ایران و امارات در پیچ‌و‌خم تعاملات/ چرا آمریکا ابوظبی را از دست داد؟

به گزارش اقتصادنیوز، امارات متحده عربی به واسطه هراس از حملات احتمالی اعضای محور مقاومت، بالاخص انصار الله، مانع از آن شده که هواپیماهای نظامی آمریکا از پایگاه هوایی الظفره در ابوظبی مواضع این گروه را هدف قرار دهد. موضع گیری ابوظبی فرماندهان ارتش آمریکا را وادار کرد تا هواپیماهای جنگی بیشتری را به پایگاه هوایی بزرگ العدید قطر اعزام کنند؛ بازیگری که ظاهرا در زمینه مسائل نظامی با ایالات متحده سازگارتر است. ناظران می‌گویند، مقامات امارات متحده عربی نگران هستند که سرمایه گذاری های هنگفت شان برای تبدیل این کشور به مرکز موفق مالی و تجاری به واسطه حملات تلافی جویانه به خطر بیافتد. فاصله گرفتن امارات از ارتش آمریکا نیز ممکن است در همین قاب قابل تبیین باشد. اگرچه امارات روابط خود با اسرائیل را کاهش نداده، اما بنیامین نتانیاهو را به چالش می کشد، تا حدی به این دلیل که افکار عمومی نسبت به رنج فلسطین حساس هستند و حمایت ایالات متحده از کارزار نظامی اسرائیل را برنمی تابند. مرکز عربی واشنگتن دی سی با انتشار یادداشتی تلاش داشته تا ضمن اشاره به تعاملات پیچیده امارات با ایران و آمریکا، به چرایی عدم همسویی ابوظبی با واشنگتن بپردازد. اقتصادنیوز این یادداشت را در دو بخش تنظیم کرده که بخش نخست با عنوان «دست رد امارات به سینه آمریکا/ چگونه ایران میان ابوظبی و واشنگتن شکاف انداخت؟» منتشر و در ادامه بخش دوم و نهایی آمده است.

بی اعتمادی امارات به چتر امنیتی آمریکا

امارات متحده عربی احتمالاً هراس دارد که حملات محور مقاومت به خاک این کشور پروژه های زیرساختی و توسعه اقتصادی عظیمی که در دهه های اخیر اجرایی شده را تحت تاثیر قرار دهد. دبی و ابوظبی به مراکز تجاری موفق و زمین های بازی برای نخبگان ثروتمند جهان تبدیل شده اند. بر اساس گزارشی که اخیرا منتشر شده ، تعداد افرادی که دارایی های نقدشونده یک میلیون دلاری یا بیشتر در دبی دارند از سال 2013 تا 2023 نزدیک به 80 درصد افزایش یافته است. اکنون 72 هزار 500 نفر از این افراد تنها در دبی ساکن هستند. در این گروه 212 میلیونر که هر کدام بیش از 100 میلیون دلار دارایی نقدی دارند و 15 میلیاردر تعریف شده اند. در علاوه بر این ابوظبی جایی است که بخش عمده ای از ذخایر نفت و گاز امارات در آن مستقر است. اگر امارات متحده عربی مستقیماً درگیر جنگ منطقه ای شود، با چالش فرار سرمایه روبرو می شود، گزاره ای که رهبران امارات می خواهند به هر قیمتی از وقوع آن جلوگیری کنند.

اگرچه مقامات امارات در ابتدا حضور نظامی آمریکا در خاورمیانه را راهی برای محافظت از کشور خود می دانستند، اما ظاهراً این تصور تغییر کرده است. به نظر می رسد آنها اکنون بر این باورند که حضور ایالات متحده ممکن است چالش باشد، به خصوص اگر ایران و محور مقاومت تصور کنند که امارات چشم خود را بر حملات تلافی جویانه الظفره بسته است. علاوه بر این، واکنش منفعلانه ایالات متحده به حملات انصار الله در ژانویه 2022 احتمالاً مقامات اماراتی را متقاعد کرد که چتر امنیتی آمریکا قابل اعتماد نیست. از این رو، به نظر می رسد رهبران ابوظبی اکنون بر این باورند که علیرغم اختلاف نظرهای مداوم، بهترین راه برای دفاع از کشورشان حفظ و تقویت روابط دوستانه با ایران است. احتمالاً تصادفی نبوده که در اواخر آوریل و اوایل اردیبهشت، کمیسیون اقتصادی امارات و ایران پس از ده سال وقفه در ابوظبی تشکیل جلسه داد.

اعتبار از دست رفته واشنگتن

مطمئناً مقامات امارات از پیامدهای سیاسی جنگ اسرائیل علیه غزه نیز نگران هستند. اگرچه روابط دیپلماتیک و تجاری بین اسرائیل و امارات ادامه دارد، اما همین گزاره می تواند برای ابوظبی پرجالش شود.  در نظرسنجی ماه ژانویه جهان عرب که توسط مرکز عربی برای تحقیقات و مطالعات سیاسی در دوحه قطر انجام شد، دو سوم پاسخ دهندگان موضع امارات در قبال اسرائیل را «بد» یا «بسیار بد» ارزیابی کردند. به همین دلیل پس از اینکه نتانیاهو گفت که امارات، عربستان سعودی و سایر کشورهای عربی به طور بالقوه می توانند به شکل گیری "دولت غیرنظامی" در غزه پس از جنگ کمک کنند، عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر امور خارجه امارات متحده عربی، واکنش نشان داد و نخست وزیر اسرائیل را فاقد شرایط قانونی دانست. او تاکید کرد که امارات متحده عربی "از وارد شدن به هر طرحی که هدف آن توجیه حضور اسرائیل در نوار غزه باشد، خودداری می کند."

علاوه بر این، لانا نصیبه، سفیر امارات متحده عربی در سازمان ملل متحد، علناً تاکید کرده که قبل از اینکه امارات و سایر کشورهای عربی متعهد به تامین مالی بازسازی غزه شوند، باید "پیشرفت غیرقابل بازگشت" به سمت راه حل دو کشوری صورت گیرد. گروهی از بانکداران و وکلا در امارات به رویترز گفتند: در حالی که ارتباطات تجاری بین شرکت‌های اماراتی و اسرائیلی ادامه دارد، تعداد کمی از معاملات جدید در حال انجام است. به باور آنها، پس از چند سال تجارت قابل توجه پس از امضای توافقنامه آبراهام در سال 2020، روابط تجاری سرد شد.

پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، زمانی که آمریکاستیزی در سراسر خاورمیانه در حال افزایش بود، ایالات متحده تجهیزات نظامی اش را در کشورهای دوست عرب قرار داد و نیروهایش را در این منطقه مستقر کند. این استراتژی در دهه‌های بعدی تا جایی فرسوده شد که حضور نظامی ایالات متحده در خلیج فارس گسترده و از نظر سیاسی بحث‌برانگیز شد. اگرچه امارات متحده عربی از ارتش ایالات متحده برای ترک قلمرویش درخواستی نکرده، اما از استراتژی محتاطانه ای پیروی می کند. این در حالی است که گروهی مدعی اند، ایالات متحده می تواند بازدارندگی را بدون نیاز به تعداد زیادی پایگاه آمریکایی انجام دهد. علاوه بر فشار ها جهت برقراری آتش‌بس در غزه، دولت ایالات متحده شاید ناچار شود سیاست های مرتبط به پایگاه های نظامی اش در کشورهای حاشیه خلیج فارس  را بازتعریف کند.