راه خرید هواپیما برای ایران بسته نمی‌شود
گفته می‌شود در لایحه‌ای که به‌تازگی به تصویب کنگره آمریکا رسیده، بحث عدم فروش هواپیما به تهران مطرح نیست بلکه باید فاینانس مالی یا همان شفافیت برای دولت آمریکا مشخص شود، کنگره این موضوع را به سنا فرستاده تا به واسطه انحصار نسبی که در صنعت هوایی جهان دارند یک‌بار دیگر یکی از بزرگترین قراردادهای پسابرجام را با سنگ‌اندازی مواجه کنند.
این درحالی بود که نخستین خبر منتشر شده از تصمیم جدید کنگره این بود که مجلس نمایندگان آمریکا، در طرحی فروش هواپیما به ایران که قراردادهای آن با ایران به امضا رسیده است را ممنوع کرده است؛ به‌گزارش ایسنا به نقل از پایگاه خبری هیل، مجلس نمایندگان آمریکا طرحی را مبنی بر ممنوعیت فروش هواپیما با ایران با 252 رأی مثبت و 167 رأی منفی به‌تصویب رساند. این طرح تنها توانست 23 رأی دموکرات‌ها را با خود همراه کند و در‌صورتی‌که به تصویب سنا برسد و ترامپ نیز آن را وتو نکند به قانون تبدیل می‌شود.
خرید نقدی برای ایران‌ایر بدون اشکال است
در این‌باره، حمیدرضا غوابش دبیر اسبق انجمن شرکت‌های هواپیمایی ایران در گفت‌وگو با «جامعه فردا» با اشاره به این نکته که با توجه به موضع‌گیری‌های اخیر کنگره آمریکا در مورد برجام، ارائه این طرح از سوی آمریکا قابل پیش‌بینی بود، اظهار کرد: با توجه به موارد اعلام شده از سوی کنگره می‌شود این برداشت را کرد که خرید نقدی هواپیما برای شرکت ایران‌ایر بدون اشکال خواهد بود اما در خرید فاینانس قطعا محدودیت‌هایی اعمال خواهد شد.
او تأکید کرد: باید دید که نوع محدودیت‌هایی که کنگره آمریکا در مورد فاینانس مالی مطرح کرده است آیا تنها شامل بانک‌های آمریکایی می‌شود یا این تصمیم محدودیت را در این زمینه برای کل بانک‌ها تعمیم داده است.
او با تصریح بر اینکه با توجه به حجم بالای درخواست خرید ایران‌ایر، خرید نقدی با مشکلات و محدودیت‌های فراوانی روبه‌رو خواهد شد، افزود: اگر این فرض تحقق پیدا کند پیش‌بینی می‌شود که ایران‌ایر باید در تعداد خرید هواپیماهای درخواستی تجدیدنظر کند زیرا تامین مالی این حجم خرید بسیار بالاست.
غوابش یادآورشد: پیش از این نیز با توجه به اینکه قراردادها با نظارت اوفک انجام شده بود، هر هواپیمایی که حداقل 10 درصد از تجهیزات آن در آمریکا یا از سوی شرکت‌های این کشور ساخته شده باید برای فروش به ایران مراحل دریافت مجوز از خزانه‌داری این کشور را طی می‌کرد که این امر پروسه ارسال هواپیماهای درخواستی ایران را با محدودیت‌های بسیاری روبه‌رو کرده بود.
قراردادها زیر ذره‌بین کنگره
در ماه دسامبر ۲۰۱۶، بوئینگ قرارداد فروش
۸۰ فروند هواپیما به ارزش ۱۶.۶ میلیارد دلار با ایران‌ایر را به امضاء رسانده بود که شامل ۵۰ هواپیمای جت مسافربری بوئینگ ۷۳۷ و ۳۰ فروند هواپیمای ۷۷۷ پهن پیکر هستند. رسانه‌های ایالات متحده این سؤال را مطرح کردند که آیا لایحه جدید کنگره مغایر با روح برجام است و تعهدات آمریکا به برجام را نقض می‌کند؛ درحالی‌که جمهوری‌خواهان استدلال کردند که این قانون، فروش هر نوع هواپیمایی را به ایران ممنوع نخواهد کرد.
براساس گزارش منتشره از «واشنگتن اگزمینر»، به موجب این قانون وزارت خزانه‌داری باید کنگره را در مورد فعالیت شرکت‌های ایرانی که هواپیما خریداری می‌کنند و همچنین تأمین مالی مورد استفاده برای قراردادها، آگاه کند.
در مقابل، دموکرات‌ها بر این باورند که این لایحه می‌تواند ایران را برای خروج از برجام تحریک کند؛ این درحالی است که با توجه به وعده داده شده براساس برجام، ایران می‌تواند با شرکت‌های آمریکایی در تعامل باشد.
«جیم هیمز»، نماینده‌جمهوری‌خواه کنگره، گفت: این شرایط جدید نیازمند صدور گواهی از سوی قوه مجریه در مورد لایحه جدید است. در حقیقت کاملا واضح است که اگر این لایحه تصویب شود، ایرانی‌ها و دیگران می‌توانند به طور موثق این ادعا را داشته باشند که آمریکا تعهدات خود در مورد برجام را نقض کرده است.
مقامات ایرانی در سال‌های پس از برجام و انعقاد قرارداد بارها در مقابل تهدید کنگره آمریکا به لغو قرارداد بوئینگ با ایران اعلام کردند که ورود به بازار ایران برای بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی از جمله آمریکایی و به‌طور خاص هواپیماسازی بوئینگ فرصتی غیرقابل چشم‌پوشی است. از آنجا که سیاست‌های رئیس‌جمهورآمریکا و قانونگذاران آن نشان داده است که همیشه اقتصاد و نفع مالی بر سیاست چیره می‌شود باید دید این‌بار سنا چه رایی به این لایحه کنگره آمریکا می‌دهد زیرا در صورت تأیید، محدودیت‌هایی برای اقتصاد آمریکا و تأثیر منفی بر فرصت‌های شغلی موجود در خط تولید شرکت بوئینگ خواهد داشت.
سفارش خرید هواپیماهای مسافربری همچنان به قوت خود باقی است
تحریم‌های اقتصادی علیه ایران به‌موجب برجام در سال 2016 لغو شد و مسیر برای انعقاد قرارداد
80 فروند هواپیمای مسافربری بوئینگ به شرکت ایران ایر به ارزش 16.6 میلیارد دلار فراهم شد. پیش از این فرزانه شرفبافی، مدیرعامل شرکت ایران ایر اعلام کرده بود، حتی اگر آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شود، سفارش خرید هواپیماهای مسافربری همچنان به‌قوت خود باقی است. وی اضافه کرد: «این تأثیری بر قرارداد شرکت بوئینگ با ما نخواهد گذاشت.»
قرارداد شرکت بوئینگ با ایران‌ایر شامل 50 فروند هواپیمای باریک پیکر 737 و 30 فروند هواپیمای پهن پیکر 777 است.
شرکت بوئینگ در هنگام انعقاد قرارداد با شرکت ایران‌ایر گفته بود: «این توافق از ده‌ها هزار فرصت شغلی مرتبط با تولید این هواپیماها در آمریکا حمایت خواهد کرد.»
در ماه آوریل، شرکت بوئینگ همچنین یک قرارداد 3 میلیارد دلاری با شرکت آسمان ایران برای تحویل 30 فروند هواپیمای باریک پیکر 737 مکس به امضا رساند.
