تحلیل برنده جایزه نوبل از دام نقدینگی جدید

پل کروگمن در مصاحبه با خبرگزاری بلومبرگ گفت: «این دام نقدینگی ممکن است برای هر اقتصادی از جمله اقتصادهای توسعه یافته پهن شود.»

بانک‌های مرکزی برای حمایت از اقتصاد در دوران‌های ضعف و رکود به سمت اجرای سیاست‌های حمایتی پولی به‌ویژه کاستن از نرخ‌های بهره حرکت می‌کنند. هنگامی که نرخ‌های بهره به صفر می‌رسد و به اقدامات بیشتری نیاز است مقامات پولی مجبور می‌شوند از روش‌ها و ابزارهای کمتر امتحان شده استفاده کنند. کشورهای آمریکای لاتین جزو نخستین کشورهایی بودند که با کمبود ابزارهای حمایتی پولی مواجه شدند. پرو و شیلی از پیش نرخ‌های بهره را به صفر کاهش داده بودند و برزیل و کلمبیا نیز در آینده نزدیک در شرایطی مشابه آن دو کشور قرار خواهند گرفت.

چند روز پیش بانک‌مرکزی پرو اعلام کرد استفاده از دیگر ابزارهای حمایتی پولی را آغاز خواهد کرد تا به رشد اقتصاد کمک کند. مقامات شیلی در همان مسیری پا گذاشته‌اند که بانک‌مرکزی آمریکا در آن قرار دارد یعنی به خرید اوراق قرضه شرکت‌ها اقدام کرده است تا نقدینگی کافی در بازار وجود داشته باشد، اما با آنکه اقتصادهای توسعه‌یافته همچنان می‌توانند بر حجم بدهی‌های خود بیفزایند و به اقتصادشان کمک کنند توانایی اقتصادهای نوظهور برای متوازن کردن سیاست‌های پولی و مالی زیاد نیست.

کروگمن می‌گوید: «اگر من در یک اقتصاد نوظهور وزیر دارایی بودم به اجرای برنامه‌های حمایتی پولی اقدام می‌کردم، اما برنامه‌های من بسیار محدودتر از برنامه‌هایی بود که در آمریکا و اروپا درحال اجراست.»

یکی از مهم‌ترین مشکلات اقتصادهای نوظهور، تاثیرپذیری آنها از اقتصادهای توسعه یافته است. این وابستگی سبب می‌شود بحران‌ها در اقتصادهای توسعه یافته اثرات بسیار منفی بر اقتصادهای نوظهور بر جا گذارد. ارزش ارزهای ملی در این اقتصاد تحت تاثیر بحران‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد و اغلب آنها بدهی‌های عظیمی به دلار دارند. بحران‌ها سبب بروز مشکلات بزرگ اقتصادی در این کشورها می‌شود. اغلب اقتصادهای یاد شده درحالی وارد بحران کنونی شدند که نرخ‌های بهره در آنها بسیار پایین بود و اکنون آنها ابزارهای لازم را برای حمایت از اقتصاد ندارند، به هر حال اکنون بحران تداوم دارد و این اقتصادها از ابزارهای لازم برای رونق بی‌بهره هستند.