جهش شدید قیمت بنزین در عربستان
به گزارش اقتصادنیوز ، در حالی در حاشیه لایحه بودجه سال ۱۳۹۷، اخباری مبنی بر افزایش قیمت بنزین تا ۱۵۰۰ تومان یا حتی بیشتر شنیده می‌شود که دیگر کشورهای منطقه نیز برای کاهش کسری بودجه‌های خود به اقدامات مشابهی دست زده‌اند. به‌طور نمونه روز گذشته خبر رسید که عربستان سعودی نیز به‌عنوان بزرگترین صادرکننده نفت جهان، از ابتدای ژانویه سال ۲۰۱۸ قیمت بنزین را ۸۰ درصد افزایش خواهد داد.
بر این اساس نرخ بنزین در این کشور از ۲۴ سنت به ۴۳ سنت در هر لیتر افزایش خواهد یافت که بر اساس نرخ ارز آزاد بالغ بر ۱۸۰۰ تومان خواهد شد. اصلاح قیمت سوخت و کاهش یارانه‌ها از دسته اقدامات اساسی است که غالب کشورهای نفت‌خیز در سال‌های اخیر به دنبال افت قیمت نفت، آغاز کرده‌اند.
به گزارش بلومبرگ، عربستان سعودی قصد دارد در ماه ژانویه با کاهش یارانه بنزین و سوخت جت، قیمت این سوخت‌ها را افزایش دهد. عربستان کاهش یارانه‌ها را به دنبال افت قیمت نفت و با هدف کاهش کسری بودجه خود انجام می‌دهد. حذف یارانه‌ها بخشی از برنامه سعودی ۲۰۳۰ است که هدف از آن قطع وابستگی اقتصاد این کشور به درآمدهای نفتی اعلام می‌شود. این طرح توسط محمد بن سلمان، ولیعهد کنونی عربستان سعودی در ۲۵ آوریل سال ۲۰۱۶ رونمایی شد.
مقامات نفتی عربستان سعودی که اولین بار در سپتامبر گذشته خبر از احتمال رشد ۸۰ درصدی نرخ بنزین در این کشور داده بودند، زمان اجرایی شدن آن را نوامبر (ماه گذشته میلادی) اعلام کردند. با این حال به نظر می‌رسد وقایع اخیر عربستان که به تغییر ساختار قدرت در بدنه آل‌سعود منجر شده، افزایش نرخ حامل‌های انرژی را در این کشور قدری به تاخیر انداخته است. روز گذشته یک فرد آگاه از سیاست‌های داخلی عربستان به بلومبرگ گفته است که رشد ۸۰ درصدی نرخ بنزین و رسیدن نرخ سوخت جت به قیمت‌های جهانی در این کشور از ماه ژانویه آغاز خواهد شد.
به گفته این فرد قیمت بنزین و دیگر سوخت‌ها از جمله دیزل، نفت‌کوره و نفتا به تدریج در سال‌های آتی رشد خواهند کرد تا به قیمت‌های جهانی برسد.به این ترتیب قیمت این سوخت‌ها در فاصله سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ به قیمت‌های جهانی خواهد رسید. این در حالی است که پیش از این اعلام شده بود که حذف کامل یارانه‌ها تا سال ۲۰۲۰ رخ خواهد داد؛ بنابراین برنامه جدید عربستان نشان می‌دهد که حذف یارانه‌ها با روندی کندتر و آرام‌تر از آنچه پیش از این اعلام می‌شد صورت می‌گیرد، چراکه سعودی‌ها تلاش دارند تاثیر حذف یارانه‌ها بر اقتصاد را به حداقل برسانند.
عربستان در دسامبر ۲۰۱۵ کاهش یارانه حامل‌های انرژی را به دنبال بحث‌های طولانی آغاز کرد. در آن زمان قیمت بنزین بیش از ۵۰درصد افزایش یافت، به‌طوری‌که بنزین اکتان ۹۱ در این کشور از ۴۵/ ۰ ریال سعودی به ۷۵/ ۰ رسید و بنزین اکتان ۹۵ (سوپر) نیز از ۶/ ۰ به ۹/ ۰ریال سعودی افزایش یافت. در مرحله دوم که قرار است از ژانویه اجرایی شود، قیمت هر لیتر بنزین اکتان ۹۱ از ۷۵/ ۰ ریال سعودی (۲۴ سنت) به حدود ۳۵/ ۱ ریال(بیش از ۴۳ سنت) افزایش خواهد یافت. این در حالی است که در حال حاضر قیمت هر لیتر بنزین اکتان ۹۱ در فوب خلیج فارس نزدیک به ۴۳ سنت معامله می‌شود، از این رو با اجرایی شدن طرح افزایش قیمت حامل‌های انرژی حداقل به‌طور مقطعی(یعنی تا پیش از رشد احتمالی قیمت‌ها در بازارهای جهانی به دنبال افزایش بهای نفت) عربستان یارانه سوخت را به‌طور کامل از قیمت بنزین حذف کرده است.
عربستان در تلاش است که با کاهش یارانه‌ها با مشکلات ناشی از افت قیمت نفت و درآمدهای به دست‌آمده از آن مقابله کند تا کسری بودجه خود را به حداقل برساند. کسری بودجه عربستان در سال ۲۰۱۵ به ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور رسید. رشد اقتصادی این کشور نیز در نیمه اول سال جاری کاهش یافت. در عین حال عربستان قصد دارد به اقشار تنگدست و پایین‌تر از متوسط جامعه، برای کاهش فشار اقتصادی ناشی از رشد قیمت‌ها، یارانه نقدی بپردازد. وزارت کار و توسعه اجتماعی عربستان اعلام کرده که سه‌شنبه جزئیات برنامه پرداخت یارانه نقدی را اعلام خواهد کرد. با توجه به تجربه پرداخت یارانه نقدی در ایران بعد از کاهش یارانه حامل‌های انرژی، می‌توان گفت در صورتی که دولت سعودی‌ها نیز به همه یا اکثر جامعه یارانه نقدی بپردازد، مانند ایران با شکست در برنامه‌های خود برای حذف یارانه حامل‌های انرژی مواجه خواهد شد.
