پنج ابرتورم مصیبت‌بار تاریخ
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از فرارو؛ استیو هنک، استاد اقتصاد کاربردی در دانشگاه جان هاپکینز در بالتیمور و یکی از کارشناسان برجسته ابر تورم می‌گوید افزایش قیمت‌ها در ماه اوت گذشته در ونزوئلا به رقم بی‌سابقه ۶۵هزار درصد در سال رسیده بود.
پرفسور هنک می‌گوید در دوره ریاست جمهوری نیکلاس مادورو، نرخ تورم حدود ۱۵۰درصد در ماه است. ابر تورم هنگامی است که نرخ تورم بیش از پنجاه درصد در هر ماه بوده و برای ۳۰ روز متوالی ثابت مانده.
در نوامبر ۲۰۱۶، در ونزوئلا قیمت‌ها بیش از ۲۱۹ درصد در ماه افزایش یافت و هر ۱۸ روز این رقم دو برابر شد. از آن هنگام تا کنون وضعیت وخیم‌تر شده و با توجه به کمبود فاحش مواد غذایی و دارو، شهروندان ونزوئلا اکنون ناچارند برای تهیه مواد ضروری روزمره، مقدار قابل توجهی پول نقد بپردازند.
در حال حاضر ونزوئلا تنها کشور جهان است که ابر تورم را تجربه می‌کند، ولی در طول تاریخ دست کم ۵۸ مورد ابر تورم اتفاق افتاده در اینجا به ۵ نمونه اشاره می‌کنیم:
۱-مجارستان سال ۱۹۴۶
نرخ روزانه تورم: ۲۰۷ درصد
دو برابر شدن قیمت‌ها: هر ۱۵ساعت
در ژوئن ۱۹۴۶ نرخ تورم در مجارستان به ۴۱.۹کوآدریلیون درصد در یک ماه رسید که بیشترین نرخ ثبت شده ابر تورم است.
از آنجا که قیمت‌ها هر ۱۵ ساعت دو برابر می‌شد، ارزش پولی که مردم در جیب داشتند تا شب نصف می‌شد. ارزش درشت‌ترین اسکناش کشور ۱۰۰ کوینتیلیون پنگو (عدد ۱ و در جلوی آن ۳۰ صفر) بود. پنگو واحد پول سابق مجارستان است.
جنگ جهانی دوم موجب از بین رفتن ۴۰ درصد ثروت مجارستان شد، پایتخت کشور ویران و خطوط راه آهن و جاده‌ها بمباران شد و دولت ناچار گردید پس از جنگ میلیون‌ها غرامت بپردازد.
دولت چندین بار سعی کرد پول رایج را تقویت کند، در این دوره مردم در اشاره به اسکناس‌ها به جای ذکر ارزش آن‌ها، اسکناس‌ها را فقط با رنگشان مشخص می‌کردند.
در اوت ۱۹۴۶، دولت مجارستان برای تثبیت ارزش پول به یک برنامه رادیکال متوسل شد از جمله اصلاح قابل توجه مالیات‌ها، بازگرداندن طلا‌هایی که به خارج برده شده بود و به گردش انداختن فورینت، واحد جدید پول این کشور که پشتوانه آن ذخیره طلا و ارز‌های جهانی بود. موقعی که فورینت وارد بازار شد، ارزش یک فورینت برابر با ۴۰۰ اُکتیلیون (هزار تریلیون تریلیون) پول رایج قبلی مجارستان بود.
۲-زیمبابوه سال ۲۰۰۸
نرخ تورم روزانه: ۹۸درصد
دو برابر شدن قیمت‌ها: هر ۲۵ ساعت
پس از آنکه در اواخر دهه ۱۹۹۰ دولت زیمبابوه به عنوان بخشی از اجرای برنامه بحث انگیز اصلاحات ارضی، زمین‌های متعلق به سفیدپوستان را مصادره کرد، اوضاع کشاورزی این کشور به سرعت خراب شد.
جنگ پرهزینه کنگو در اواخر سال ۱۹۹۸، و تاثیر تحریم‌های آمریکا و اروپا علیه دولت رابرت موگابه در سال ۲۰۰۲ موجب وخیم‌تر شدن وضعیت گردید. در طول دهه ۲۰۰۰ افزایش قیمت‌ها شروع شد و در نوامبر سال ۲۰۰۸ به ۷۹ میلیارد درصد در ماه رسید.
دکانداران چندین در طول یک روز قیمت کالاهایشان را افزایش می‌دادند. سقوط اقتصاد به این معنی بود که مردم بایستی با کمبود مداوم آب و قطع برق سر کنند و در صف بانک‌ها و پمپ بنزین‌ها بایستند و کمبود فاحش مواد غذایی در سوپر مارکت‌ها را تحمل کنند.
بسیاری از مردم برای خرید مواد لازم و اساسی به آفریقای جنوبی و بوتسوانا می‌رفتند و دلار آمریکا و رند، واحد پول آفریقای جنوبی عملا به صورت پول مورد معامله کشور درآمد.
در سال ۲۰۰۹، بانک مرکزی زیمبابوه واحد پول رسمی را کنار گذاشت و از دلار آمریکا و رند آفریقای جنوبی عملا به عنوان پول اصلی رایج برای معاملات استفاده می‌کرد.
۳-یوگسلاوی سال ۱۹۹۴
نرخ تورم روزانه: ۶۵درصد
دوبرابر شدن قیمت‌ها: هر ۳۴ ساعت
یوگسلاوی بعد از جنگ جهانی اول با اتحاد بوسنی و هرزگوین، کرواسی، مقدونیه، مونته نگرو، صربستان و اسلوانی تاسیس شد.
در دهه ۱۹۸۰ بحران‌های اقتصادی و سیاسی به جنگ‌های داخلی در این کشور منجر شد که نتیجه آن هم پاشی یوگسلاوی، استقلال جمهوری‌های فدرال و بازگشت آن‌ها به وضعیت سابق بود. تا سال ۱۹۹۲ تنها صربستان و مونته نگرو با هم باقی مانده بودند.
خالی شدن خزانه دولت به دلیل مناقشه و از دست دادن بازار داخلی سبب شد که دولت برای کمک به بودجه، چاپ اسکناس را شروع کند. هزینه‌های عمومی غیرقابل کنترل، عدم کارآیی، فساد و تحریم‌های سازمان ملل متحد در سال‌های ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳، وضع را وخیم‌تر کرد.
در اوایل سال ۱۹۹۴، قیمت‌ها هر ماه ۳۱۳ میلیون درصد افزایش می‌یافت. مردم به محض دریافت حقوق برای خرید هجوم می‌بردند و بسیاری از مردم صربستان مایحتاج خود را از کشور همسایه، مجارستان تهیه می‌کردند. کشاورزان که تلاش برای کنترل قیمت‌ها آن‌ها را مستأصل کرده بود تولید محصولات کشاورزی را متوقف کردند. بازار سیاه معامله با مارک آلمان و دلار آمریکا رونق گرفت.
اسلوبودان میلوسویچ، رهبر صرب‌ها جهت مهار نارضایتی اجتماعی و مذاکره برای پایان دادن به تحریم‌های سازمان ملل متحد، سرانجام با به انتشار واحد پول تازه "دینار جدید" با پشتوانه طلا و ارز‌های معتبر موافقت کرد.
۴-آلمان سال ۱۹۲۳
نرخ تورم روزانه: ۲۱درصد
دو برابر شدن قیمت‌ها: هر سه روز و ۱۷ ساعت
پس از پایان جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۸، آلمان با یک بدهی سنگین و غرامت‌هایی که می‌بایستی پرداخت کند مواجه شد. دولت برای خرید ارز‌های معتبر و پرداخت بدهی‌هایش شروع به چاپ کردن مارک، پول ملی کرد.
با ادامه چاپ مارک، از ارزش آن کم می‌شد. ولی جدی‌ترین بحران پس از آن بود که دولت نتوانست در سال ۱۹۲۳ بدهی‌هایش را بپردازد و به دنبال آن نیرو‌های فرانسوی و بلژیکی دره روهر، را که قلب صنعتی آلمان بود اشغال کرده و درخواست دریافت طلب‌هایشان با ارز‌های معتبر را کردند. این ماجرا به تظاهرات و متوقف شدن تولید منجر شد.
در اکتبر ۱۹۲۳، نرخ تورم به ۲۹ هزار و ۵۰۰ درصد در ماه رسید و هر سه تا چهار روز قیمت‌ها دوبرابر شد. بهای یک عدد نان که در ماه ژانویه آن سال ۲۵۰ مارک بود، در ماه نوامبر به ۲۰۰ تریلیون رسید. مردم حقوق دریافتی‌شان را در چمدان حمل می‌کردند.
داستان‌های طنزآمیز در باره این بحران نشان دهنده وخامت وضع آن موقع است: شخصی که مدتی حواسش به چمدانش نبود، متوجه شد که دزدی چمدان را برده، ولی پول‌ها را نبرده؛ پدری برای خرید کفش راهی برلین شد، ولی موقعی که به برلین رسید دریافت که با پولش تنها می‌تواند یک فنجان قهوه و بلیت بازگشت به شهرش را بخرد.
بعدا در همان سال، دولت آلمان واحد پول تازه‌ای، رنتنمارک، را به گردش انداخت که پشتوانه آن زمین‌های زراعی بود. پس از آن قیمت‌ها ثبات یافت و متعاقبا کشور‌های وام دهنده به آلمان تغییر ساختار پرداخت‌های جنگ را پذیرفتند.
۵-یونان سال ۱۹۴۴
نرخ تورم روزانه: ۱۸درصد
دو برابر شدن قیمت‌ها: هر چهار روز و ۶ ساعت
شغال یونان توسط نیرو‌های دول محور در جریان جنگ جهانی دوم خسارت سنگینی به اقتصاد این کشور وارد کرد. تاثیر چند بار حمله‌ای که در اواخر سال ۱۹۴۰ و قبل از بهار ۱۹۴۱ یعنی زمان اشغال کامل یونان، به این کشور شده بود، کاملا محسوس بود.
اشغالگران مواد خام، احشام و مواد غذایی را تصاحب کرده و دولت دست نشانده ناچار به تحمل هزینه‌های اشغال شده بود.
کاهش تولیدات کشاورزی به کمبود فاحش مواد غذایی در شهر‌های مهم انجامید، دوره‌ای که آن را قحطی بزرگ، می‌نامند. کاهش جمع‌آوری مالیات‌ها به افزایش تورم کمک کرد و نرخ تورم در نوامبر ۱۹۴۴ به ۱۳ هزار و ۸۰۰ درصد در ماه رسید.
گر چه افزایش قیمت‌ها در حد نرخ تورم در مجارستان یا آلمان نبود، تلاش‌های یونان برای تثبیت وضعیت مدت بیشتری طول کشید. پس از آزادی در اکتبر ۱۹۴۴، دولت یونان سه نوبت در طول ۱۸ ماه تلاش کرد تا سرانجام توانست از طریق اصلاحات مالی، وام‌ها و واحد پول جدید تا حدودی به ثبات دست یابد.
