نفوذ خزنده قطر در قلب آسیا/ مانور پنهان دوحه در سایه اختلاف چین و آمریکا

به گزارش اقتصادنیوز، نزدیک به دو دهه پیش، سازمان سرمایه گذاری قطر (QIA)، صندوق سرمایه گذاری مستقل قطر، برای سرمایه گذاری درآمد اضافی حاصل از صادرات انرژی در شرکت های خارجی تأسیس شد. ماموریت این نهاد "حفاظت و رشد دارایی های مالی این کشور و تنوع بخشیدن به اقتصاد" این بازیگر است. علاوه بر اهداف اقتصادی و مالی، این سرمایه‌گذاری‌ها در تقویت نفوذ سیاسی قطر بسیار مهم هستند و به عنوان ابزاری برای طرح قدرت نرم و آگاه نگه داشتن مخاطبان در مورد پیامدهای گسترده‌تر سرمایه‌گذاری‌های این کشور عمل می‌کنند.

فرصت سازی به سبک دوحه

به نوشتهispionline  سبد سرمایه گذاری سازمان سرمایه گذاری قطر (QIA) گواهی بر رویکرد پویا این بازیگر است. در حالی که این کشور با سرمایه گذاری های قابل توجه در املاک، امور مالی و انرژی های تجدیدپذیر، اروپا را در اولویت قرار می دهد، در غول های جهانی مانند فولکس واگن و پورشه نیز سرمایه گذاری های کلیدی کرده است. این انتخاب ها منعکس کننده استراتژی حمایت از شرکت های مستقر با پتانسیل رشد هستند. علاوه بر این، هلدینگ های Barclays و Credit Suisse حضور قطر در بخش مالی را تقویت می کنند. سازمان سرمایه گذاری قطر از طریق پروژه های بادی و خورشیدی، به طور فعال اروپا را به سمت اقتصاد کم کربن سوق می دهد. در طول دو سال گذشته، این صندوق سرمایه گذاری های خود را در حوزه های انتقال انرژی، نیمه هادی ها، هوافضا، هوش مصنوعی، فناوری دیجیتال، مراقبت های بهداشتی، مهمان نوازی و فرهنگ تقسیم کرده است. این تنوع پویا نشان دهنده استراتژی سرمایه گذاری در حال توسعه و آینده نگر قطر است.

با این حال، قطر در ترسیم آینده‌نگری استراتژیک خود، تلاش‌هایی را برای گسترش سرمایه‌گذاری‌های خارجی فراتر از اروپا و کشف فرصت‌ها در مناطق دیگر پس از شروع کووید-19 در چند سال پیش آغاز کرده است. منصور ابراهیم آل محمود، مدیر عامل صندوق سرمایه گذاری قطر اخیراً اعلام کرده که برای آماده سازی موسسه جهت رسیدگی به جریان های ورودی بیشتر در سال های آینده خیز جدی برداشته شده است. این تغییر، گواهی بر آینده‌نگری استراتژیک قطر، افزایش هزینه‌ها در آسیا و ایالات متحده (ایالات متحده)، با تمرکز بر تغییرات آب و هوایی، زیرساخت‌ها و دیجیتالی‌سازی است. المحمود توضیح داد: «ما به استقرار نهادهای خود در قاره اروپا  ادامه خواهیم داد، اما با توجه به فرصت هایی که در ایالات متحده و مکان هایی مانند چین و هند می بینیم، سهم بیشتری از سرمایه گذاری های ما به دو منطقه دیگر اختصاص خواهد یافت».صندوق قطر، سرمایه‌گذاری‌های خود را در حوزه فناوری متمرکز کرده و در دورهای مالی شرکت‌هایی مانند Swiggy در هند و Ensoma در ایالات متحده شرکت می‌کند. این نهاد اکنون بخش نیمه هادی و نرم افزار را در اولویت قرار می دهد و با شرکت های خصوصی در خرید فناوری همکاری دارد و همزمان  بر بازارهای هند، چین و آسیای جنوب شرقی متمرکز شده و از سرمایه گذاری های سنتی در شرکت های بورسی اروپایی دور شده است. این محور که توسط مسیرهای رشد تولید ناخالص داخلی برتر پیش بینی شده برای آسیا هدایت می شود، نویدبخش مزایای اقتصادی قابل توجهی برای قطر است و حس خوش بینی را برای آینده تقویت می کند.

معمای مانور قطر در آسیا

در واقع، نفوذ فزاینده آسیا در زنجیره‌های تامین جهانی فرصت‌های قابل توجهی برای ارتقای امنیت غذایی قطر و اهداف انرژی سبز ارائه می‌دهد. رویکرد صندوق سرمایه گذاری قطر  ، توانایی این بازیگر برای شناسایی و استفاده از مناطق مهم اقتصادی و استراتژیک را برجسته می کند. این نهاد با دارایی بیش از 526 میلیارد دلار، هشتمین صندوق ثروت مستقل جهان است که اکنون در سهام، استارت آپ ها، شرکت های فناوری، سلامت، درآمد ثابت، واقعی سرمایه گذاری می کند. تغییر استراتژی سرمایه گذاری قطر نیز با اهداف دولت حاکم بر این کشور همسو است. بخش‌های کلیدی مانند تولید، گردشگری و خدمات دیجیتال برای پیشبرد چشم‌انداز 2030 مورد تاکید قرار گرفته‌اند. هدف استراتژی سرمایه‌گذاری آسیایی قطر برای رشد پایدار و کیفیت زندگی بهتر برای شهروندانش است، در این زمینه، اهمیت هند غیرقابل انکار است. صندوق بین‌المللی پول این کشور را به‌عنوان پنجمین اقتصاد بزرگ جهان رتبه‌بندی کرده که قرار است تا سال آینده ژاپن و آلمان را تا سال 2027 پشت سر بگذارد و به سومین اقتصاد بزرگ جهان تبدیل شود.در همین حال، تعامل قطر با آسیای مرکزی نشان‌دهنده استراتژی گسترده‌تر این کشور برای تنوع بخشیدن به سرمایه‌گذاری‌ها در سطح جهانی و تقویت مشارکت‌های اقتصادی است. آسیای مرکزی فرصت های سرمایه گذاری برای قطر در کشاورزی، زیرساخت ها، حمل و نقل، مالی و انرژی را فراهم می کند. همچنین به دوحه فرصت می دهد تا به شبکه کمربند و جاده چین مرتبط شود. منافع استراتژیک منطقه‌ای قطر تحت تأثیر عوامل اقتصادی و ژئوپلیتیکی است که با قدرت‌های بزرگی مانند چین، روسیه، اروپا، ایران و ترکیه در ارتباط است. در همین راستا گروهی بر این باورند که همکاری در آسیای مرکزی می تواند شراکت قطر با ترکیه را تقویت کند.

سفر اخیر شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر (ژوئن 2023) به آسیای مرکزی، هدف قطر برای تقویت روابط بین المللی و ایجاد ارتباطات جدید را برجسته می کند. این علاقه در تلاش قطر برای تبدیل شدن به یک شریک گفت‌وگو در سازمان همکاری شانگهای (SCO)، در راستای همسویی با سیاست‌های منطقه‌ای ایران، عربستان سعودی و امارات مشهود است.استراتژی سرمایه گذاری قطر فراتر از بازده مالی ساده است و شامل تمرکز استراتژیک بر تقویت روابط دیپلماتیک و گسترش پایگاه صادرات انرژی خود می شود. قطر مشارکت های سیاسی و اقتصادی خود را با سرمایه گذاری در مناطق و بخش های مختلف افزایش می داده و موقعیت خود را در بازارهای گاز طبیعی مایع (LNG) بهبود بخشیده است. در واقع، قطر به شدت در حال سرمایه‌گذاری در حوزه گاز مایع است و قصد دارد پروژه های مرتبط در میدان شمالی خود را توسعه خود را تا سال 2030 توسعه دهد. این رویه فرصت‌های رشد قابل توجهی را در بازارهایی مانند چین ، هند و آسیای جنوب شرقی تعریف خواهد کرد.

چین بزرگ‌ترین بازار گاز مایع قطر است و قراردادهای اخیر با شرکت‌های چینی می‌تواند قطر را تا سال 2026 به بزرگترین تامین‌کننده گاز مایع چین تبدیل کند و از استرالیا پیشی بگیرد. تقاضای فزاینده برای گاز مایع و ظرفیت واردات هند، آن را به یک بازار کلیدی تبدیل کرده است.با این حال، علیرغم جاه طلبی دوحه برای تنوع بخشیدن به سرمایه گذاری های خارجی خود، به ویژه در آسیا، به دلایل متعدد، از جمله دستیابی به بازده مالی بالاتر، کاهش ریسک سرمایه گذاری، و تقویت مشارکت های اقتصادی در بخش انرژی، سرمایه گذاری قطر در این منطقه محدود است. بر اساس برآوردهای جهانی SWF، بیش از 90 درصد از کل سرمایه سازمان سرمایه گذاری قطر (QIA) در قطر، اروپا و ایالات متحده و حدود 7 درصد در آسیا متمرکز شده است.

توجه به این نکته مهم است که سرمایه گذاری های مالی قطر در آسیا نسبتاً جدید است. زمانی که سرمایه گذاران قطری این بازارهای نوظهور را بررسی می کنند، ممکن است برای سازگاری و گسترش سرمایه گذاری خود در صنایع و کشورهای مختلف به زمان نیاز داشته باشند. شایان ذکر است، سازمان سرمایه گذاری قطر (QIA) تنها در سال 2021 دفاتر خود را در سنگاپور تأسیس کرد و از آن زمان تاکنون به طور فعال فرصت های سرمایه گذاری را در سراسر آسیا از جمله ژاپن دنبال می کند.عوامل ژئوپلیتیک بالاخص در میانه رقابت های چین و آمریکا در بخش فناوری شرایط را برجسته تر کرده است. بسیاری از کشورهای غربی، به رهبری ایالات متحده، نگرانی هایی را در مورد سرمایه گذاری و نفوذ چین مطرح کرده اند. از آنجایی که قطر روابط اقتصادی خود را با چین تقویت می کند، انتظار می رود این مشارکت تحت نظارت بیشتر قرار گیرد و به رویکردهای دیپلماتیک دقیق برای مدیریت تنش های احتمالی نیاز دارد.