آیا بیت کوین مهار شدنی است؟

همیشه زمانی که یک فناوری جدید وارد بازارهای مالی می‌شود قبل از هر چیز توجهات به مزایا و آسیب‌های آن جلب می‌شود؛ مخصوصا اگر این فناوری جدید در حوزه فضای مجازی هم باشد. پول‌های الکترونیکی که از بیش از یک دهه گذشته وارد فضای مبادلات شده‌اند حالا دیگر به آن حد از تاثیرگذاری رسیده‌اند که نمی‌توان نادیده شان گرفت. بیت کوین‌ها که گونه ای از همین پول های الکترونیکی رمزنگاری شده هستند، با خاصیت‌های ویژه‌ای که دارند در صدر جذاب‌ترین پول‌های الکترونیکی قرار گرفته اند.

ضرورت تشکیل کارگروهی برای بررسی بیت کوین‌ها

کارکردهای متنوع و تسهیل کننده ای که ارزهای رمزنگاری شده و مخصوصا بیت کوین ها داشته اند باعث شده است تا بسیاری از کارشناسان و فعالان حوزه های بانکداری الکترونیک و فناوری اطلاعات نگاه مثبتی را در کنار هشدارهایشان به این حوزه داشته باشند. در همین زمینه برخی فعالان پیشنهاد کرده اند تا کارگروهی برای تدوین قوانین مرتبط با این پول های مجازی تشکیل شود تا مسیر قانونی شدن استفاده از این ارزها هموار شود.

عبدالحمید منصوری - فعال حوزه فناوری اطلاعات - با تاکید بر اهمیت تدوین و تصویب قوانین مرتبط با پول‌های رمزی، پیشنهاد کرد که هر چه زودتر کمیته ویژه ای برای ایجاد پول رمزی خاص کشورمان تشکیل شود. باید قوانین و مسائل در حوزه پول های رمزی را هرچه سریع تر تدوین کنیم تا رونق اقتصادی را بر اساس فناوری اطلاعات داشته باشیم. مسئولان نیز باید تدبیری برای ایجاد پول رمزی داخلی اتخاذ کنند تا در معاملات و خدمات داخلی در کنار پول رایج مورد استفاده قرار گیرد.

وی، تفاوت پول های رمزی و رایج را در پشتوانه آنها دانست و توضیح داد: معمولا دولت ها پشتوانه در پول های رایج هستند ولی در پول های رمزی دو نفر به یکدیگر اعتماد می کنند. بنابراین پشتوانه پول های رمزی اعتماد شخص به شخص دیگر است. بیت کوین یکی از پول های رمزی مطرح در دنیا است؛ با بیت کوین افراد می توانند خریدهایی مانند بلیت هواپیما و... را انجام دهند؛ امروزه بسیاری از مراکز خدماتی و فروشگاه های مجازی بیت کوین را بعنوان پول رایج می شناسند و آن را قبول می کنند.

بیت کوین؛ ارزی مناسب در شرایط تحریمی

از جذابترین ویژگی‌های این ارزهای رمزنگاری شده یکی غیر قابل کنترل شدن آنهاست که باعث می شود در شرایطی همچون تحریم ها بتوان از این پول حداکثر استفاده را داشت. در همین زمینه مصطفی امیری - کارشناس حوزه تجارت الکترونیکی -  در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این که اساسا در فضای اینترنتی هیچ‌گونه مرکزیتی وجود ندارد، اظهار کرد: در گذشته موسسات مالی بزرگ و یا بانک‌های مرکزی کنترل فضای پولی را به عهده داشتند. در حالی که حالا در فضای مالی و اینترنتی جدید هر کسی می‌تواند هر تراکنشی را انجام دهد که مورد تایید نیز قرار بگیرد، ضمن این که در این فضا شفافیت تراکنش‌ها بیشتر از فضای سنتی است چراکه مبدا و مقصد تراکنش‌ها به راحتی قابل ردیابی است.

این کارشناس با اشاره به مزایای بیت‌کوین‌ها برای شرایط حال حاضر کشور با توجه به وجود تحریم ها بر علیه کشور نیز اظهار کرد: به دلیل این‌که بیت‌کوین‌ها هیچ محدودیتی را از طرف هیچ سیستم مالی نمی‌پذیرد و حتی نظام مالی آمریکا هم نمی‌تواند کنترلی برروی آن داشته باشد، فضای ارزهای رمزنگاری شده و بیت کوین‌ها بسیار می‌تواند با توجه به تحریم‌ها علیه کشور راهگشا باشد. با توجه به محدودیت مبادلات پولی این فضا می‌تواند بسیار برای مبادلات مالی و ارسال پول به خارج کشور مناسب باشد.

همچنین یک کارشناس حوزه بانکداری الکترونیکی با اشاره به این که بیت‌کوین هیچ مرکزیتی ندارد و هیچ نهادی به این نام نیز وجود ندارد، گفت: می‌توان گفت هیچ نهادی نمی‌تواند بیت‌کوین را متوقف کند، چرا که حتی اگر این تکنولوژی در فضای رسمی نیز ممنوع شود در فضای غیررسمی و با استفاده از سایت‌های متعدد اینترنتی قابل دسترسی و معامله است.

برای انتقال بیت کوین تنها اینترنت کافی است!

عماد ایرانی با اشاره به این که هنوز فضایی در کشور برای تبدیل بیت کوین به ریال نداریم، اضافه کرد: در کشورهایی مانند آمریکا تا بیش از ۱۰۰۰ خودپرداز مخصوص تبادل بیت‌کوین با دلار وجود دارد در حالی که در کشور ما این پول به صورت محدود و تنها در برخی صرافی‌ها خرید و فروش می‌شود.

بیت‌کوین یک ارز فراکشوری است و برای انتقال پول از طریق آن وجود یک شبکه اینترنت کافی است، و به اعتقاد تحلیلگران با توجه به این که هیچ بانک خارجی در ایران کارت اعتباری ارائه نمی‌دهد و کسانی که از ایران مسافرت می‌کنند باید پول نقد با خود همراه داشته باشند که پول زیادی هم قاعدتا نمی‌توانند با خود حمل کنند، می‌توانند با این پول‌های رمزگذاری شده برروی فلش اقدام و حتی برروی کاغذ نسبت به انتقال اقدام پول کنند.

زمانی ارزش بیت‌کوین کمتر از یک دلار بود و حالا به بیش از ۸۰۰۰ دلار نیز رسیده است؛ فناوری این پول رمزنگاری شده، این امکان را به کاربران می‌دهد که بدون نیاز به هیچ بانکی مبادلات مالی خود را انجام می‌دهد، ضمن این‌که ناشناس هم باقی بماند.

مساله مهم اما این است که اگر قرار باشد همه مردم به سمت استفاده از این پول الکترونیکی بروند، در نهایت ممکن است کاهش ارزش پول ملی را داشته باشیم، چرا که مردم از طریق دلار نسبت به تهیه بیت‌کوین اقدام می‌کنند و زمانی که تقاضا نسبت به دلار زیاد از حد شود، ارزش ریال در برابر آن کاهش پیدا می کند و می تواند تبعاتی داشته باشد؛ در حالی که در کشوری مثل آمریکا و ترکیه یا هند، یک دلار هم یک دلار است و نگرانی نیز از بابت کاهش یا افزایش ارزش آن نسبت به پولی دیگر  هم وجود ندارد.

نحوه خرید و فروش با بیت کوین‌ها

سهیل شهیدی - کارشناس بانکداری الکترونیک - با اشاره به دیگر خصوصیات بیت کوین‌ها  اظهار کرد: "بیت کوین" بسیار تقسیم‌پذیر است و به همین خاطر می‌توان ریزترین تراکنش‌ها را با آن انجام داد و حتی کمترین مبالغ را هم از طریق این درگاه  انتقال داد؛ ضمن اینکه نرخ کارمزد بسیار پایینی هم دارد.

بر این اساس سیستم بیت کوین را می‌توان در بسیاری از فعالیت‌های مجازی نیز مورد استفاده قرار داد به این صورت که با نصب درگاه بیت‌کوین در سایت‌ها و شبکه های مجازی می‌توان نرم‌افزارها و یا حتی کالاهایی که برای فروش تولید شده‌اند را مبادله کرد.

بانک مرکزی بیت کوین را به رسمیت نمی شناسد

در این بین اما مسئولان بانک مرکزی در مقابل بیت کوین ها گارد بسته ای گرفته اند؛ در آخرین این اظهارنظرها معاون فن آوری بانک مرکزی نسبت به ریسک بالای "بیت کوین" ها هشدار داد و اعلام کرد که بانک مرکزی این ارزها را هنوز به عنوان ارز رسمی نپذیرفته است.

حکیمی با اشاره به اینکه بیت کوین ها از دو جهت قابل اهمیت هستند گفت: اول اینکه این ارزها دارای نوسان شدیدی هستند به طوری که طی یکسال اخیر تا ١٠ برابر افزایش قیمت داشته‌اند، اما این رشد پایدار نیست. بنابر این با توجه به این نوسان نمیتواند قابلیت اتکای چندانی داشته باشد.

موضوع دیگری که معاون فن آوری بانک مرکزی آن را مورد تاکید قرار داده به خطرات سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال بر می‌گردد. بنابر توضیحات وی در حال حاضر ابزارهای واسط شکل گرفته‌اند و در حال رشد هستند که آپشن سرمایه‌گذاری خود را بیت کوین اعلام کرده و به عبارتی شرکت‌های هرمی در این رابطه فعالیت می کنند، در حالی که ممکن است اصلا چنین پشتوانه ای وجود نداشته باشد، در عین حال که فعلا بین کوین(ارز دیجیتال) در ایران هیچ پشتوانه‌ای نداشته و بانک مرکزی آن را هنوز به رسمیت نشناخته است.

مواجهه اتحادیه اروپا با بیت کوین

اما یکی از دلایلی که بسیاری از دلالان و تاجران از ارز دیجیتالی و رمزنگاری شده بیت کوین، برای معاملات غیر معمول و غیر قانونی استفاده می‌کنند، آن است که تبادل پول با این ارز، در هیچ جایی ثبت نمی‌شود و هیچ هویت و نام و نشانی از طرفین معامله نیز در آن به چشم نمی‌خورد و سازمانهای امنیتی نیز قادر نخواهند بود مجرمان و دلالان را ردگیری و قراردادهای آنها را پیگیری کنند. بنابراین برای این افراد پولشویی و فرار مالیاتی بسیار آسوده و راحت صورت خواهد گرفت. اما از آنجایی که نمی توان به طور کلی جلوی وقوع یک پدیده جدید را گرفت، اما می توان با وضع مقرراتی جدید، نحوه استفاده از آن را محدود و کنترل کرد.

در این راستا انگلستان قصد دارد با همکاری اتحادیه اروپا، قوانینی را وضع کند تا بدین وسیله، تاجران، دلالان و طرفین معامله در مبادله با ارز بیت کوین مجبور باشند اطلاعات خود را وارد و ثبت کنند. بدین ترتیب، می توان گفت تا حد زیادی از فعالیتها و معاملات غیرقانونی و غیر مجاز سلاح، دارو، مواد مخدر و تجهیزات تروریستی در جهان و بخصوص در اروپا جلوگیری به عمل خواهد آمد.

بیت‌کوین‌ در واقع پردازش مبادلات مالی بر بستر یک فناوری به نام "بلاک چین" است که زنجیره بلوک هم تعریف می‌شود و مبتنی بر رمزنگاری است. با استفاده از این فناوری یک پول مجازی به نام بیت‌کوین به وجود آمد که در فضای اینترنتی قابل انتقال است فناوری بیت‌کوین‌ که یک پول رمزنگاری شده است، این امکان را به کاربران می‌دهد که بدون نیاز به هیچ بانکی مبادلات مالی خود را انجام می‌دهد، ضمن این‌که ناشناس هم باقی بماند.