اشتهای بازار نفت کور شد؛ پلن عربستان و امارات برای خروج از بحران/ گاز طبیعی و انرژی هسته‌ای شکل رقابت نفتی را تغییر می‌دهد؟
به گزارش اقتصادنیوز، موسسه تحقیقاتی نفت فعال در حوزه خلیج فارس با انتشار یادداشتی مدعی شد: جان دی راکفلر، بنیانگذار گروه استاندارد اویل در سال 1870، هرگز میز شام را بدون احساس کمی گرسنگی ترک نکرد. او تا 97 سالگی زندگی کرد و ثروتمندترین فرد جهان بود. رویکردش در سال 2025 به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس برای تحقق اهدافشان کمک خواهد کرد.
قیمت نفت در حال حاضر کمی پایین‌تر از آنچه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس می‌خواهند است و قرار است در پایان سال در حدود 74 دلار به ازای هر بشکه برای نفت خام برنت باشد. با این قیمت، عربستان سعودی و کویت کسری بودجه متوسطی دارند، در حالی که امارات، قطر و عمان مازاد بودجه مناسبی را ثبت خواهند کرد.
بهای نفت و چالش تازه اوپک
قیمت نفت در حال حاضر کمی پایین‌تر از آن چیزی است که کشورهای شورای همکاری خلیج فارس می‌خواهند و قرار است در پایان سال در حدود 74 دلار به‌ازای هر بشکه برای نفت خام برنت باشد. با این قیمت، عربستان سعودی و کویت کسری بودجه متوسطی دارند، در حالی که امارات، قطر و عمان مازاد بودجه مناسبی را ثبت خواهند کرد.
این سایت در ادامه یادداشت خود آورده است: درآمدها به‌اندازه کافی بالا هستند تا از بحران جلوگیری کرده و بودجه کافی برای رشد فراهم کنند. هم‌زمان، سرمایه به‌دست‌آمده به‌اندازه کافی پایین است که اصلاحات را تشویق کرده و از هرگونه خودرضایتی جلوگیری کند.
بنابراین سیاست‌های انرژی شورای همکاری خلیج فارس در سال 2025 گزاره‌هایی را در دستور کار خود تعریف کرده است؛ گزاره‌هایی چون به حداکثر رساندن درآمدهای نفت و گاز، ادامه توسعه و اصلاح بخش سنتی نفت و گسترش انرژی‌های جدید و کسب‌وکارهای مرتبط، هم در داخل و هم در خارج از کشور.
همه این‌ها باید در عین محافظت در برابر خطرات جدی اقتصادی و سیاسی -که تا حد زیادی در سال 2024 کشورهای عربی تلاش کردند از آن فاصله بگیرند- محقق شود. به ادعای این وبگاه، اوپک پلاس سال موفقی را تجربه نکرده است. علیرغم ادامه محدودیت تولید، از جمله تمدید کاهش داوطلبانه برخی از اعضا در طول سال 2024، قیمت نفت تقریباً در همان نقطه شروع به پایان رسید.
قیمت‌ها از زمانی که در آوریل برای مدت کوتاهی به بالای 91 دلار به‌ازای هر بشکه رسید، به‌طور پیوسته کاهش یافته است. در همین حال، حمایت از قیمت نفت به این معنی است که این سازمان به‌طور بی‌امان سهم بازار را به شیل ایالات متحده، رقبای سنتی مانند برزیل و کانادا، و شرکت‌های تازه‌وارد، به‌ویژه شیل گویان و آرژانتین، واگذار کرده است.
تقاضا در سال جاری دوباره نسبتاً ضعیف به نظر می‌رسد، اگرچه آژانس بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش خود برآوردهای خود را افزایش داده است. در این میان، چالش بزرگ چین است و به نظر می‌رسد اقتصاد نرم و پذیرش سریع خودروهای برقی و کامیون‌هایی که از گاز طبیعی استفاده می‌کنند، رشد تقاضای نفت این کشور را به مسیر نهایی رسانده است.
با این‌حال، چارچوب اوپک پلاس و کاهش تولید در کنار هم باقی مانده‌اند؛ گزاره‌هایی که به‌خودی‌خود دستاورد محسوب می‌شوند. با وجود نارضایتی از عدم رعایت قوانین توسط اعضایی مانند عراق و روسیه، هیچ طغیان آشکاری در میان اعضا وجود ندارد. نه عربستان سعودی و نه روسیه، رهبران اوپک پلاس، خواهان پایان همکاری نیستند.
جنگ قیمت‌ها اهداف چشم‌انداز 2030 ریاض و اقتصاد جنگی مسکو را تحت فشار قرار خواهد داد. هم‌زمان، کاهش شدید قیمت ممکن است شکایات واشنگتن را به دنبال داشته باشد، مانند سال 2020 که بارون‌های نفتی مانند هارولد هام از Continental Resources دوباره گوش شنوایی را در کاخ سفید به‌دست آوردند.
پایان رقابت‌های پرهزینه!
ناظران می‌گویند، قرار گرفتن در مسیر افزایش تولید متوسط، باعث از بین رفتن برخی رقابت‌های پرهزینه می‌شود. شرکت ملی نفت ابوظبی (ادنوک) به توسعه عمده خود ادامه داده و به ظرفیت نزدیک به 5 میلیون بشکه در روز با پتانسیل افزایش این ظرفیت به 6 میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
بر اساس برنامه‌های فعلی، سهمیه آن از 2.9 میلیون بشکه در روز در ژانویه تا مارس 2025 به تقریباً 3.4 میلیون بشکه در روز تا سپتامبر افزایش می‌یابد که هنوز از حداکثر ظرفیت فاصله دارد. شرکت نفت کویت نیز مجدداً برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای افزایش ظرفیت دارد، از 2.8 میلیون بشکه در روز در حال حاضر به 3.2 میلیون بشکه در روز در سال آینده و 4 میلیون بشکه در روز تا سال 2035. اما این امر مستلزم آن است که دولت جدید این کشور تا زمانی که پارلمان به حالت تعلیق باقی مانده، به کار خود ادامه دهد.
قطر، که عضو اوپک پلاس نیست، تولید خود را با 100 هزار بشکه دیگر در روز از میدان پیشروی الشاهین افزایش خواهد داد.
عربستان سعودی که از ظرفیت فعلی نفت خام خود راضی است، به جست‌وجوی خروجی‌های جدید، به‌ویژه سرمایه‌گذاری مشترک با بازیگران صنایع شیمیایی و پالایشی چین، ادامه خواهد داد. اما ازآنجاکه بازار چین به‌طور فزاینده‌ای اشباع می‌شود، چرخش به بازارهای آسیایی در حال رشد، به‌ویژه هند، ضروری‌تر خواهد شد.
ابتکار عمل اعراب
سال 2024 با فروش سهام اضافی آرامکو عربستان سعودی، تأیید خرید 16.4 میلیارد دلاری شرکت شیمیایی آلمانی Covestro توسط ادنوک، و راه‌اندازی یک پلتفرم بین‌المللی رشد کم‌کربن به ارزش بیش از 80 میلیارد دلار، سال شلوغی برای معامله بود. پلتفرم بین‌المللی برای رشد کم‌کربن بدون شک به دنبال اهداف غیرآلی بیشتری، مانند سرمایه‌گذاری مشترک جدید متمرکز بر گاز در مصر با بی‌پی، خواهد بود.
این شرکت بزرگ نفتی بریتانیایی که استراتژی خود را مجدداً تنظیم می‌کند و به دنبال تغییر ارزش خود است، ممکن است بیش از گذشته با همکاران خود در کورنیش مشورت کند. سرمایه‌گذاری‌های اکتشافی بین‌المللی قطر انرژی موفقیت‌های چشم‌گیری داشته است، اما اکنون باید نشان دهد که این پروژه‌ها می‌توانند با تحولات تجاری قابل‌دوام در کشورهایی مانند سورینام، نامیبیا و قبرس هماهنگ شوند. در این میان، عمان به اجرای پلتفرم‌هایی برای جمع‌آوری سرمایه و تقویت پویایی تجاری ادامه می‌دهد.
عربستان سعودی به‌سرعت در حال حرکت به سمت جایگاه پیشرو در شورای همکاری خلیج فارس برای ظرفیت‌های تجدیدپذیر است و از امارات متحده عربی، رهبر اولیه، پیشی گرفته است. بااین‌حال، میدان انرژی در امارات همچنان فعال است، زیرا شرکت آب و برق امارات زمینی را برای 4.6 گیگاوات انرژی خورشیدی و بادی تضمین کرده است. هم‌زمان، برنامه‌هایی برای افزودن تولیدات هسته‌ای بیشتر نیز ممکن است در سال آینده برجسته‌تر شود، در حالی که برنامه‌های هسته‌ای طولانی‌مدت ریاض در انتظار توافق با ایالات‌متحده است.
آینده خلیج فارس؛ فراتر از نفت
با رشد جمعیت و اقتصادهای غیرنفتی در کشورهای شورای همکاری، هوش مصنوعی (AI) فرصت‌های جدیدی را برای افزایش بهره‌وری انرژی و صنایع ایجاد کرده است. سرمایه‌گذاری‌های مشترک هوشمندانه می‌تواند یکی یا چند کشور شورای همکاری خلیج فارس را به بازیگری کلیدی در این بخش نوظهور تبدیل کند و در نهایت، منطقه را از وابستگی تاریخی به نفت دور سازد.
