توضیح فنی ریزش ساختمان پلاسکو

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، علت حادثه ساختمان پلاسکو تخریب ناشی از حرارت بیش از حد و نرم شدن سازه یکپارچه فلزی عنوان شده است؛ سازه ای که اگر اصول ایمنی از سه بعد مقاومت در برابر تخریب، مقاومت در برابر آتش و وجود سیستم اطفای حریق در آن جدی گرفته می شد شاید امروز با چنین فاجعه اسف‌باری مواجه نمی شدیم.

با وجودی که ساختمان پلاسکو فاقد سیستم خودکار اطفای حریق بوده است، اما مقاوم سازی سازه ها به عنوان یکی از ارکان ایمنی ساختمان‌ها در برابر آتش از چند منظر قابل بررسی است. به عبارتی در صورت وقوع آتش سوزی در یک ساختمان، امکان خروج ساکنان در درجه اول حائز اهمیت است و پس از آن می بایستی امکان امدادرسانی توسط نیروهای آتش نشانی و اکیپ های امداد و نجات فرام شود و در نهایت، پایداری ساختمان به عنوان سرمایه ملی می‌بایستی حفظ شود.

مقاوم سازی سازه ها در برابر آتش یکی از مقوله های مهم در صنعت ساختمان است. این امر در کنار تامین سیستم‌های اعلام و اطفای حریق می تواند تضمین کننده ایمنی ساختمان باشد. در صورتی که به هر دلیل سیستم اطفای توانایی خود را در خاموش کردن آتش از دست داده باشد، سازه مقاوم سازی شده پایداری خود را برای تامین زمان امدادرسانی حفظ خواهد کرد. بدین صورت که نیروهای امدادرسانی زمان کافی برای خروج افرادی که در محاصره آتش قرار دارند را فراهم سازند تا پیش از فروریزی ساختمان، امکان خاموش کردن آتش فراهم شود. اما در ساختمان پلاسکو به دلیل ذوب شدن زودهنگام سازه و اتصالات، زمان مناسب برای مهار حریق و خروج، از آتش نشانان سلب شد.

اهمیت سازه مقاوم سازی شده در ساختمان‌های مرتفع که عملا امکانات آتش نشانی به صورت مستقیم نمی تواند عمل کند نمود بیشتری پیدا می کند.

بر اساس اطلاعات دریافتی از سامانه آتش نشانی، مبحث ۳ مقررات ملی ایران (ویرایش سال ۱۳۹۲) و همچنین استانداردهای روز دنیا، مقاوم سازی سازه ها را امری الزامی دانسته و بر اساس آن کلیه المان‌های سازه ای شامل ستون‌ها، تیرهای اصلی، تیرهای فرعی، دیوارها و ... در تمامی ساختمان‌ها می بایستی بر اساس نحوه کاربری، تعداد و مساحت طبقات، سیستم سازه ای را انتخاب کند که تامین کننده نیازهای آیین نامه ای باشد.

از آنجاکه هیچگونه تست میدانی برای کنترل عملکرد سیستم مقاوم سازی شده وجود ندارد، طراحی، تامین کالا و اجرا می بایستی مطابق استانداردهای ملی یا بین المللی صورت پذیرد. به این جهت چند مورد ایمنی می بایستی رعایت شود.

طراحی مقاوم سازی سازه ها در برابر آتش بایستی مطابق طراحی ضخامت به دست آمده از تست آتش در آزمایشگاه معتبر حریق صورت گیرد.

همچنین تامین کالا دارای شرایط خاصی است که تضمین کننده کیفیت و ایمنی استاندارد است، به عبارتی علاوه بر استانداردهای آتش، کالای ارائه شده می بایستی دارای استانداردهای پایه از قبیل مقاومت فشاری، هوازدگی، خوردگی، چسبندگی در برابر ضربه، تغییر شکل، سختی، رشد قارچ و رفتار آتشگیری سطح باشد.

از آنجاکه مواد مقاوم سازی شده در فضاهای پنهان ساختمان قرار دارند و امکان نفوذ آنها به سیستم‌های تهویه مطبوع ناگزیر خواهد بود، به جهت تامین سایر شرایط بهداشتی و محیطی رعایت استانداردها الزامی است.

با توجه به اینکه اجرای نامناسب بهترین ماده در نهایت نتیجه مطلوب و استانداردی در بر نخواهد داشت الزامات اجرایی می بایستی رعایت شود تا نتیجه نهایی حاصل شود.

برای تامین شرایط چهارگانه فوق، بایستی فصل ۴ الزامات و مقررات ارائه شده به صورت دقیق لحاظ شود. کلیه ساختمان‌ها می بایستی اقدامات مقاوم سازی را با هماهنگی کامل سازمان آتش نشانی انجام دهند.

رئیس پژوهشکده ساختمان و ابنیه فنی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: طبقات فوقانی ساختمان پلاسکو ابتدا دچار حریق شده و با توجه به اینکه این ساختمان دارای سازه فلزی یکپارچه بوده است، بر اثر حرارت، مقاومت وزنی خود را از دست داده است. طبقاتی که کانون حریق بوده نرم می شود و نمی تواند وزن طبقات فوقانی را تحمل کند.

علی بیت اللهی با بیان اینکه در ساختمان‌های یکپارچه از دست رفتن توان یک ستون باعث صدمه به کل سازه می شود گفت: در این حادثه طبقات فوقانی روی طبقه ای که تحت تاثیر آتش با حرارت بسیار بالا بوده فرو ریخته و کل اسکلت نتوانسته وزن سازه های فرو ریخته را تحمل کند؛ بنابراین فروریزش کلی اتفاق افتاده است.

بیت اللهی تصریح کرد: موقعیت ساختمان پلاسکو در بافت متراکم تجاری قرار دارد. ساختمان پلاسکو نماد تجارت در شهر تهران است اما معابر باریک، عدم رعایت استانداردهای لازم در اطراف ساختمان و قدمت بیش از ۵۰ سال، دلایلی بوده که دامنه بحران را در این حادثه بالا برده است.