3 محور امیدواری اعراب به ترامپ
به گزارش اقتصادنیوز ، در شرایطی که بسیاری از کشورهای جهان با نگرانی سخنرانی حمایتگرایانه ترامپ در روز آغاز دوره ریاستجمهوریاش را دنبال میکردند، مقامات کشورهای عربی حوزه خلیجفارس خوشبین بهنظر میرسیدند. آنها ترامپ را یک رئیسجمهوری قدرتمند فرض کردهاند که نقش واشنگتن را بهعنوان شریک استراتژیکشان در منطقهای که مرکز منافع امنیتی و انرژی آمریکا است، افزایش خواهد داد.
از دید کشورهای عربی حوزه خلیجفارس این نقش مهمتر از همه شامل ایجاد محدودیت بر حمایتهای ایران از متحدانش در سوریه و عراق و یمن و لبنان و شیعیان بحرین و استان شرقی و نفتخیز عربستان خواهد بود. علاوه بر این روی کار آمدن دونالد ترامپ به معنای فراموش کردن شعارهای فعلی در رابطه با اتحاد «دنیای متمدن در برابر تروریسم اسلام افراطی» و پاسخی است به منتقدانی که این شعار جورجدبلیو بوش را علیه تروریسم منعکس میکردند.
این عبارت برای مسلمانان عرب به معنای جنگ صلیبی بربرهای مسیحی در برابر اسلام است. عربستان بهطور خاص، پس از خداحافظی باراک اوباما هیجانزده بهنظر میرسد، اوبامایی که احساس میکرد اتحاد ریاض-واشنگتن در برابر مذاکرات هستهای سال 2015 با ایران از اهمیت کمتری برخوردار است.
یک رونالد ریگان دیگر
تنشهایی بر سر سوریه وجود داشته است که در آنها اوباما درخواستهای کشورهای عربی حوزه خلیجفارس مبنی بر دریافت کمک برای مبارزه با بشار اسد را نادیده گرفت و به این ترتیب بشار اسد با حمایتهای روسیه و ایران پابرجا ماند. عبدالرحمان الراشد، یک ستوننویس کهنهکار عرب مینویسد: «سیرت افراد مهم است: ترامپ شبیه افرادی بهنظر نمیرسد که به سمت ایران یا کشور دیگری متمایل شود.» وی در جایی دیگر نوشت: «اگر او چیزی را بگوید، انجام میدهد و ما به این ترتیب یک رونالد ریگان دیگر را شاهد خواهیم بود، فردی که همه عوامل منطقه او را جدی میگیرند. این همان چیزی است که ما طی هشت سال اخیر جای خالی آن را متاسفانه حس میکردیم.» برخی منتقدان شعار ترامپ مبنی بر تبدیل دوباره آمریکا به یک آمریکای بزرگ را یادآور ریگان میدانند. ریگان هم یک حامی بزرگ نیروهای نظامی بود، گرچه در سالهای 1981 تا 89 ریاستجمهوری او خاورمیانه شاهد تحولاتی بود که در آنها نقش ایران، لبنان و لیبی برجسته بود. یک تاجر منطقه عربی حوزه خلیجفارس میگوید: «فکر میکنم او برای ایران خیلی خیلی سخت باشد. او قاطع است و انتظار میرود که ترامپ تاجر در ازای هر چیزی تقاضایی داشته باشد.»
سیاست خارجی
لحظاتی پس از سخنرانی ترامپ، در وبسایت کاخ سفید اعلام شد دولت ترامپ شکست «گروههای تروریستی اسلامگرای افراطی» را هدف اصلی سیاست خارجی خود قرار میدهد و «جدیدترین تکنولوژی» سیستم دفاع موشکی را علیه حملات ایران و کرهشمالی توسعه خواهد داد. این کار در حوزه وظایف جیمز متیس، وزیر دفاع، رکس تیلرسون ، وزیر خارجه و مایک پمئو، رئیس سیا، قرار دارد که همگی برای مقامات عربستانسعودی چهرههای شناخته شدهای هستند. بهویژه متیس که به دلیل بیاعتمادی به ایران مشهور است و برای حاکمان کشورهای عربی خلیجفارس فردی شناخته شده است. متیس، رئیس سابق ستاد فرماندهی مرکزی ایالاتمتحده که عملیات نظامی در خاورمیانه و شمال آفریقا را رهبری میکند، در جلسه رایاعتماد سنا ادعا کرد: «ایران بزرگترین عامل بیثباتی در خاورمیانه است و سیاستهای این کشور با منافع ما در تضاد است.» چنین دیدگاهی مورد قبول کشورهای عربی خلیجفارس است. عبدالرحمان الراشد، مفسر کهنهکار سعودی، میگوید: «ما امیدواریم که ترامپ بتواند سیاست اوباما را اصلاح کند. گرچه هنوز در این مورد اطمینان نداریم، اما گزینههای او برای اداره دولت همگی با تجربه هستند.»
افزایش توان نظامی
درمورد سوریه، یمن، عراق و بحرین که عرصههای جدال برسر نفوذ بین ریاض و تهران محسوب میشوند، سیاست گفتوگوی اوباما از نظر برخی از کشورهای عربی حوزه خلیجفارس، سیاستی ضعیف بود. دیدگاه ترامپ درمورد «صلح از طریق قدرت» این احساس را که واشنگتن منفعل است، تغییر میدهد و کشورهای عربی را تشویق میکند به افزایش توان نظامی ادامه دهند. این کشورها برای افزایش توان نظامی خود بهشدت به شرکتهای تسلیحاتی آمریکایی و اروپایی وابسته هستند اما هریک از موضوعات انتقال سفارت آمریکا به بیتالمقدس، قیمت نفت، مشاهده تعصبات ضداسلامی و تصویب قانونی در آمریکا علیه ریاض به دلیل حملات یازده سپتامبر، همگی میتواند روابط آمریکا با کشورهای عربی را مختل کند. یکی از مهمترین مسائلی که میتواند در روابط این کشورها با آمریکا مشکل ایجاد کند، وعده ترامپ مبنی بر انتقال سفارت آمریکا از تلآویو به بیتالمقدس است که این اقدام دههها سیاست آمریکا را نقش برآب خواهد کرد.