به‌هم ریختگی بازارها با توییت شبانه ترامپ!

به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد» به نقل از «وال‌استریت‌ژورنال» این تهدیدات ترامپ که از توییتر مخابره می‌شد، مقامات چینی را شوکه کرد. به گفته یکی از منابع مطلع در چین، پس از این تهدید پکن تصمیم گرفت سفر هیات تجاری خود به واشنگتن برای ادامه مذاکرات را لغو کند. این فرد که نخواسته‌ است نامش فاش شود در این رابطه می‌گوید: «چین نباید درحالی‌که اسلحه به سمتش نشانه رفته است مذاکره کند.» البته اوایل روز دوشنبه وزیرخارجه چین اعلام کرد تیم تجاری کشورش برای ادامه مذاکرات آماده سفر به واشنگتن است. به گزارش «سی‌ان‌ان»، تهدید ترامپ لرزه به اندام بازارهای سهام جهانی انداخت، و شاخص‌‌ها در نقاط مختلف دنیا روندی نزولی در پیش گرفتند. در این باره بیشترین کاهش را شاخص ترکیبی شانگهای با ۶/ ۵ درصد تجربه کرد. شاخص «هانگ‌سنگ» هنگ‌کنگ با ۳ درصد، «استوکس یوروپ ۶۰۰» با ۲/ ۱ درصد، و «اس‌اندپی» و «نزدک» آمریکا هر کدام با ۶/ ۱ درصد و ۸/ ۱ درصد دیگر بازندگان تهدید تعرفه‌ای ترامپ علیه چین بودند. پس از انتشار این خبر ارزش قراردادهای آتی نفت نیز کاهش یافت درحالی‌که قیمت‌ طلا افزایش یافت.

دونالد ترامپ از زمان انتخاب به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا، با وضع تعرفه‌های یکجانبه نظم تجارت جهانی را مختل کرده است، اقداماتی که به بهانه سیاست‌های تجاری ناعادلانه چین، اتحادیه اروپا و سایر شرکای تجاری اصلی آمریکا بوده است. ترامپ که از زمان تبلیغات انتخاباتی بارها کسری تجاری آمریکا با چین را مورد انتقاد قرار داده بود، در اولین گام واردات پنل‌های خورشیدی و ماشین‌های لباسشویی را از چین (به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده این اقلام به آمریکا) هدف تعرفه قرار داد. افزایش تعرفه فولاد و آلومینیوم در اوایل فروردین ‌ماه و هدف قرار دادن ۲۵ درصدی ۵۰ میلیارد دلار از واردات چینی در اواسط تیرماه به ترتیب دومین و سومین حملات ترامپ در جنگ تجاری با چین بود. اهداف حمله سوم ترامپ به چین عمدتا کالای تکنولوژیکی چین شامل ماشین‌آلات، قطعات نیمه‌رسانا، خودرو، قطعات هواپیما و اجزای الکترونیکی واسطه‌ بودند. سناریوی چهارمین حمله تجاری نیز وضع تعرفه بر ۲۰۰ میلیارد دلار از کالاهای چینی بود. در آخرین اقدام، رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرد مابقی کالاهای وارداتی از چین که معادل ۲۶۷ میلیارد دلار است را هدف افزایش تعرفه قرار می‌دهد؛ اقدامی که طی آن عملا کل کالاهای چینی صادرشده به آمریکا مشمول افزایش تعرفه می‌شوند. با این حال چین و سایر شرکای تجاری این کشور در اقداماتی مشابه تاکنون تعرفه‌های او را تلافی کرده‌اند. البته از نوامبر ۲۰۱۸ و پس از دیدار حاشیه «گروه ۲۰» روسای‌جمهوری آمریکا و چین، هیچ‌یک از طرفین درگیر، تعرفه‌ها را افزایش نداده‌اند.

چه کسی تعرفه‌ها را می‌پردازد؟

براساس آمارهای «اداره گمرک و حفاظت مرزی» آمریکا تا اواسط مارس، واشنگتن از تعرفه‌‌هایی که از فوریه ۲۰۱۸ وضع کرده بالغ بر ۶/ ۱۵ میلیارد دلار درآمد داشته است. براساس آمارهای وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز دریافتی عوارض گمرکی در نیمه نخست سال مالی جاری که از اول اکتبر آغاز شده با افزایش ۸۹ درصدی نسبت به سال گذشته به ۷/ ۳۴ میلیارد دلار رسیده است. در این رابطه این پرسش مطرح است که چه کسی این تعرفه‌ها را می‌پردازد. ترامپ مدعی است تعرفه‌های وضع شده بر واردات از پکن از جیب چینی‌ها هزینه می‌شود. او روز یکشنبه در توییتر خود نوشت: «۱۰ ماه است که چینی‌ها تعرفه‌های آمریکا را پرداخت کرده‌اند.» در توییت روز ۲۴ژانویه نیز او مدعی شده بود: «میلیاردها دلار از جانب چینی‌ها روانه وزارت‌خزانه‌داری ما می‌شود. پیش از این هیچ‌گاه حتی ۱۰ سنت هم به حساب خزانه‌داری واریز نمی‌شد، اکنون اما ورودی میلیاردها دلاری داریم.» اما واقعا چه کسی تعرفه‌ها را می‌پردازد. تعرفه‌ها مالیات‌هایی هستند که از واردات دریافت می‌شود. «اداره گمرک و حفاظت مرزی» معمولا واردکنندگان را ملزم می‌کند عوارض را در یک فرآیند گمرکی ۱۰ روزه پرداخت کنند. بنابراین تعرفه‌ها توسط شرکت‌های واردکننده بهدولت آمریکا پرداخت می‌شود. عمده واردکنندگان کالاهای تولید چین، شرکت‌های آمریکایی و واحد شرکت‌های خارجی ثبت‌شده در آمریکا هستند. هر قلم کالایی که به آمریکا وارد می‌شود از لحاظ قانونی یک کد گمرکی دارد. در این رابطه واردکنندگان باید تعرفه‌ها و سایر عوارض و مالیات‌های مربوط به کالاهای وارداتی را چک و مبالغی که باید پرداخت کنند را محاسبه کنند. اما آیا واردکنندگان می‌توانند هزینه‌ این تعرفه‌ها را به عرضه‌کنندگان چینی منتقل کنند؟ پاسخ برای برخی مثبت است. بنابراین در برخی موارد شرکت‌های چینی هزینه‌ها را می‌پردازند.

البته هر شرکت واردکننده‌ می‌تواند هزینه تعرفه‌ها را به چند روش مدیریت کند: پرداخت تمام هزینه‌ها و کنار آمدن با سود کمتر، کاهش هزینه‌ها برای جبران افزایش تعرفه‌ها، درخواست از عرضه‌کنندگان چینی برای تقبل بخشی از هزینه ناشی از افزایش تعرفه‌ها، یافتن منابع عرضه دیگر خارج از چین (حالتی که در آن برخی شرکت‌های چینی متضرر می‌شوند)، و انتقال هزینه تعرفه‌ها به مصرف‌کنندگان از طریق افزایش قیمت‌های خود. در این رابطه عمده شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند ترکیبی از این گزینه‌ها را استفاده کنند تا هزینه تعرفه‌ها را میان خودشان، عرضه‌کنندگان، مصرف‌کنندگان و خریداران تقسیم کنند. اما این پروسه چطور پیش می‌رود؟ سال گذشته افزایش تعرفه‌ واردات فلزات و کالاهای چینی هزینه تولید شرکت «کاترپیلار» را بیش از ۱۰۰ میلیون دلار افزایش داد. در پاسخ این تولیدکننده آمریکایی تجهیزات سنگین، قیمت محصولات خود را افزایش داد. شرکت تولیدکننده تراکتور «دیراندکو» نیز برآورد کرده است تعرفه‌هایی که ترامپ بر واردات چین وضع کرده است امسال هزینه مواد اولیه این شرکت را ۱۰۰ میلیون دلار افزایش خواهد داد. این شرکت برای حفظ سود خود تصمیم به کاهش هزینه‌ها و افزایش قیمت محصولات خود گرفته است. براساس گزارش «خدمات تحقیقات کنگره آمریکا» که در ماه فوریه منتشر شد، تعرفه‌های اعمالی ترامپ منجر به افزایش ۱۲ درصدی قیمت ماشین‌های لباسشویی در آمریکا شده است (نسبت به ژانویه ۲۰۱۸ که تعرفه واردات این محصولات افزایش نیافته بود). بررسی‌های «موسسه اقتصاد بین‌المللی پترسون» نیز نشان می‌دهد تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم سال گذشته منجر به افزایش ۹ درصدی محصولات فولادی شد، اتفاقی که هزینه ۶/ ۵ میلیارد دلاری برای استفاده‌کنندگان این محصولات به همراه داشت. به‌علاوه نتایج مطالعه مشترک فدرال رزرو نیویورک، دانشگاه پرینستون و دانشگاه کلمبیا حکایت از آن دارد که افزایش تعرفه‌ واردات چینی و کالاهای فولادی و آلومینیومی برای شرکت‌ها و مصرف‌‌کنندگان آمریکایی ماهانه بیش از ۳ میلیارد دلار هزینه مالیاتی اضافی به همراه دارد، و در ۲۰۱۸ شرکت‌ها ۴/ ۱ میلیارد دلار ناشی از ضررهای کارآیی هزینه متحمل شدند. اما شرکت‌های چینی چه می‌پردازند؟ چین اقدامات آمریکا را تاکنون با وضع تعرفه‌های مشابه بر واردات این کشور تلافی کرده است. بسیاری از واردکنندگان در این کشور چینی هستند. بنابراین به طریق مشابه نمونه‌ آمریکایی، دولت چین از واردکنندگان چینی که کالا به این کشور وارد می‌کنند مالیاتمی‌گیرد.