مواد خوراکی در کدام بخش‌های ایران سهم بیشتری از هزینه‌های خانوار را به خود اختصاص می‌دهد؟+ فهرست استان‌ها
به گزارش اقتصادنیوزبررسی‌ها نشان می‌دهد که استان سیستان و بلوچستان بیشترین قرابت آماری را با دهک‌های پایین و استان تهران بیشترین قرابت آماری را با دهک‌های بالای درآمدی دارند.
بر اساس گزارش مرکز آمار، می‌توان وزن دهک‌های مختلف درآمدی در استان‌های کشور را ردیابی کرد. معیار چنین محاسبه‌ای، ضریب اهمیت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در سبد مصرفی خانوارهای استان‌ها است. هر چه ضریب اهمیت خوراکی‌ها بزرگ‌تر باشد، نشان از وفور دهک‌های پایین درآمدی در آن استان است و هر چه ضریب اهمیت غیرخوراکی‌ها کمتر باشد، سهم خانوارهای دهک‌های بالا در آن استان بیشتر است. بر این اساس سهم دهک‌های بالای درآمدی در استان تهران و سهم دهک‌های پایین درآمدی در استان سیستان و بلوچستان بیشتر بوده است.
سبد مصرفی خانوارها در استان‌های مختلف
مرکز آمار تورم آبان را به تفکیک استان‌های کشور اعلام کرد. نکته جالبی که می‌توان از گزارش مرکز آمار استخراج کرد، سبد مصرفی خانوارها در استان‌های مختلف است. به‌طور معمول هر چه خانوارها درآمد کمتری داشته باشند، سبد مصرفی آنها به سمت کالاهای خوراکی و آشامیدنی سنگینی می‌کند؛ برعکس هر چه خانوارها متعلق به دهک‌های بالای درآمدی باشند سهم کالاهای غیرخوراکی و خدمات در سبد مصرفی خانوار بیشتر خواهد بود. در گزارش مرکز آمار در مورد تورم استان‌های گوناگون، ضریب اهمیت کالاهای خوراکی و غیرخوراکی نیز مشخص شده که می‌تواند نشان دهد وضعیت درآمد خانوارها در کدام استان‌ها مطلوب‌تر و در کدام استان‌ها، ضعیف‌تر است. برای کل خانوارهای کشور، ضریب اهمیت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در سبد مصرفی ۲/ ۲۷ درصد است و بقیه سبد متعلق به کالاهای غیرخوراکی و خدمات است. اما در استان‌های کشور ضریب اهمیت خوراکی‌ها متفاوت است، کمترین ضریب اهمیت خوراکی‌ها در سبد مصرفی استان تهران گزارش شده است. ضریب اهمیت خوراکی‌ها برای اهالی این استان ۱۹ درصد بوده که ۸ درصد کمتر از میانگین کشور است. مطابق داده‌های مرکز آمار، ضریب اهمیت خوراکی‌ها برای دهک نهم درآمدی ۲۴ درصد و برای دهک دهم، ۱۷ درصد است. در نتیجه سهم خانوارهای دهک‌های نهم و دهم درآمدی در استان تهران بیشتر از سایر استان‌های کشور است. در مقابل ضریب اهمیت خوراکی‌ها در استان سیستان و بلوچستان از سایر استان‌های کشور بیشتر است. در این استان، سهم خوراکی‌ها در سبد مصرفی خانوارها ۲/ ۴۳ درصد بوده که ۱۶ درصد از میانگین کشور بزرگ‌تر است. در واقع در استان سیستان و بلوچستان سهم خانوارهای دهک اول درآمدی(ضعیف‌ترین قشر درآمدی) بیش از سایر استان‌ها است؛ چرا که سهم خوراکی‌ها در سبد مصرفی دهک اول درآمدی نیز ۴۳ درصد بوده است. در درهک‌های میانی درآمدی، سهم خوراکی‌ها از سبد مصرفی خانوارها بین ۳۰ تا ۳۶ درصد گزارش شده است. استان‌های نسبتا زیادی در این طیف قرار می‌گیرند؛ بر اساس جدول ارائه شده در این گزارش، غالب استان‌های کشور در تطابق بیشتری با دهک‌های چهارم، پنجم و ششم درآمدی قرار دارند. چرا که الگوی مصرف خانوارهای این استان‌ها با دهک‌های چهارم، پنجم و ششم درآمدی قرابت بیشتری داشته است. در حقیقت از ۳۱ استان کشور، ۲۰ استان در این دسته قرار می‌گیرند.
مطابق این بررسی، استان‌های کمتر برخوردار، چون کردستان، چهارمحال و بختیاری و کهکیلویه و بویراحمد قرابت آماری بیشتری با دهک چهارم درآمدی دارند. نکته جالب شکافی است که در دهک‌های پایین وجود دارد. سهم کالاهای خوراکی در هیچ استانی نزدیک به دهک دوم و سوم درآمدی نبوده است. از این‌رو یک شکاف بین استان سیستان و بلوچستان و دیگر استان‌ها قابل مشاهده است. به تعبیری در هیچ استانی شدت فراوانی دهک‌های اول و دوم و سوم درآمدی به اندازه استان سیستان و بلوچستان نبوده است. در بین استان‌های پرجمعیت کشور، بدترین وضعیت متعلق به استان خراسان رضوی است. سهم خوراکی‌ها در سبدمصرفی خانوارهای این استان، بیشترین قرابت را با دهک پنجم درآمدی داشته است. یعنی به‌طور میانگین بیشتر اهالی این استان را باید در زمره قشر متوسط درآمدی قرار داد. اما وضعیت در دیگر استان‌های بزرگ همچون اصفهان، آذربایجان شرقی، البرز و فارس به گونه دیگری رقم خورده است. در این استان‌ها، فراوانی دهک‌های بالای درآمدی پررنگ‌تر بوده و باعث شده که سهم خوراکی‌ها در سبد مصرفی خانوارها به دهک‌های هفتم، هشتم و نهم درآمدی نزدیک‌تر باشد.
دسته‌بندی تورم ماهانه
در ماه گذشته، شاخص کل برای خانوارهای کشور به عدد ۸/ ۱۴۷ واحد رسید که رشد ۶/ ۲ درصدی را نسبت به ماه قبل آن نشان می‌داد. در بین استان‌های کشور، کمترین تورم ماهانه در اختیار استان همدان است. شاخص قیمت مصرف‌کننده کل خانوارهای این استان در ماه گذشته، ۴/ ۱ درصد رشد کرده است. اگر بخواهیم استان‌های کشور را از نظر تورمی در میانه پاییز تقسیم کنیم، در بین ۳۱ استان کشور، تنها ۵ استان تورم ماهانه زیر ۲ درصد را تجربه کرده‌اند. استان‌های گیلان، مازندران، خوزستان و قزوین نیز در این دسته قرار می‌گیرند. اما بیشترین فراوانی در بازه ۲ تا ۳ درصد وجود دارد. در واقع اغلب استان‌های کشور در ماه گذشته تورم ماهانه بین ۲ تا ۳ درصد را پشت سر گذاشته‌اند. در دسته تورم ماهانه بیش از ۳ درصد نیز نام ۸ استان به چشم می‌خورد. نام استان‌های این بازه شامل زنجان، خراسان جنوبی، یزد، اردبیل، خراسان شمالی، کردستان، کهکیلویه و بویراحمد و آذربایجان شرقی است. بدترین وضعیت در استان‌های کهکیلویه و آذربایجان شرقی گزارش شده که نرخ تورم ماهانه آنها را به ترتیب ۴ و ۳/ ۴ درصد نشان می‌دهد. آنچه در استان آذربایجان شرقی موجب تشدید قیمت‌ها شده، در گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات قرار دارد؛ چرا که تورم شاخص مصرف‌کننده خوراکی‌ها در این استان، ۸/ ۴ درصد رشد ماهانه را در آبان ثبت کرده است؛ در حالی که کالاهای غیرخوراکی تورم ماهانه ۴ درصدی را پشت سر گذاشتند.
در زمینه تورم نقطه‌ای که نشان دهنده تغییرات شاخص قیمت در آبان سال جاری نسبت به آبان سال قبل است، وضعیت در استان‌های کمتربرخوردار سخت‌تر بوده است. در واقع اهالی استان‌های کمتر برخوردار تورم بالاتری را در طول یک سال گذشته نسبت به سایر استان‌های کشور تجربه کرده‌اند. با اینکه تورم نقطه به نقطه کل کشور در ماه گذشته، ۹/ ۳۴ درصد گزارش شده است، تورم نقطه‌ای در استان‌های سیستان و بلوچستان، کردستان، چهارمحال و بختیاری، لرستان، ایلام و خراسان شمالی بیشتر از ۴۰ درصد گزارش شده است. همچنین کمترین افزایش قیمت‌ها را در طول یک سال اخیر، اهالی استان‌های کرمان و قم تجربه کرده‌اند. این ۲ استان، تنها استان‌هایی هستند که تورم نقطه‌ای آنها زیر ۳۰ درصد باقی مانده است. همچنین تورم نقطه‌ای در استان تهران در آبان ماه، بالاتر از میانگین کشوری و ۳۷ درصد گزارش شده است.
