بازگشت نفت به نقطه صفر ماهانه

نفت روز جمعه را که آخرین روز معاملاتی نوامبر محسوب می‎شد با افت شدید قیمتی به پایان رساند، چراکه با هرچه‌نزدیک شدن به موعد برگزاری نشست اوپک‌پلاس، برآوردها از تصمیم این سازمان ناامیدکننده‌تر می‎شود. وزیر انرژی روسیه اعلام کرده هرگونه تصمیم درخصوص سرنوشت توافق نفتی به نزدیک پایان مدت این توافق موکول شود. اختلاف دیدگاه روسیه با اظهارات اعضای اوپک موجب شد که برخی کارشناسان از احتمال انحلال توافق نفتی خبر دهند؛ موضوعی که روز جمعه بازار نفت را به شدت تحت‌تاثیر قرار داد. در این روز هر بشکه نفت‌خام آمریکا نزدیک به ۳ دلار معادل ۵ درصد کاهش یافت و به حدود ۵۵ دلار بر بشکه رسید. نفت برنت نیز ۸/ ۲ دلار معادل ۴/ ۴ درصد کاهش قیمت را تجربه کرد و به کانال۶۰ دلار بازگشت. این بیشترین افت روزانه قیمت نفت طی دو ماه‌ونیم اخیر است.افت شدید قیمت‌ها در آخرین روز نوامبر موجب شد که بخش قابل‌توجهی از دستاوردها و بازدهی  ماهانه نفت تحت‌تاثیر اخبار مذاکرات تجاری از بین برود. با این حال هرچند محدود اما همچنان این کالا عملکرد مثبتی در این ماه داشته است. نفت‌خام آمریکا در ماه نوامبر نزدیک به یک دلار معادل حدود ۲ درصد رشد کرده است. بازدهی ماهانه نفت برنت اما تنها ۲۶ سنت بوده است.

۵درصد افت در یک روز

قیمت نفت حدود ۵ درصد در آخرین روز نوامبر کاهش یافت. جان کیلداف، تحلیلگر بازار نفت درخصوص این کاهش قیمت‌ها می‌گوید، «توافق روس‌ها با اوپک می‌تواند از هم بپاشد و این به معنای تضعیف و فروپاشی توافق کاهش تولید است.» روسیه از اواخر سال ۲۰۱۶ با اوپک برای متعادل کردن بازار نفت همراه شده است. به باور بسیاری از کارشناسان، با توجه به اختلافات شدید در بدنه اوپک اگر روس‌ها نبودند هیچ‌گونه توافق نفتی در اوپک شکل نمی‌گرفت. با وجود اینکه روسیه بر خلاف عربستان و بسیاری از کشورهای عضو اوپک کمتر به تعهدات خود در توافق نفتی پایبند بوده، اما حضور این کشور تاکنون به انسجام در اجرای توافق نفتی و کمرنگ شدن اختلافات در اوپک منجر شده است. حال به‌نظر می‎رسد روسیه در حال زدن ساز مخالف با اوپک است. وزیر انرژی روسیه روز جمعه از اعضای اوپک و متحدانش خواست تصمیم‌گیری درباره تمدید توافق جهانی کاهش تولید نفت را به نزدیک ماه آوریل سال آینده میلادی موکول کنند. به گزارش پلاتس، الکساندر نواک گفته است: «ما توافقی داریم که تا آغاز آوریل معتبر است؛ در موارد پیشین بررسی تمدید، این کار یک ماه پیش از انقضا صورت می‌گرفت. زیرا تا آن زمان ممکن است شرایط بازار تغییر کند، چرا اکنون باید حدس بزنیم که در چهار ماه آینده چه اتفاقی می‌افتد؟ باید بازار را زیر نظر داشته باشیم و در زمان لزوم تصمیم بگیریم.» اظهارات نواک درحالی بود که چند ساعت پیش از آن برخی منابع از پیشنهاد تمدید سه ماهه توافق نفتی توسط هیات‌عامل اوپک خبر داده بودند.

این کشور پیش از این نیز بارها با تصمیمات اوپک پیش از نشست مخالفت کرده، اما در نهایت با این سازمان همراه شده بود. اما آنچه درحال‌حاضر نگرانی‎ها از مواضع روسیه را تشدید می‌کند، تغییر سیاستی است که احتمالا از سوی سعودی‎‌ها دیده خواهد شد. گفته می‌شود عربستان از این پس نسبت به تخلف‌ها در اجرای توافق نفتی سختگیرانه‌تر برخورد خواهد کرد و حاضر نیست بار کم‌کاری دیگر کشورها را به دوش بکشد، چراکه سعودی‌ها با فروش سهام آرامکو که همزمان با نشست اوپک انجام خواهد شد، کمتر به رشد قیمت‌ها نیاز دارند. با توجه به این موضوع اختلافات می‌تواند در نهایت به خروج روس‌ها از توافق نفتی منجر شود. با توجه به اختلاف بین اعضای اوپک و نقش میانجی‎گری مسکو در سه سال گذشته، در صورتی که روسیه علاقه‌مندی خود را به همراهی با اوپک و اجرای توافق نفتی از دست بدهد، ممکن است توافق نفتی به نقطه پایانی خود برسد. علاوه بر این انتشار خبری مبنی بر اینکه آمریکا در سپتامبر برای اولین‌بار در ۷۰ سال اخیر به صادر‌کننده خالص نفت و محصولات نفتی بدل شده در افت قیمت‌ها در روز جمعه اثرگذار بوده است. آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان داد این کشور ۸۹ هزار بشکه در روز بیشتر از میزانی که واردات داشت، نفت صادر کرده است. به گزارش بلومبرگ، آمریکا پیش از این بر مبنای آمار هفتگی در قالب یک صادرکننده ظاهر شده بود، اما اولین بار است که آمار ماهانه به چنین دستاوردی رسیده است.

 چگونه برآوردها از تصمیم اوپک‌پلاس تغییر کرد؟

توافقی که درحال اجراست، با هدف کاهش ۲/ ۱ میلیون بشکه از عرضه روزانه نفت در دسامبر ۲۰۱۸ منعقد شد. موعد این توافق در مارس ۲۰۲۰ به پایان می‌رسد، بنابراین نشست پیش‌رو آخرین نشست رسمی اوپک پیش از انقضای توافق نفتی است. نشست رسمی بعدی این سازمان در ژوئن ۲۰۲۰ برگزار خواهد شد. هرچند این توافق نتوانسته به رشد قیمت‌ها کمک چندانی کند، اما با توجه به ضعف شدیدی که بر سمت تقاضای بازار حاکم است، در صورتی که توافق نفتی اجرا نمی‎شد احتمالا نفت در قیمت‌های بسیار کمتر از سطوح کنونی به فروش می‎رسید. توافق نفتی تاکنون مانع از ایجاد مازاد عرضه شدید در بازار نفت شده است.با این حال غالب کارشناسان و موسسات بر این باورند که مازاد عرضه در سال ۲۰۲۰ به بازار باز خواهد گشت. به‌طور مثال آژانس بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش خود از پیش رو بودن روزهای پر استرسی برای اوپک و متحدانش خبر داده بود. چراکه براساس آمار این سازمان، تقاضا برای نفت اوپک در سال آینده میلادی ۹/ ۲۸ میلیون بشکه در روز خواهد بود. این در حالی است که براساس نظرسنجی رویترز اوپک در نوامبر به‌طور میانگین ۶/ ۲۹ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده است. این رقم ۱۱۰ هزار بشکه در روز کمتر از آمار اکتبر است و نرخ پایبندی اعضای اوپک به توافق کاهش تولید از ۱۳۵ درصد در اکتبر به ۱۵۲ درصد در نوامبر افزایش پیدا کرده، با این حال تولید اوپک همچنان ۷۰۰ هزار بشکه در روز از آخرین برآورد آژانس از تقاضا برای نفت اوپک بیشتر است. این یعنی در صورت ادامه تولید در سطح کنونی بازار با مازاد عرضه ۷۰۰ هزار بشکه‌ای از سمت اوپک مواجه خواهد شد. با توجه به این برآوردها تا همین چند وقت پیش بسیاری اعلام می‌کردند که اوپک برای جلوگیری از ایجاد مازاد عرضه در سال ۲۰۲۰ توافق نفتی را تعمیق خواهد داد. اما در هفته‌های اخیر برآوردها از تصمیم اوپک به «تمدید توافق نفتی» محدود شد. چراکه روند مذاکرات چین و آمریکا در مسیری قرار گرفت که به باور بسیاری می‌تواند پیش‌بینی‌ها از تقاضا برای نفت را تحت‌تاثیر قرار دهد.

 یک ماه با مذاکرات تجاری

اگر افت قیمت‎ها در روز جمعه رقم نمی‎خورد بازار نفت بازدهی مثبت قابل‌توجهی را در نوامبر از خود بر‌جای می‎گذاشت. در ماه نوامبر بازار نفت عمدتا تحت‌تاثیر اخباری بود که از مذاکرات بین آمریکا و چین منتشر می‌شد. اختلافات تجاری دو کشور که از میانه‌های سال ۲۰۱۸ تشدید شده بود، موجب رکود اقتصاد جهانی و کاهش برآوردها از رشد تقاضای نفت شده بود. مذاکرات تجاری بین دو کشور از ابتدای سال‌جاری آغاز شده، اما بارها به بن‌بست رسیده است. با این حال در یک ماه اخیر به‌نظر می‌رسید مذاکرات بیشتر از هر زمانی در مسیر رسیدن به صلح قرار دارد. این موضوع مهم‌ترین عامل اثرگذار بر بازار نفت و قرار دادن قیمت‌ها در روند رو به رشد بود. به‌طوری‌که تا پیش از جلسه معاملاتی روز جمعه و از ابتدای نوامبر برنت بیش از ۵/ ۳ دلار معادل ۶درصد رشد قیمت را به ثبت رسانده بود.روند مساعد در مذاکرات تجاری به تغییر معادلات در اوپک منجر شده است. به این معنا که یک صلح تجاری می‌تواند رشد تقاضای نفت را تقویت و نیاز به تعمیق توافق نفتی را رفع کند. از این رو در هفته‌های اخیر پیش‌بینی‌ها از تصمیم اوپک تغییر کرد و بیش از هر برآورد دیگر از احتمال تمدید توافق نفتی گفته می‌شد. اما اظهارات نواک روی تمام این پیش‌بینی‌ها خط بطلان کشید و نگرانی‌ها از آینده بازار را افزایش داد. چراکه حتی یک صلح تجاری هم نمی‌تواند چنان رشد تقاضا را تحریک کند که بازار دیگر به توافق نفتی برای کاهش ۲/ ۱ میلیون بشکه در روز نیاز نداشته باشد. از این رو واکنش‌ها به اظهارات نواک دود شدن یک شبه رشد ماهانه قیمت نفت بود.