفت «لیو دیپلمات کارکشته‌ای است که در گفت‌وگوهایش از آرامش همراه با اعتماد به نفس یک کادر ارشد حزب برخوردار است، چیزی که اکثر مسئولان وزارت امور خارجۀ چین که فقط با احتیاط خط مشی حزب را از بر می‌گویند از آن برخوردار نیستند.»

در رویداد دیگری در نیویورک، آقای لیو وخامت افت سرعت رشد اقتصادی چین را کم اهمیت جلوه داد و ضمن دفاع از روابط پکن و مسکو گفت کشورش طرفدار صلح است و تمایلی به تغییر نظم بین المللی فعلی یا ایجاد نظمی جدید ندارد. 

او در دِ تاک، به میزبانی شورای روابط خارجی، گفت «ما یکی از سازندگان نظم جهانی فعلی هستیم و از آن سود برده‌ایم.»

یان سان، مدیر برنامۀ چین در مرکز استیمسون در واشنگتن، گفت این اظهار نظر موضع چین را بسیار ملایم کرده است. چین فقط از بعضی جنبه‌های نظم جهانی حمایت می‌کند، مثلاً کرسی دائمی‌اش در شورای امنیت سازمان ملل، اما با دیگر جنبه‌هایش که به نظرش چالش برانگیزند مخالف است، مثلاً ناتو به رهبری ایالات متحده. 

آقای سان گفت با این همه، مهم است که یک مسئول ارشد چین تصمیم گرفت بر نیت‌های پکن دربارۀ نظم جهانی تأکید کند چون «می‌خواهد سرعت و تنش» رابطه‌اش با واشنگتن را پایین بیاورد. 

آقای لیو کارش را از سطوح پایین وزارت امور خارجه آغاز کرد، نخست مترجم بود، سپس سخنگو شد و با کار در رسانه‌های خارجی طی المپیک 2008 پکن اهمیت یافت. پس از آن، در فیلیپین و اندونزی به عنوان سفیر خدمت کرد. 

در سال 2015، آقای لیو، در مقام معاون وزیر کمیسیون مرکزی مخوف بازرسی انتظامی، آژانس مخفی و قدرتمند ضدفساد داخلی حزب، مسئول شکارِ افراد فراری در خارج از کشور شد. 

در آن مقام، آقای لیو مهارت‌های مذاکره‌اش را نشان داد و مقدار قابل توجهی از پول‌های خارج شده را برگرداند و فراری‌های سرشناسی مانند لای چانگ‌شینگ، تاجر و میلیاردر چینی، را به دام انداخت که برای جلوگیری از اتهام رهبری عملیات‌های قاچاق به کانادا گریخته بود. آقای لای مجرم شناخته شد و حالا مشغول گذراندن حبس ابدش است. گروه‌های حقوق بشری کارزار شکار روباه را نوعی سرکوب فراملی توصیف کرده‌اند.

آقای لیو بار دیگر در سال 2017 اعتبارش نزد حزب را افزایش داد، هنگامی که عالی‌رتبه‌ترین مسئول ضدفساد نام گرفت. او به معاونت ادارۀ کمیسیون مرکزی امور خارجی، ادارۀ حزبی عالی‌رتبه‌ای، منصوب شد که در سال 2018 و به این دلیل تشکیل شد که آقای شی قصد داشت کنترل حزب بر روابط خارجی راهبردی چین را حتی از قبل هم بیشتر کند.

طی یک دهه حضور آقای شی در قدرت، او کوشیده است نفوذ حزب بر بوروکراسی گستردۀ این کشور و جامعۀ چین را بیشتر کند. آقای شی در کنفرانس سال 2017 حزب گفت «شرق، غرب، جنوب، شمال و مرکز، همه چیز تحت هدایت حزب است.»

این تغییر بار دیگر زمانی تلطیف شد که آقای لیو در سال 2022 در منصب کنونی‌اش، رئیس ادارۀ روابط بین الملل قرار گرفت. به صورت سنتی، این اداره مسئول حفظ روابط نزدیک با احزاب کمونیست دیگر کشورها مانند کرۀ شمالی و ویتنام است و دیپلماسی میان دولت‌ها را به عهدۀ وزارت امور خارجه گذاشته است. 

آقای لیو با دیدار با وزاری امور خارجۀ سرتاسر جهان آن هنجارها را زیر پا گذاشته است -باعث دسترسی حزب به کانال‌های دیپلماتیکی شد که به ندرت عمومی می‌شوند. هنگامی که در ژانویه آقای لیو در ایالات متحده بود، با وزیر امور خارجه، آنتونی جِی. بلینکن دیدار کرد؛ دیداری که گفته می‌شد در آن برای اولین بار رئیس ادارۀ روابط بین الملل با یک وزیر امور خارجه دیدار می‌کرد.

چین و ایالات متحده روابطشان را در ماه نوامبر و طی نشست سران میان آقای شی و رئیس‌جمهور بایدن در خارج از سان فرانسیسکو پایدار کردند. اما تنش‌ها بر سر بعضی از مناقشات حل نشده از نو شعله‌ور شد -از جمله وضعیت تایوان و محدودیت‌های مربوط به صادرات فناوری به چین.

در بریتانیا، آقای لیو از عزم جزم چین برای محافظت از منافعش گفت. تابستان گذشته، در جلسه‌ای در بریتانیا از آقای لیو دربارۀ دیپلماسی «گرگ مبارز» پرسیدند و او با همان شیوۀ مهربانانۀ همیشگی‌اش پاسخ داد که چین می‌خواهد در سرتاسر جهان دوستانی داشته باشد. اما هشدار داد «وقتی چین تحت فشار است و سیاست‌های چین تحت فشارند، روحیۀ مبارزه‌ای نشان می‌دهیم.»