آماده‌باش چین برای طوفان؛ آمریکا اهرم غافلگیری را واگذار کرد/ مشوق‌های جذاب پکن زهر استراتژی ترامپ را خواهد گرفت؟
به گزارش اقتصادنیوز، در ماه‌های پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده در نوامبر، سیاستگذاران در پکن با نگرانی چهار سال آینده روابط ایالات متحده و چین را ارزیابی می‌کنند. پکن انتظار دارد که ترامپ سیاست‌های سختگیرانه‌ای را در قبال چین دنبال کرده و به طور بالقوه جنگ تجاری، جنگ فناوری و رویارویی دو کشور بر سر تایوان را تشدید کند.
خرد غالب این است که چین باید برای طوفان های پیش رو در معاملات خود با ایالات متحده آماده شود. فارن افرز در این باره یادداشتی را منتشر کرده و اقتصادنیوز این یادداشت را در سه بخش ترجمه کرده که بخش اول و دوم آن به ترتیب با عنوان «آماده‌باش چین؛ اهرم‌های پکن برای خنثی کردن ترکش‌های جنگ تعرفه‌ها/ اژدهای زرد برای دور زدن ترامپ چه گزینه‌هایی دارد؟» و «پشت پرده گرم شدن روابط چین و هند؛ اژدهای زرد به جنگ سرد با متحدان آمریکا پایان داد/ اهرم های پکن برای نبرد با ترامپ» منتشر شد و بخش سوم و پایانی در ادامه آمده است.
گزینه‌های جایگزین پکن
چین همکاری خود را با کشورهایی در جنوب جهانی که به بازارهای ایالات متحده دسترسی دارند، گسترش داده است. از آنجایی که تعرفه‌ها و اختلالات زنجیره تامین، پیوندهای تجاری مستقیم بین ایالات متحده و چین را می‌شکند، تجارت بیشتر و بیشتر به طور غیرمستقیم اتفاق می‌افتد.
در واقع، همان مواد و قطعات چینی در کالاهای صادر شده به ایالات متحده استفاده می‌شود - اما اکنون محصولات نهایی در کشورهایی غیر از چین تولید یا مونتاژ می‌شوند. پکن چنین فرایندی در تجارت را پذیرفته است. صادرات چین همچنان قوی است و مازاد تجاری این کشور در سال 2024 به حدود یک تریلیون دلار رسیده است.
بازارهای صادراتی با رشد سریع بازار کشورهای جنوب جهانی از جمله برزیل، اندونزی، مالزی، تایلند و ویتنام هستند که بسیاری از آن‌ها به واسطه بهره‌برداری از فرآوری مواد چینی و صادرات کالاهای نهایی به ایالات متحده به عنوان واسطه عمل می‌کنند.
در چند سال گذشته، چین عامدانه از طریق سرمایه‌گذاری در آسیا و آمریکای لاتین، رشد این شبکه‌های عرضه را تسهیل کرده است. برای مثال، سرمایه‌گذاری چین در ویتنام ۸۰ درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافت و به ۴.۵ میلیارد دلار رسید و تجارت دوجانبه چین و ویتنام به ۲۶۰ میلیارد دلار رسید که بیشتر از تجارت چین با روسیه است.
حتی با وجود تمام نفت و گازی که چین در طول جنگ در اوکراین از روسیه خریداری کرده است. به گفته ژو کی یوان، اقتصاددان ارشد آکادمی علوم اجتماعی چین، در مکزیک، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین در سال 2023 به سه میلیارد دلار رسید، یعنی 10 برابر بیشتر از آنچه که داده‌های رسمی گزارش می‌کند.
اگرچه چین همچنان تجارت مستقیم با ایالات متحده را ترجیح می‌دهد، رهبری یک سیستم تجارت موازی با جنوب جهانی جایگزین قابل قبولی برای پکن است. این احتمال وجود دارد که ترامپ تصمیم بگیرد کشورهای طرف ثالث را به دلیل همکاری اقتصادی با چین مجازات کند، همانطور که در مورد پاناما تهدید کرده است.
پکن راه‌حل واضح و آسانی برای این نوع اختلال ندارد. اما اقدامات ترامپ ممکن است لزوماً به روابط اقتصادی چین آسیب نزند. بازیگران ثالث ممکن است از خشم آمریکا هراس داشته باشند، با این همه، شاید تلاش کنند تا راه میانه را انتخاب کنند.
در واقع، پس از خروج ایتالیا از طرح کمربند و جاده چین در دسامبر 2023، روابط اقتصادی این بازیگر با چین از بین نرفت و تجارت دوجانبه در سال 2024 افزایش یافت. برای بسیاری از کشورهای جنوب جهانی، معاملات اقتصادی پرسود با چین همچنان جذابیت زیادی خواهد داشت. علاوه بر این، اگر اقدامات شدید ایالات متحده روابط واشنگتن با کشورهای کلیدی را تضعیف کند، پکن می‌تواند از مزایای آن بهره‌مند شود.
بازی طولانی و پرهزینه
چین گزینه‌هایی برای پاسخ مستقیم به تعرفه‌های اضافی یا سایر اقدامات تجاری دارد که ممکن است ترامپ اعمال کند. مجموعه ابزار این بازیگر شامل کنترل صادرات، تحریم شرکت‌های آمریکایی، کاهش ارزش پول چین، تعرفه‌های تلافی‌جویانه بر صادرات ایالات متحده به چین و موارد دیگر می‌شود. اینکه چین کدام یک از این اهرم‌ها را اجرا می‌کند به تصمیم ترامپ بستگی دارد.
با این حال، برخلاف رویکرد عمدتا واکنش‌گرایانه پکن در دوره اول ترامپ، این بار چین نه تنها یک پاسخ تاکتیکی، بلکه یک استراتژی بزرگتر نیز خواهد داشت. در نهایت، چین امیدوار است از سیاست‌های ترامپ به نفع خود استفاده کند.
رهبران چین می‌توانند از جنگ تجاری تحریک شده توسط ایالات متحده برای جمع‌آوری گروه‌های ذینفع داخلی مختلف حول اصلاحات معنی‌دار در داخل و گسترش روابط با کشورهایی که ایالات متحده آن‌ها را با خود بیگانه می‌کند، استفاده کرده و موقعیت خود را در یک سیستم تجارت جهانی تقویت کنند.
برخلاف سال 2016، رهبری چین هم می‌داند که از ترامپ چه انتظاری دارد. ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری خود به پکن نشان داد که همه گزینه‌ها روی میز است. دولت او در بحث درباره حزب کمونیست چین و تایوان تابوها را شکست و این فرض را که روابط ایالات متحده و چین به زیر سطح مشخصی فرو نخواهد رفت را رد کرد.
این تجربه، سیاستگذاران پکن را آماده کرده است که این احتمال را جدی بگیرند تا دولت ایالات متحده تعرفه‌های مخربی بر همه کالاهای چینی اعمال کند یا به دنبال توسعه روابط ایالات متحده با تایوان باشد. رهبران چین که شاهد سقوط آزاد روابط دوجانبه در سال 2020 پس از شیوع کووید-19 بوده‌اند، نمی‌توانند باور کنند که پیشتر بدترین وضعیت را دیده‌اند، در واقع، ترامپ عنصر غافلگیری را از دست داده است.
پکن پس از هشت سال آمادگی برای کاهش پیامدهای منفی سیاست‌های ترامپ، با سرمایه‌گذاری در داخل و ایجاد مشارکت با جنوب جهانی، معتقد است که می‌تواند رئیس جمهوری غیرقابل پیش‌بینی ایالات متحده را تحمل کند. ممکن است افکار واهی راهبرد این بازیگر را هدایت کند. اقتصاد چین در وضعیت نامطمئنی قرار دارد و مشکل ظرفیت مازاد این کشور آن را مجبور به افزایش صادرات و ایجاد فشار در سراسر جهان می‌کند.
آینده اقتصادی چین نامشخص است و رکود ممکن است حتی با مداخله فعال دولت، صرف نظر از اینکه ایالات متحده چه می‌کند، معکوس نشود. با این حال، رهبران چین مطمئن هستند که حتی اگر اقتصاد این کشور آسیب ببیند، بعید است که چهار سال ریاست ترامپ این کشور را درگیر بحران تمام عیار کند. آن‌ها پیش‌بینی می‌کنند که اگر ترامپ از سیاست‌های اعلام شده‌اش، مانند سیاست‌های تجارت و گسترش سرزمینی پیروی کند، می‌تواند به اعتبار ایالات متحده و رهبری جهانی لطمه وارد کند.
بنابراین، پکن دور دوم ترامپ را فرصتی بالقوه برای چین می‌بیند تا نفوذ خود را بیشتر و سریع‌تر گسترش دهد. در این دیدگاه، رقابت با ایالات متحده به خودی خود نیروی محرکه راهبرد بزرگ چین نیست. در عوض یکی از اجزای یک فرآیند بزرگتر است؛ ظهور چین و پایان نقش ایالات متحده به عنوان ابرقدرت پیشرو در جهان؛ آنچه که شی اغلب به عنوان "تغییرات دیده نشده در یک قرن" توصیف می‌کند.
پکن تصور می‌کند که سیاست‌های خود واشنگتن پایه‌های هژمونی جهانی ایالات متحده را از بین می‌برد، حتی اگر در این فرآیند آشفتگی زیادی برای سایر کشورها ایجاد کند. بنابراین اولویت اصلی چین صرفاً مقابله با طوفان است.
