گزارش اقتصادنیوز از بازار طلا وارز تهران؛ شناسایی چهار عامل اصلی افزایش قیمت دلار

به گزارش اقتصادنیوز در ابتدای روز شنبه، شاخص ارزی  تا محدوده 22 هزار و 340 تومان عقب نشینی کرد؛ با این حال، خریدهای ارزی از این محدوده قیمتی بیشتر شد و قیمت در اواخر روز، روی عدد 22 هزار و 600 تومان قرار گرفت. این قیمت 200 تومان بیشتر از روز پنج شنبه بود و موجب شد که کاهش ارزش دلار ادامه دار نشود و پس از اصلاح کاهشی آخر هفته گذشته به مسیر افزایشی بازگردد. روز پنج شنبه دلار 100 تومان کاهش پیدا کرده بود. همسو با رشد قیمتی دلار، سکه تمام بهار آزادی 100 هزارتومان به ارزش خود افزود و به بهای 10 میلیون و 500 هزار تومان رسید. به گفته فعالان، آنچه موجب افزایش قیمت سکه در شرایط کنونی شده است، بیشتر رشد قیمت دلار است و افزایش نرخ ارز خود بیشتر از فشار4 نوع تقاضا تاثیر می گیرد. نگرانی نسبت به ارزش ریال، ورود تقاضای آتی و عقب افتاده به بازار، تقاضاهای آربیتراژی و حمله های سفته بازانه از جمله متغیرهای تقاضا هستند که در هفته های اخیر بازار ارز را تحت فشار خود قرار داده اند.

نگرانی نسبت به ارزش ریال

به گفته فعالان، برخی از افراد نسبت به حفظ ارزش پول خود نگران شده اند و سعی می کنند با ورود به بازاری مانند دلار، خیال خود از بابت این مساله راحت کنند. در واقع، یکی از فشارهایی که در روزهای اخیر به نرخ ارز وارد شده است، مربوط به همین نوع تقاضاهاست؛ مردمی نگران که با اضطراب و هیجان به دنبال خرید ارزهایی چون دلار و یورو هستند. آنها رشد اخیر قیمت ها را دیده اند و در هراس هستند که ارز از این بیشتر گران شود. عده ای باور دارند، شکسته شدن مرز 20 هزارتومانی در ورود این تقاضا به بازار اثرداشته است و گروهی اذعان دارند که بالا رفتن سرعت رشد شاخص ارزی موجب ورود تقاضای نگران به بازار شده است. به گفته یکی از بازیگران باتجربه ارزی، مردم تجارب زیادی در ده سال اخیر نسبت به نوسانات ارزی داشته اند و از دست رفتن مرتب ارزش پول موجب شده است که حتی نوساناتی محدودتر از قبل نیز آن ها را نگران کند.

تقاضای پیشینی و تقاضای پسینی

بخش دومی از تقاضا که در هفته های اخیر به بازار رجوع کرده است، مربوط به افراد و فعالانی است که در آینده نزدیک نیاز به تهیه ارز داشته اند، ولی به دلیل هراس از رشد بیشتر قیمت ها، تصمیم گرفته اند زودتر ارز مورد نیاز خود را تهیه می کنند. حتی این روزها دانشجویانی در بازار دیده شده اند که تصمیم به مهاجرت دارند و عنوان می کنند که بهتر است همین الان ارز مورد نیاز آتی خود را تهیه کنند تا اینکه چند ماه بعد با نرخ های بالاتر توان خرید کمتری داشته باشند. در کنار این، فعالان و کارشناسان رسمی عنوان می کنند که تجارت در ماه های ابتدایی سال خوابیده بود و در هفته های اخیر تقاضای عقب افتاده نیز به بازار وارد شده است. حتی بیان می شود که در بخش غیررسمی به دلیل بسته بودن مرزها، برخی از قاچاقچیان، نمی توانستند کالا خریداری و به کشور وارد کنند؛ با این حال با بهبود اوضاع مرزها، آن ها هم فعالیت خود را از سر گرفته اند و مسلما برای فعالیت خود نیاز به تهیه ارز دارند.

تقاضای همسایه ها

بخش سومی از تقاضا که قیمت دلار را متاثر می کند، مربوط به آربیتراژ ارز است. در کانال های اطلاع رسانی معامله گران مرتب عنوان می شود که ارزش دلار در دبی یا استانبول بیشتر از ایران است. چنین متغیری دو اثر می تواند بر بازار داشته باشد. یا اینکه به صورت روانی باعث بالا آمدن قیمت ها در بازار داخلی شود یا اینکه واقعا موجب شود که عده ای دلار را از بازار ارزان تر به سوی بازار کشورهای همسایه یاد شده ببرند و از فاصله قیمتی بین دو بازار کسب سود کنند. به عنوان مثال همین دیروز ارزش حواله درهم دبی حدود 6 هزار و 250 تومان بود که با این سطح قیمتی ارزش دلار در بازار داخلی می توانست نزدیک به 22 هزار و 950 تومان باشد، حال آنکه در محدوده 22 هزار و 600 تومانی بود. این فاصله می تواند انگیزه روانی یا واقعی برای رشد قیمت ها در بازار داخلی ایجاد کند. بازارساز برای کاهش این فاصله باید ابزارهای خود را در سمت حواله تقویت کند، چرا که به نظر می رسد علی رغم افزایش تقاضا برای اسکناس، تا این لحظه بازارساز برای تامین آن مشکلی نداشته است. در واقع در خیابان فردوسی، اکثر افراد با هر قیمتی توانسته اند ارز مورد نیاز خود را تهیه کنند و مشکلی در این زمینه وجود نداشته است، ولی به نظر می رسد در زمینه حواله دریافت ارز به این راحتی ها نیست و همین موضوع است که قیمت ها را تحت تاثیر قرار می دهد. قوی بودن عرضه بازارساز در سمت معاملات نقدی از روی رفتار صرافی های منتخب نیز تا حدی در هفته های گذشته مشهود بود.

به عنوان مثال، دو هفته پیش، بازارساز در بازار تهران حاضر بود نزدیک به 2 هزار تومان زیر قیمت بازار اقدام به فروش دلار کند. البته خیلی زود متوجه شد که این نوع عرضه تنها یک نوع خاص دیگری از تقاضا را به بازار افزون می کند و در نتیجه از ابتدای هفته گذشته کمی سیاست عرضه خود را بهبود بخشید تا تقاضای کاذب ورودی به بازار کاهش یابد. بازارساز در هفته گذشته قیمت دلار را نزدیک به 17 درصد افزایش داد تا مانع از آن شود که عده ای برای تهیه ارز ارزان، به سوی صرافی ها با افراد متفرقه بروند و در ازای دادن هزینه ای، از مدارک آن ها برای دریافت ارز صرافی های منتخب استفاده کنند.

تقاضای نوسان گیران

تقاضای نوع چهارم که قیمت دلار و سایر انواع ارز را متاثر می کند، مربوط به فعالیت های نوسان گیران و دلالان است. در زمانی که نوسانات قیمتی دلار بالا می رود، ریسک خرید و فروش برای نوسان گیران و معامله گران بزرگ نیز افزایش می یابد. در این میان عده ای سعی می کنند با ایجاد هیجان در اتاق های معاملاتی به طور موقت جهت قیمت های بازار را تحت تاثیر قرار دهند. در این معاملات، زمانی که یک معامله گر بزرگ خالی فروشی قابل توجهی را صورت دهد، ولی برخلاف انتظار او قیمت در جهت افزایشی قرار بگیرد، ناچار است که ارز زیادی را از بازار تهیه کند و به مشتری تحویل دهد که همین امر نیز فشار بیشتری را به قیمت وارد می کند.

چرا این تقاضاها در بازار ایجاد شده اند؟

به نظر می رسد، تقاضاهای یاد شده در هفته های اخیر زمینه ساز تقویت قیمت دلار شدند، ولی مساله مهم تر آن است که بدانیم این تقاضاها به این دلیل ایجاد شده اند که نگرانی های نسبت به شرایط اقتصاد کلان وجود دارد و بالا رفتن انتظارات تورمی یا افزایش نقدینگی خود را به صورت انواع تقاضاهای جدید در بازار ارز نشان داده اند. در چنین وضعیتی بازارساز در کنار سیاست های کوتاه مدت برای مدیریت نرخ ارز، لازم است که مدیریت انتظارات تورمی و جلوگیری از خلق بیشتر پول را در دستور کار خود قرار دهد، چرا که بهبود آن ها، در نهایت به آرامش میان مدت بازارها منجر خواهد شد. فروش اوراق مصون از تورم و تامین کسری بودجه از هر راهی جز خلق پول، از نکاتی هستند که برخی کارشناسان به سیاست گذار گوشزد می کنند، هر چند که نیاز است که جنبه های مختلف هر راه حل و پیشنهادی در شرایط کنونی به دقت سنجیده شود که در نهایت منجر به توازن تمام بازارها شود.