تحولات تجارت خارجی ایران در ۱۰ماه منتهی به دی ۹۸ بررسی شد؛ شناسایی گرانیگاه صادرات در ابتدای زمستان

صادرات ایران تا پایان دی ماه

صادرات میعانات گازی در ۱۰ماه منتهی به دی ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، کاهش چشمگیری داشته و ارزش و وزن صادرات این کالا افت ۸۵ درصدی را تجربه کرده است. صادرات محصولات پتروشیمی نیز از نظر ارزشی کاهش ۱۴درصدی داشته؛ اما از نظر وزنی با رشد ۱۲ درصدی روبه رو بوده است. در عین حال، صادرات در بخش صنعت رشد ارزشی ۱۹درصد و رشد وزنی ۶۳ درصد را نسبت به ۱۰ ماه منتهی به دی سال گذشته به ثبت رسانده است. ارزش صادرات بخش معدن در ۱۰ ماه منتهی به دی ماه امسال نیز با یک درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل روبه رو بوده اما وزن این گروه صادراتی کاهش ۶ درصدی داشته است. صادرات در بخش کشاورزی نیز طی مدت زمان مورد بررسی ۳ درصد از نظر ارزشی و ۴ درصد از نظر وزنی رشد داشته است. صدور فرش و صنایع‌دستی نیز در همین بازه زمانی افت ۴۸ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده است. همچنین افت ۱۱درصدی در وزن این گروه کالایی نیز در ۱۰ ماه منتهی به دی امسال نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته اتفاق افتاده است. ۲۰ بازار مهم هدف صادراتی در ۱۰ ماه منتهی به دی ماه امسال معرفی شدند. ارزش صادرات ایران به این ۲۰ کشور معادل ۳۲ میلیارد و ۷۱۷ میلیون دلار بوده است. همچنین وزن صادرات به این کشورها ۱۰۷ میلیون و ۶۷۹ هزار تن است. به عبارتی سهم ارزشی صدور کالا به این ۲۰ کشور بیش از ۹۲ درصد کل ارزش صادرات محاسبه می‌شود. در عین حال، ارزش صادرات به این ۲۰ کشور نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد ۳/ ۰ درصدی روبه رو بوده و وزن صادرات نیز ۲۲ درصد رشد داشته است. آنچه قابل‌توجه است ۱۰ کشور نخست صادراتی ۸۵درصد سهم ارزشی از کل صادرات را به خود اختصاص داده‌اند. چین نخستین مقصد صادراتی ایران است که سهم بیش از ۲۳ درصدی را از کل صادرات در اختیار دارد. عراق با سهم نزدیک به ۲۳ درصدی دومین مقصد کالاهای ایرانی است. ترکیه سومین مقصد صادراتی ایران است که سهم نزدیک به ۱۲ درصدی را از کل صادرات در اختیار دارد. امارات با سهم نزدیک به ۱۱ درصدی در رده چهارم قرار گرفته است. افغانستان با سهم ۵/ ۵ درصدی از کل ارزش صادرات ایران، رده پنجم را در اختیار دارد. سهم هند نیز از کل صادرات ۷/ ۳ درصد است و در رده ششم قرار گرفته است. پاکستان با سهم نزدیک به ۳ درصد در رده هفتم قرار گرفته و اندونزی با سهم ارزشی بیش از ۲ درصد رده هشتم را به خود اختصاص داده است. تایلند نیز سهم نزدیک به ۲ درصدی از کل ارزش صادرات را در اختیار گرفته است. سهم عمان از کل ارزش صادرات کشور بیش از یک درصد، سهم ارمنستان و جمهوری‌آذربایجان هر کدام معادل یک درصد، سهم روسیه، کره‌جنوبی، ترکمنستان و ازبکستان نیز هر کدام نزدیک به یک درصد، قطر و کویت هرکدام نیم درصد و آلمان و غنا نیز کمتر از نیم درصد از کل ارزش ۱۰ ماهه صادرات است. صادرات ایران به تفکیک گروه‌های اقتصادی در ۱۰ ماه امسال و مقایسه آن نسبت به مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد بیشترین رشد ارزشی و وزنی صدور کالا مربوط به صادرات به اوراسیا است که به نظر می‌رسد به دلیل توافق نامه تجاری با این گروه اقتصادی شاهد چنین رشدی هستیم. بر این اساس رشد ارزشی ۷۱ درصدی و رشد وزنی ۱۱۴ درصدی صادرات با اوراسیا در ۱۰ ماه منتهی به دی امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل شکل گرفته است. بعد از اوراسیا، صادرات به کشورهای مستقل مشترک المنافعCIS با رشد ارزشی ۲۱ درصد و رشد وزنی ۶۰ درصد بیشترین رشد را داشته است. صادرات به سازمان همکاری اقتصادی ECO نیز رشد ۱۹ درصدی ارزش و رشد ۵۷ درصدی وزنی داشته است. صادرات به گروه همکاری‌های اسلامی OIC با رشد ۵ درصدی ارزش و رشد ۳۰ درصدی وزن در ۱۰ ماه منتهی به دی امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبه رو بوده است. اما بیشترین افت صادرات مربوط به صدور کالا به اتحادیه اروپا است. افت ۳۵ درصدی در ارزش و افت ۳۶ درصدی در وزن صدور کالا، حاصل صادرات به این اتحادیه است. شورای همکاری خلیج‌فارس PGCC نیز افت ۲۹ درصدی در ارزش و افت ۹ درصدی در وزن صادرات ۱۰ ماهه را نسبت به مدت مشابه سال قبل ثبت کرده است. صادرات به کشورهای عضو همکاری جنوب شرق آسیا ASEAN نیز از نظر ارزشی افت ۶ درصدی و از نظر وزنی رشد ۶ درصدی داشته است.

واردات تا پایان دی ماه

۱۰ قلم عمده وارداتی ایران در ۱۰ ماه منتهی به دی امسال عبارتند از: ذرت دامی با سهم ارزشی نزدیک به ۵ درصد، برنج با سهم ارزشی نزدیک به ۴ درصد، الکترودهای زغالی با سهم بیش از ۳ درصد، گوشی همراه با سهم ارزشی ۳ درصد، کنجاله سویا، جو به استثنای بذر و لوبیای سویا هر کدام با سهم ارزشی بیش از ۲ درصد، شکر تصفیه نشده بدون اضافه کردن مواد خوشبوکننده از نیشکر با سهم نزدیک به ۲ درصد، سایر قطعات بی‌استخوان منجمد از نوع گاو و روغن دانه آفتابگردان، روغن گلرنگ یا روغن کاذب که هر کدام با سهم ارزشی بیش از یک درصد از کل ارزش واردات را به خود اختصاص داده‌اند. در این گزارش ۲۰ مبدا عمده واردات ایران هم بررسی شده است. ارزش واردات از این ۲۰ کشور ۳۳ میلیارد و ۲۸۶ میلیون دلار و وزن واردات از آنها معادل ۲۶ میلیون و ۴۹۵ هزار تن بوده است. همچنین سهم این ۲۰ کشور از کل ارزش واردات ۱۰ ماهه امسال بیش از ۹۲ درصد است. در این میان در ۱۰ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، به لحاظ وزنی شاهد رشد ۱۳ درصدی واردات از این کشورها بوده‌ایم و به لحاظ ارزشی رشد ۴ درصدی واردات از ۲۰ کشور مذکور ثبت شده است. در مجموع ۱۰ کشور نخست مبدا واردات ۸۲ درصد از سهم ارزشی کل واردات را به خود اختصاص داده‌اند. سهم چین از ارزش واردات ایران بیش از ۲۵ درصد و سهم امارات نزدیک به ۲۰ درصد بوده است. سهم ارزشی ترکیه از واردات ۱۰ ماهه امسال نزدیک به ۱۲ درصد و سهم ارزشی هند نیز نزدیک به ۹ درصد است. آلمان سهم نزدیک به ۵ درصدی از کل ارزش واردات ایران را در اختیار دارد.

سوئیس و روسیه هر کدام سهم نزدیک به ۳ درصدی، انگلیس سهم ۵/ ۲ درصدی، هلند و ایتالیا هر یک سهم بیش از ۲ درصدی، کره‌جنوبی سهم نزدیک به ۲ درصدی، برزیل و سنگاپور هر کدام سهم بیش از یک درصدی و فرانسه و پاکستان هرکدام سهم یک درصدی از کل ارزش واردات را در اختیار دارند. همچنین اتریش، ‌مالزی، اسپانیا، بلژیک و آرژانتین نیز هر کدام با سهم نزدیک به یک درصدی از کل واردات ۱۰ ماهه امسال در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند. در مجموع در ۱۰ ماه منتهی به دی ماه امسال ۲۴ میلیارد و ۴۰۳ میلیون دلار کالای واسطه‌ای با وزن ۲۵ میلیون و ۵۰۶ هزار تن به کشور وارد شده است. سهم ارزشی کالاهای واسطه‌ای از واردات در ۱۰ ماهه امسال نزدیک به ۶۸ درصد است و سهم وزنی آن بیش از ۸۲ درصد. همچنین واردات کالاهای واسطه‌ای در بازه زمانی مورد بررسی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۰ درصد از نظر ارزش و ۲۰ درصد از نظر وزن رشد داشته است. واردات کالاهای سرمایه‌ای نیز در این ۱۰ ماه ارزشی معادل ۴ میلیارد و ۷۱۹ میلیون دلار داشته و وزن این کالاها به ۳۸۳ هزار تن رسیده است. سهم کالاهای سرمایه‌ای از کل واردات بیش از ۱۳ درصد بوده است. همچنین واردات این گروه کالایی در ۱۰ ماهه امسال نسبت به ۱۰ ماهه سال گذشته از نظر وزنی افت ۱۸ درصدی و از نظر ارزشی کاهش ۱۹ درصدی را تجربه کرده است. کالاهای مصرفی سهم ارزشی بیش از ۱۷ درصدی را از کل ارزش واردات در اختیار دارند. در ۱۰ ماه منتهی به دی امسال ۶ میلیارد و ۲۹۴ میلیون دلار کالای مصرفی با وزن ۲ میلیون و ۳۱۴ هزار تن به کشور وارد شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل با رشد ۱۳درصدی در ارزش و رشد ۱۴ درصدی در وزن روبه‌رو بوده است.

سایر کالاهای وارداتی ارزشی معادل ۶۶۵ میلیون دلار و وزنی معادل ۴۰۶ هزار تن را به خود اختصاص داده و سهم ارزشی نزدیک به ۲ درصدی از واردات دارد. این گروه کالایی در بازه زمانی مورد بررسی نسبت به مدت مشابه سال قبل افت ارزشی ۷۴ درصدی را تجربه کرده و به لحاظ وزنی با افت ۸۴ درصدی روبه‌رو شده است.

واردات به تفکیک گروه‌های اقتصادی هم نشان می‌دهد بیشترین رشد ارزشی و وزنی واردات مربوط به سازمان همکاری‌های اقتصادی ECO است. واردات از این کشورها به لحاظ ارزشی رشد ۱۰۲ درصدی و به لحاظ وزنی رشد ۲۴۳ درصدی داشته است. واردات از کشورهای همکاری اسلامی OIC نیز به لحاظ ارزشی رشد ۶۹ درصدی را نسبت به ۱۰ ماه سال گذشته تجربه کرده و به لحاظ وزنی با رشد ۱۲۸ درصدی روبه‌رو بوده است. واردات از شورای همکاری خلیج‌فارس PGCC نیز رشد ۲۱ درصدی در ارزش و رشد ۴۵ درصدی در وزن داشته است. همچنین واردات از کشورهای مستقل مشترک‌المنافع CIS نیز رشد ارزشی ۲ درصدی و رشد وزنی ۳۹ درصدی را به خود اختصاص داده است. در عین حال واردات از کشورهای عضو همکاری جنوب شرق آسیا ASEAN با افت ارزشی ۲۶ درصدی و افت وزنی ۲۶ درصدی روبه‌رو بوده است. همچنین واردات از اتحادیه اروپا در این بازه زمانی افت ۲۱ درصدی در ارزش را به ثبت رسانده ولی از نظر وزنی با رشد ۸ درصدی روبه‌رو شده است. نکته جالب‌توجه این است که اگرچه صادرات به اوراسیا بیشترین رشد را در میان گروه‌های اقتصادی تجربه کرده است، اما واردات از این مجمع، با افت ۵ درصدی در ارزش روبه‌رو بوده است. در عین‌حال به لحاظ وزنی شاهد رشد ۴۱ درصدی واردات از اوراسیا در ۱۰ ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل بودیم.