پیمان امنیتی آمریکا و عربستان منهای اسرائیل/ عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو منتفی شد؟

به گزارش اقتصادنیوز، علی شهابی، مفسر سیاسی سعودی مدعی است که عربستان سعودی در رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از هیچکدام از دو نامزد حمایت نمی‌کند، چرا که هم با کاملا هریس، نامزد دموکرات‌ها رابطه خوبی دارد و هم با دونالد ترامپ، نامزد حزب جمهوری خواه. به گفته او، اولویت پادشاهی تعامل نزدیک با واشنگتن جهت رسیدگی به مسائل مهم منطقه‌ای از جمله رویارویی اسرائیل و فلسطین است. شهابی در برنامه امور جاری عرب نیوز، درست چند روز قبل از اینکه رای دهندگان آمریکایی به پای صندوق‌های رای بروند، گفت: «من فکر می‌کنم پادشاهی به واسطه روابط نزدیک با دو حزب در موقعیت عالی قرار دارد».

برای ریاض دموکرات و جمهوری خواه فرقی ندارد

شهابی گفت که عربستان سعودی ممکن است به لحاظ تاریخی روبط نزدیک‌تری با حزب جمهوری خواه داشته باشد، اما این بار وضعیت متفاوت است، زیرا در سال‌های اخیر روابط پادشاهی با دموکرات‌ها بهبود یافته است. او با اشاره به تهدید جو بایدن در میانه کازرار انتخاباتی در سال 2020؛ زمانی که رئیس جمهوری ایالات متحده ریاض را به واسطه جنگ در یمن و همچنین قتل جمال خاشقچی به چالش کشیده بود، گفت، بایدن بعدها از موضع خود عقب نشینی کرد و زمینه برای تعامل دو بازیگر هموار شد.

شهابی در ادامه خاطر نشان کرد، با این حال، «جنگ اوکراین و روسیه به اهمیت استراتژیک پادشاهی کمک کرد» و دولت بایدن را واداشت تا مواضع خود را در ارتباط با پادشاهی ارزیابی کرده و عربستان سعودی را به عنوان یک بازیگر با نفوذ و در عین حال تثبیت کننده قدرت در منطقه لحاظ کند. او به کیتی جنسن، مجری برنامه «رک و پوست کنده» گفت: «حالا، این رابطه به همان اندازه که می‌تواند در سطح نهادی عمیق باشد، خوب است و انتظار می‌رود که با یک دولت جدید دموکرات ادامه یابد».

او در ادامه افزود، «از دولت جدید دموکرات انتظار می‌رود زمینه را برای تداوم تعامل میان طرفین هموار کند. با این همه این تحلیلگر تاکید دارد که روابط پادشاهی با ترامپ و اطرافیانش نزدیک است و همین گزاره موجب شده تا ریاض دغدغه‌ای برای نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نداشته باشد. این تحلیلگر در ادامه مدعی شد که به رسمیت شناختن اهمیت استراتژیک پادشاهی در خاورمیانه، آن هم به عنوان یک شریک کلیدی برای واشنگتن صرف نظر از این که کدام حزب در قدرت باشد، با اهمیت است. از منظری دیگر، عربستان سعودی برای کمک به حل مناقشه اسرائیل و فلسطین، صرف نظر از اینکه کدام نامزد پیروز می‌شود، به آمریکا چشم دوخته است.

او مدعی شد، پادشاهی گام‌های مهمی برای پیشبرد راه حل دو کشور برداشته و در ماه سپتامبر ائتلاف جهانی را برای این منظور راه اندازی کرده است. شهابی معتقد است که مشارکت ایالات متحده برای هر موفقیت بلندمدتی ضروری است.

پیمان دفاعی منهای عادی سازی

این تحلیلگر در ادامه ادعا کرد که تحقق پیمان امنیتی تاریخی میان آمریکا و عربستان قریب الوقوع است. پیشتر گفته شده بود که واشنگتن تعریف این پیمان امنیتی میان دو بازیگر را منوط به عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان کرده است؛ اما اخیرا اخبار منتشر شده مبنی بر این که ریاض بدون عادی سازی رابطه با تل‌آویو می‌تواند از مزایای چنین پیمانی استفاده کند. پیشتر مقوله عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان همزمان با رونمایی بایدن از طرح خاورمیانه‌ای آمریکا برجسته شد، -دقیقا در همان بازه زمانی- حمله حماس به اسرائیل نه تنها فرایند عادی سازی روابط اسرائیل و عربستان را به حاشیه راند بلکه موجب شد چشم انداز نظامی و سیاسی خاورمیانه تغییر یابد. حالا این تحلیلگر سعودی مدعی است که فعلا گزینه عادی سازی روابط میان پادشاهی و تل‌آویو از روی میز برداشته شده است.

به ادعای عرب نیوز، در شرایطی که ممکن است اجرای پیمان رسمی به تعویق بیفتد، شهابی مدعی است که مذاکرات پیشین روابط امنیتی نزدیک‌تری را بین ایالات متحده و عربستان سعودی تعریف کرده است. او ادعا کرد: «فکر می‌کنم بحث‌ها با آمریکا در مورد این پرونده، پادشاهی و آمریکا را به تعریف یک سازوکار امنیتی نزدیک کرده که هنوز قانونی نیست.» با این همه به ادعای نویسنده و مفسر سیاست و اقتصاد عربستان سعودی دولت بعدی ایالات متحده - چه به رهبری ترامپ باشد یا هریس - احتمالاً مذاکرات عادی سازی را مجدداً بررسی خواهد کرد. در واقع، هر دو نامزد توافق‌های صلح برای میانجیگری توافق صلح علاقه نشان داده‌اند و اهمیت استراتژیک عربستان سعودی در خاورمیانه تضمین می‌کند که بحث‌های مرتبط باقی خواهند ماند.

با این حال، شهابی گفت که همه چیز به خواست و تمایل آمریکایی‌ها جهت تحت فشار قرار دادن اسرائیل منوط است. او با اشاره به غیرقابل پیش‌بینی بودن رویکرد رئیس جمهوری پیشین آمریکا مدعی شد که اگر اسرائیل بر همین گزاره حساب باز کرده، درگیر محاسبات نادرستی شده است. او همزمان مدعی شد که دولت احتمالی هریس وارث حجم عظیم از سیاست‌های به جای مانده از بایدن است. از همین رو ممکن است بیش از ترامپ درگیر تعامل میان اسرائیل و فلسطین شود.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، در جریان میزگرد اخیر با روزنامه‌نگاران پیش از اجلاس سران بریکس در ماه گذشته، گفت که ایالات متحده مسئول تشدید مناقشه اسرائیل و فلسطین است. او شرایط حاکم را به آنچه انحصار آمریکا در روند صلح خواند، نسبت داد.

شهابی در پاسخ به این سوال که آیا روسیه اهرم کافی برای مهار تنش‌ها در خاورمیانه دارد یا خیر، گفت: «نه. متأسفانه، من اینطور فکر نمی‌کنم.» او معتقد است که در نهایت این فشار آمریکاست که بیشترین تأثیر را بر اسرائیل می‌گذارد.

شهابی به دستاوردهای روسای جمهور پیشین آمریکا اشاره کرد و گفت، برخی از رهبران پیشین آمریکا توانسته بودند اسرائیل را مهار کنند، به عنوان نمونه آیزنهاور اسرائیل را مجبور کرد از شبه جزیره سینای مصر در سال 1956 عقب نشینی کند، یا جرج اچ دبلیو بوش به این بازیگر وام‌های مشروط در دهه 1990 ارائه کرد.

شهابی مدعی است، در حالی که این موارد نادر هستند، اما نشان می‌دهند که نفوذ ایالات متحده می‌تواند سیاست اسرائیل را تغییر دهد. او همچنان بدبین است که کابینه کنونی اسرائیل، با موضع تندرو خود، بدون مداخله قاطعانه آمریکا امتیازاتی خواهد داد.

به باور شهابی فارغ از اهرم‌های کافی که در اختیار واشنگتن قرار دارد، لابی بانفوذ یهودی در این کشور می‌تواند موانعی را در مسیر سیاست ورزی‌های آمریکا در ارتباط با اسرائیل ایجاد کند.

شهابی در ادامه ادعایش آورد: علیرغم این که سابقه ترامپ در حمایت از اسرائیل رای دهندگان عرب و آمریکایی براین باورند که در صورت انتخاب دوباره او این احتمال وجود دارد که واشنگتن موضع سختگیرانه تری در ارتباط با اسرائیل اتخاذ کند.