گزارش اقتصادنیوز از بازار طلا و ارز پایتخت؛ رکوردشکنی تاریخی سکه؛ اول تابستان داغ دلار

به گزارش اقتصادنیوز در بازار سکه هم قیمت از مرز 8 میلیون عبور کرد و با 230 هزار تومان رشد به بهای 8 میلیون و 150 هزار تومان رسید. فلز گران بهای داخلی،‌ هرگز کانال 8 میلیونی را به چشم ندیده بود. ثبت چنین رکوردهای قیمتی، استرس ارزی و سکه ای معامله گران و افراد عادی را بالا برده است؛ چنین استرس هایی معمولا موجب می شوند که تقاضای جدیدی از هراس رشد بیشتر قیمت ها وارد بازار شود؛ این تقاضاها می توانند زمینه ساز رشد بیشتر قیمت شوند، ولی مساله آن است که معامله گران بزرگ هم ممکن است در مرزهای مقاومتی اقدام به فروش و کسب سود کنند، متغیری که می تواند تازه واردها را دچار ضرر کند.

در مورد نوسانات جدید قیمت دلار دیدگاه های متفاوتی وجود دارند؛ گروهی از سمت تضعیف عرضه ارز افزایش قیمت دلار را توضیح می دهند و برخی به بالا رفتن تقاضای احتیاطی اشاره دارند. در این میان نقش عوامل بنیادی اقتصادی و انتظارات سیاسی را نیز نمی توان نادیده گرفت.

در این گزارش نقش عوامل مختلف در نوسانات قیمتی را بررسی کرده‌ایم و در انتها به گزاره هایی اشاره می کنیم که می توانند جهت بازار را تغییر دهند.

3 نشانه تضعیف سمت عرضه ارز

بخش زیادی از فعالان بازار اعتقاد دارند، ریشه افزایش قیمت دلار در هفته های اخیر، تضعیف سمت عرضه ارز بوده است. این گروه معتقدند تقاضا در بازار به صورت قابل توجهی بالا نرفته است،‌ ولی کاهش درآمدهای ارزی و دسترسی به آن ها، موجب شده است که پاسخگویی مناسبی به تقاضای بازار صورت نگیرد و قیمت ها افزایشی شوند؛ این عده به چند نشانه برای تضعیف سمت عرضه اشاره می کنند: رشد نرخ حواله درهم، خبرهای مربوط به مشکلات برطرف کردن تعهدات ارزی در سامانه نیما و اظهارات برخی مسئولین مبنی بر یخ زدگی درآمدهای ارزی در کشورهای دیگر؛‌

بر اساس این نشانه های این عده باور دارند که افزایش قیمت دلار از سمت تضعیف عرضه ارز آب می خورد.

در این میان، یکی از عواملی که از نگاه فعال در سال 99 در میزان درآمدهای ارزی ایران اثر داشته است، مربوط به بحران کرونا و شیوع آن بود. این مساله باعث شده است که صادرات در بهار سال جاری کاهش پیدا کند و با کاهش درآمدهای ارزی حاصل از آن به بازار فشار وارد شود. با این حال، نشانه اصلی که هم چنان به عنوان تضعیف سمت عرضه عنوان می شود، مربوط به رشد نرخ حواله درهم است. روز گذشته نرخ حواله درهم در مقطعی حتی به بالای 5 هزار و 450 تومان رفت. با چنین قیمتی، ارزش دلار در بازار داخلی می توانست حدود 20 هزار تومان باشد. از نظر فعالان، عدم تناسب میان نرخ حواله درهم و اسکناس دلار در بازار داخلی نشان می دهد که میزان عرضه ارز به صورت حواله تضعیف شده است و تعادل بازار را برهم زده است. عده ای نیز عنوان می کنند برخی تجار در برآورده کردن تعهدات درهمی خود موفق نبوده اند و همین مساله فشار مضاعفی را به بازار وارد کرده است. البته تعطیلات مربوط به کرونا نیز مسلما در بازار درهم کشور همسایه موثر بوده است.

گروهی هم باور دارند،‌ تضعیف عرضه مساله ای نبود که بازار متوجه آن نباشد، ولی در هفته های اخیر اظهاراتی به نقل از برخی مسوولین منتشر شد که حکایت از کمبود شدید عرضه می داد و این مساله توجه به بازار ارز را بیشتر کرد.

4 نوع تقاضا در بازار ارز

در حالی که عده زیادی از کارشناسان بر تضعیف عرضه ارز به عنوان متغیر بنیادی که زمینه ساز رکوردزنی دلار شده است، اشاره می کنند، برخی دیگر از فعالان اعتقاد دارند سمت تقاضا نیز در هفته های اخیر تقویت شده است.

برخی از افراد این گروه باور دارند، عوامل بنیادی مانند بالا بودن نرخ تورم و کسری بودجه توانسته اند، زمینه ساز ورود تقاضای انتظاری به بازار شوند؛ در واقع چنین عواملی این انتظار را در میان معامله گران به وجود آورده اند که قیمت دلار می تواند رشد بیشتری را تجربه کند.

عده دیگری باور دارند، کاهش نرخ سود موجب شد که برخی افراد سنتی تر که آشنایی چندانی با بازار سهام ندارند، ترجیح دهند که پول خود را وارد بازارهای ارز و سکه کنند.

 عده ای نیز باور دارند،‌ افرادی که به دلیل گسترش ویروس کرونا، تقاضای ارزی خود را به تعویق انداخته بودند، در هفته های اخیر با افزایش قیمت دلار تصمیم گرفتند وارد بازار شوند و نیاز خود را قبل از اینکه قیمت رشد بیشتری را تجربه کند، مرتفع کنند.

نوع چهارم متقاضیان بیشتر شامل بازیگران فنی بازار است که شکست مرزهای مقاومتی، ‌انگیزه ورود آن ها به بازار را بیشتر و بیشتر کرده است؛

عوامل روانی  و جریان های درون بازاری

در حالی که در بخش عرضه و تقاضا عوامل بنیادی در رشد قیمت ها اثر داشته اند، نمی توان نقش اخبار سیاسی و جریان های درون بازاری حوزه ارز را نیز در رشد قیمت های اخیر نادیده گرفت. به عنوان مثال، دیروز گفته می شد که بخشی از معامله گران خالی فروشان در رشد قیمت اثر داشتند. در واقع خالی فروش ها که تصور کرده بودند روز یک شنبه قیمت کاهشی خواهد بود، اقدام به فروش ارز کردند؛ ولی افزایش روز یک شنبه و عبور از کانال 19 هزار تومانی، موجب ضرر آن ها شد و ناچار شدند که ارز وعده داده شده را تحویل دهند و از این طریق، فشار بیشتری به قیمت وارد شد.

در این میان، عوامل روانی نیز در تصمیمات احساسی و هیجانی بازار و انتظارات معامله گران نسبت به آینده بازار اثر دارند. به عنوان مثال، چند هفته قبل، تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا در شرایط اختلاف مربوط به سفر کشتی ایرانی به ونزوئلا، تا حدی انتظارات در بازار ارز را تغییر داد و انتظارات افزایشی در بازار کاهش یافت. تبادل یاد شده چنین انتظاری را در میان برخی فعالان ایجاد کرده بود که تنش ها میان ایران و آمریکا حداقل زیادتر نخواهند شد و شاید حتی مذاکره ای پیش از انتخابات آمریکا صورت بگیرد.

با این حال، خبر اجرایی شدن تحریم کشتیرانی ایران توسط آمریکا انتظارات را تغییر داد. در آن سو، در فضای داخلی نیز جریان خبرها به گونه ای است که  گویا قرار نیست در ماه های آتی مذاکره ای صورت بگیرد. از آن جایی که افراد عادی و تجار،‌ تصور می کنند بخش زیادی از افزایش قیمت در سال های اخیر ناشی از تنش های سیاسی بوده است، مسلما ادامه این تنش ها، انتظار آنها نسبت به افزایش قیمت ها را بالا می برد.

در کنار این، رشد بهار 99 شاخص کل بورس نیز درست است که بخشی از سرمایه ها را به خود جذب کرده است، ولی هم زمان چنین انتظاری را در میان معامله گران ایجاد می کند که قیمت ارز هم در واکنش به افزایش بورس حتما رشد خواهد کرد. در نگاه برخی از افراد، قیمت های بالای سهام تنها با بالا رفتن قیمت دلار می تواند قانع کننده باشد.

چه عواملی می توانند دلار را کاهشی کنند؟

تمام عوامل یاد شده ممکن است در افزایش قیمت دلار اثر گذاشته باشند و در صورت ادامه اثرگذاری آنها، افزایش بیشتر قیمت دور از ذهن نخواهد بود؛ با این حال، سه اتفاق هم می توانند زمینه ساز بازگشت قیمت دلار به سطوح پایین تر شوند.

اولین مساله بازگشت ارز صادراتی است که می تواند با تقویت سمت عرضه، یکی از محرک های اصلی رشد دلار در هفته های گذشته را حذف کند. چندی پیش رییس کل  بانک مرکزی نیز عنوان کرده بود که صادرکنندگانی که در سال گذشته صادرات داشتند تا پایان تیرماه باید ارز خود را به نیما برگردانند. با توجه به افزایش اخیر قیمت دلار،می توان گفت صادرکنندگان نیز در ماه جاری انگیزه زیادی برای بازگشت ارز خود خواهند داشت و این مساله می تواند تا حدی قیمت دلار را در صورتی که تقاضا در همین سطح باقی بماند، در مسیر بازگشت یا آرامش قرار دهد.

در کنار این در صورت عملیاتی شدن توافق ایران با عراق در زمینه دریافت بخشی از درآمدهای ارزی به صورت کالاهای ضروری و دارو، باز هم بازارساز می تواند در زمینه عرضه ارز دست بالاتری داشته باشد. درواقع در حال حاضر بازارساز ناچار است از منابع خود به صورت مستقیم برای کالاهای ضرروری و دارو استفاده کند؛ و توافق با کشور همسایه می تواند فشار به منابع ارزی بانک مرکزی را کاهش دهد. این مساله می تواند،‌ قدرت سمت عرضه در بازار را افزایش دهد.

عامل دیگری که می تواند زمینه ساز کاهش قیمت ها شود، کشف سود توسط خریدارانی است که از کانال 17 هزار تومانی اقدام به خرید کرده اند و ممکن است با رسیدن به قله های جدید ترجیح دهند بخشی از ارز خریداری شده خود را برای کسب سود به فروش برسانند.