افزایش صادرات و جذب سرمایه گذاری در دولت یازدهم

به گزارش ایرنا، از مجموع 813 میلیون دلار صادرات مناطق، 341 میلیون دلار سهم صادرات کالا و خدمات تولیدی و 472 میلیون دلار سهم صادرات مجدد است.

چندی پیش دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی پیش بینی کرد که میزان صادرات کالا از مناطق آزاد تجاری - صنعتی در سال 96 به یک میلیارد دلار افزایش یابد. 

مجموع سرمایه گذاری داخلی بخش غیردولتی در مناطق آزاد تجاری - صنعتی درسال 95 نیز ، معادل 161.927 میلیارد ریال و مجموع سرمایه گذاری خارجی این مناطق نیز معادل 3.103میلیون دلار بوده است. 

مجموع صادرات مناطق آزاد کشور در سال 1391 (دولت دهم) معادل 347 میلیون دلار بود که رسیدن حجم صادرات به رقم 813 میلیون دلار در سال 95، از رشد قابل توجه صادرات در دولت یازدهم و تحقق اقتصاد مقاومتی در مناطق آزاد تجاری - صنعتی حکایت دارد.

پروژه‌های سه گانه اقتصاد‌ مقاومتی ٢٩ فروردین 1395 به مناطق‌ ‌آزاد کشور ابلاغ شد که این پروژه‌ها شامل «ایجاد مراکز ارتقا و انتقال فناوری پیشرفته»، « افزایش‌٣٠ درصدی صادرات مجدد» و «افزایش‌٣٠ درصدی صادرات از طریق ترانزیت (کالا و خدمات تولیدی) با رویکرد تامین نیازهای ضروری و منابع مالی» بود.

نتیجه یک سال اجرای برنامه‌های عملیاتی و پایش منظم پیشبرد برنامه‌های سازمان‌های مناطق‌‌ آزاد در خصوص پروژه‌های سه‌گانه نشان می دهد که هویت و جایگاه واقعی مناطق آزاد کشور در دولت یازدهم در اقتصاد ملی متبلور شد.

** سهم هر یک از مناطق آزاد هفتگانه در صادرات: 

از مجموع صادرات و صادرات مجدد مناطق آزاد در سال 95، سهم منطقه آزاد کیش (128 میلیون دلار)، قشم (39 میلیون دلار)، چابهار(10 میلیون دلار)، ارس (116 میلیون دلار)، اروند(120 میلیون دلار)، انزلی (352 میلیون دلار) و ماکو (48 میلیون دلار) بوده است

«مهدی بازارگان» معاون تولید، صادرات و فناوری مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نیز در گفت و گو با ایرنا، ارزش صادرات مناطق در دولت یازدهم را دارای رشد مثبت و روند افزایشی ارزیابی کرد.

وی با تاکید بر لزوم توسعه صادرات کشور، افزود: باید توانمندی خارجی خود را افزایش دهیم تا هم ارزآوری داشته باشیم و هم از وابستگی کشور به نفت بکاهیم.

به گفته بازارگان، سیاست های خاص راهبردی مناطق آزاد تعامل با همسایگان از جمله پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، ترکیه، عراق، کویت و کشورهای حاشیه خلیج فارس است و نباید از آنها غافل شویم تا بتوانیم حجم قابل قبولی از تولیدات خود را برای صادرات به این کشورها هدفگذاری کنیم.

** صادرات 341‌ میلیون دلاری کالا و خدمات در سال 95

حجم صادرات کالا و خدمات تولیدی در مناطق آزاد کشور در سال 1395، بالغ بر341 میلیون دلار بود که نسبت به سال 94، که رقم 260 میلیون دلار را نشان می دهد و همچنین سال پایه (1391) که 311 میلیون دلار بوده، از رشد قابل توجهی برخوردار است.

تاکید بر اقتصاد عدالت‌ بنیان، درون‌زا و برون ‌گرا در پروژه افزایش٣٠ درصدی کالای تولیدی و خدمات» سبب شد تا مناطق‌ ‌آزاد به عنوان پیشران اقتصادی کشور، دروازه‌های صادرات و تسهیل‌کننده ارتباط صنایع مستقر با اقتصاد منطقه‌ای و بین‌المللی مطرح شوند.

**رشد 30 درصدی صادرات مجدد

مناطق آزاد کشور در سال 95 توانستند 472 میلیون دلار صادرات مجدد داشته باشند که نسبت به سال 94 که حجم صادرات مجدد 382 میلیون دلار بود، رشد 27.5 درصدی داشته است. این رقم در سال 1391 معادل 36 میلیون دلار بود.

استفاده از مناطق‌‌ آزاد برای توسعه صادرات به ویژه صادرات مجدد به دلیل مهیا بودن مقررات تسهیل کننده و کاهش بروکراسی‌های اداری و خارج بودن از قلمرو گمرکی از اهمیت خاصی برخوردار است.

موقعیت جغرافیایی نیز به مناطق آزاد هفتگانه کمک می کند تا ارتباط اقتصادی بخشی از کشورهای همسایه را تحت پوشش قرار دهند؛ از این رو در پروژه افزایش صادرات مجدد نیز راهبردهای اجرایی تعیین و بر حمایت از فعالان اقتصادی حوزه صادرات مجدد تمرکز شد.

از سویی، اجرای برنامه هایی نظیر تعامل با نهادها برای تسهیل و رفع تنگناهای صادرات مجدد، توسعه زیرساخت‌های نرم افزاری، ایجاد و جذب شرکت‌های مدیریت صادرات، بهره‌مندی از خدمات بیمه‌ای برای کاهش ریسک صادرات، برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی کالا و خدمات در مناطق آزاد، ارتقای فعالیت‌ شرکت‌های حمل‌ و ‌نقل بین‌المللی برای حضور در عرصه صادرات مجدد و ترغیب فعالان اقتصادی از جمله اقدامات موثری بود که 

سبب شد، صادرات مجدد کالا از مناطق آزاد در سال 95 از رشد قابل توجهی برخوردار باشد.

«صادرات مجدد به فعالیت اقتصادی گفته می‌شود که براساس آن کالایی از کشورهای خارجی به قصد صادرات به سایر نقاط جهان به یکی از مناطق‌ ‌آزاد وارد و بدون تغییر ماهیت یا با ایجاد ارزش افزوده محدود نظیر بسته ‌بندی، مونتاژ، پردازش مختصر، جداسازی، درجه‌بندی، ترکیب، نصب علایم، برچسب‌گذاری به خارج از کشور صادر شود».

** حجم سرمایه گذاری داخلی بخش غیردولتی در مناطق آزاد تجاری - صنعتی:

مجموع سرمایه گذاری داخلی بخش غیردولتی در مناطق آزاد کشور در سال 95، معادل 161.927 میلیارد ریال بوده که نسبت به سال قبل آن (94) که 83.779 میلیارد ریال بوده، روند افزایشی داشته است. این رقم در سال 1391 (دولت دهم ) معادل 30.355 بوده است.

مجموع سرمایه گذاری داخلی به تفکیک هر منطقه در سال 95 نیز نشان می دهد که سهم منطقه آزاد کیش (66100 میلیارد ریال)، قشم (8929 میلیارد ریال )، چابهار(1400 میلیارد ریال)، انزلی( 37507 میلیارد ریال )، اروند( 34400 میلیارد ریال)، ارس ( 9183 میلیارد ریال ) و ماکو (4408 میلیارد ریال ) بوده است.

با توجه به تاکید دولت یازدهم و تدابیر ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی برای حمایت از واحدهای مستقر در این مناطق و بهره‌مندی از تسهیلات واحدهای کوچک، متوسط و در حال احداث با پیشرفت فیزیکی بیش از 60 ‌درصد، شناسایی گلوگاه‌های تولید در واحدهای صنعتی مستقر در مناطق عملیاتی شد.

همچنین به منظور گسترش تولید و صادرات در مناطق آزاد، جذب واحدهای صنعتی جدید در سرفصل اقدامات اصلی مناطق‌‌ آزاد قرار گرفت و این مناطق با تامین زیرساخت‌ها در شهرک‌های صنعتی تحت پوشش و زیرساخت‌های حمل ‌و ‌نقل مورد نیاز، نسبت به فراهم‌ کردن شرایط لازم برای استقرار صنایع جدید اقدام کردند.

ایجاد و توسعه زیرساخت‌های گردشگری در مناطق آزاد ‌یکی از اقدامات موثر در حوزه صادرات خدمات بود که با توسعه ظرفیت‌های اقامتی در این مناطق و بهسازی و توسعه سایت‌های گردشگری محقق شده است.

**حجم سرمایه گذاری خارجی در مناطق آزاد تجاری - صنعتی در سال 95

مجموع سرمایه گذاری خارجی در مناطق آزاد تجاری - صنعتی در سال 95 نیز بالغ بر (3.103 میلیون دلار) بوده؛ این نسبت در سال 94، معادل 1.291 میلیون دلار و در سال 1391 (دولت دهم ) 32 میلیون دلار بوده است.

** مجموع سرمایه گذاری خارجی به تفکیک هر منطقه آزاد در سال 95:

این رقم در کیش (104 میلیون دلار)، قشم (2600 میلیون دلار)، چابهار(14 میلیون دلار)، انزلی( 40 میلیون دلار )، اروند( 106 میلیون دلار)، ارس ( 119 میلیون دلار) و ماکو (120 میلیون دلار) بوده است.

**پروژه های مهم مناطق آزاد کشور در دولت یازدهم:

*کیش:

توسعه فرودگاه بین المللی کیش شامل ترمینال جدید 5 میلیون نفری فرودگاه با پیشرفت 50 درصد و برج و ساختمان عملیاتی جدید فرودگاه، توسعه بندر تجاری کیش، احداث انبار کانتیری 35 هزار تنی با پیشرفت 74 درصدی توسعه ساحل شرقی جزیره، احداث فرودگاه و بندر و جزیره هندورابی به عنوان مقصد جدید گردشگری سبز و نیز احداث مصلی بزرگ کیش از جمله پروژه های مهم منطقه آزاد کیش است.

* قشم: 

احداث و تکمیل بندر و اسکله مسافری درگهان، توسعه بندر کاوه با 760 متر اسکله در بندرگاه برای پهلوگیری شناورهای تا 100 هزار تن، توسعه اسکله ها و لایروب حوضچه بندر بهمن با پیشرفت 50 درصد توسعه و بهسازی فرودگاه بین المللی قشم، تکمیل ورزشگاههای منطقه، طرح آبرسانی به 22 روستای جزیره، احداث بیمارستان 86 تخت خوابی پیامبر اعظم (ص)، احداث بزرگراه مرکزی و شبکه جامع خلیج فارس (بندرکاوه - لافت)، برگراه خلیج فارس با پیشرفت 50 درصدی از جمله پروژه های مهم منطقه ازاد قشم به شمارمی رود.

چابهار: 

احداث مجتمع پتروشیمی مکران، احداث مجتمع فولاد، تکمیل و راه اندازی مجدد دانشگاه بین المللی چابهار، احداث سالن همایش های بین المللی، تکمیل مسجد جامع بزرگ منطقه، احداث ورزشگاه سرپوشیده 2 هزار نفری و برقراری خط کشتیرانی عمان - چابهار از جمله پروژه های حایز اهمینت منطقه آزاد چابهار است.

انزلی: 

احداث مجتمع بندری - صادراتی کاسپین شامل 22 پست اسکله - برج دیده بانی - بلوار و راههای دسترسی به بندر - مخازن نفتی در محدوده ای به مساحت 265 هزار و 972 مترمربع، احداث موج شکن های شرقی و غربی به طول 5 کیلومتر و پیشرفت 85 درصدی از جمله اقدامات منطقه آزاد انزلی در بخش تکمیل پروژه ها محسوب می شود.

ارس:

تعریض بزرگراه جلفا - مرند در دو قطعه جداگانه در مجموع به طول 19 کیلومتر با پیشرفت 86 درصدی، احداث تصفیه خانه فاضلاب، احداث پل روگذر راه آهن تبریز - جلفا، توسعه شهرکهای صنعتی و کشاورزی گلخانه ای مدرن از جمله پروژه های منطقه آزاد ارس به شمار می رود.

اروند: 

احداث مجتمع های فولاد کاوه و شهید جهان آرا، اجرای طرح محصور سازی منطقه، فراهم سازی زمینه استقرار گمرک در دروازه های تعیین شده و ورود و خروج منطقه، انجام مطالعات احداث راه آهن بندر امام به شلمچه، احداث و توسعه پایانه مرزی شلمچه، پاکسازی اروندرود از جمله پروژه های انجام شده در منطقه آزاد اروند است. 

ماکو: 

احداث و تجهیز فرودگاه ماکو شامل ترمینال، برج و ساختمان عملیاتی وسطوح پروازی، احداث پایانه صادراتی و مجتمع انبارهای مربوط، اجرای پروژه های بزرگراهی و تعریض جاده های بین شهرهای درون منطقه، احداث مجموعه نمایشگاهی و بوستان مرکزی ماکو از جمله پروژه های عمرانی است که در این منطقه آزاد کلید خورد.

مناطق‌ ‌آزاد کشور در سال 95 توانستند صادرات کالا و خدمات را به بیش از 341 میلیون دلار برسانند که نسبت به دوره مشابه پارسال، از رشد 27.5 درصدی حکایت دارد و سال 95، بالغ بر 85 درصد اهداف پیش‌بینی شده در زمینه صادرات از مناطق آزاد برای کل سال 95 محقق شد.

براساس آنچه گفته شد؛ به نظر می رسد که اجرای پروژه‌های سه‌گانه اقتصاد ‌مقاومتی در سال 95 سبب شد تا نگاه به کسب‌ و ‌کار در مناطق‌ ‌آزاد کشور بهبود یافته و نقش موثر این مناطق در شاخص‌های توسعه ملی بیشتر آشکار شود.

رویکرد دولت یازدهم به ظرفیت‌های داخلی و بین‌المللی مناطق آزاد کشور سبب شد این مناطق با بهره گیری از ظرفیت ها و ایفای نقش مناسب خود بتوانند در تحقق برنامه های مرتبط با سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی کارنامه مثبت و قابل قبولی ارایه کنند و پروژه های مهمی در دوره دولت یازدهم تکمیل و به بهره برداری برسد.

اجرای کامل برنامه و اهداف اقتصاد مقاومتی در مناطق آزاد نیز موجب شکوفایی اقتصادی بیشتر فعالان اقتصادی این مناطق در سال‌های آتی و ایفای نقش اساسی مناطق در صادرات مجدد کالا، جذب سرمایه های داخلی و خارجی خواهد یود.

ایران دارای هفت منطقه آزاد تجاری - صنعتی شامل کیش، قشم، چابهار، ارس، انزلی، اروند و ماکو ونیز 64 منطقه ویژه اقتصادی است.

دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد وظیفه نظارت بر امور مناطق مختلف به عنوان ساختار ستادی و پیگیری اجرای مصوبه های شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را برعهده دارد.

ایجاد هماهنگی میان سازمان های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با دستگاه های دولتی، عمومی و مردمی، بررسی و تصویب بودجه سالانه مناطق آزاد و ارسال به هیات وزیران از اهم وظایف «معاونت برنامه ریزی و هماهنگی» این شورا است.