دو چهره متفاوت از رونق بورس

به گزارش اقتصادنیوز، بازار سهام هفته گذشته در حالی حرکت در مسیر صعودی قیمت‌ها را ادامه داد که نسبت به هفته‌های قبل از آن شتاب بیشتری در روند رشد بازار دیده شد. به این ترتیب شاخص کل در مقیاس هفتگی 7/ 1 درصد رشد کرد تا بورس تهران پربازده‌ترین هفته از مرداد ماه سال گذشته تا‌کنون را به ثبت برساند. بررسی‌ها نشان می‌دهد بازدهی شاخص کل بورس تهران از نیمه‌های تیر ماه و در برخورد با محدوده نیمه کانال 78 هزار واحدی به حدود 7/ 3 درصد رسیده است. این در حالی است که شاخص سهام پیش از این از ابتدای سال‌جاری تا روزهای نخست اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری یک دوره رشد دیگر را پشت سر گذاشته بود. در آن بازه زمانی رشد‌های آرام اما پیوسته قیمت‌ها رشد حدود 5 درصدی را در کارنامه بورس تهران به ثبت رسانده بود. تجربه این دو دوره رشد در سال‌جاری در حالی رخ می‌دهد که بررسی شاخص کل و شاخص هم‌وزن و همچنین جدول بازدهی صنایع در این دو دوره حاکی از متفاوت بودن جنس این رشد‌ها است. اختلاف این دوره‌ها در حالی مطرح می‌شوند که می‌توانند ادامه مسیر بورس را نیز کاملا متفاوت رقم بزنند.

رصد روند شاخص سهام از ابتدای سال

بورس تهران از ابتدای سال‌جاری تا کنون افت و خیز‌های متعددی را تجربه کرده است. از ابتدای سال‌جاری تحت تاثیر ورود نقدینگی ناشی از خوش‌بینی به انتخابات ریاست جمهوری، شاخص سهام در مسیر صعودی نسبتا آرامی حرکت کرد. با مشخص شدن نتایج انتخابات اما بازار حدود یک ماه و نیم اصلاح قیمت‌ها را به خود دید. در ادامه و از اواسط تیر ماه سال‌جاری به‌طور ناگهانی تغییر چهره داد و وارد مسیر صعودی قدرتمندتری شد. برهمین اساس در مسیر حرکت شاخص از ابتدای سال می‌توان دو دوره رشد قیمت‌ها را شناسایی کرد.

دوره اول: از ابتدای سال‌جاری تا روزهای نخست اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری (از 5 فروردین تا 3 خرداد).

دوره دوم: از نیمه دوم تیر ماه تا‌کنون (14 تیر ماه تا 4 مرداد).

مروری بر دو دوره صعود در سال 96

دوره اول رونق بورس: در ابتدای سال‌جاری خوش‌بینی‌ها نسبت به انتخابات ریاست جمهوری ورود نقدینگی به معاملات سهام را به دنبال داشت. این نقدینگی منجر به رشد آرام و ملایم قیمت‌ها شد. در این بازه زمانی شاخص کل از سطح 77 هزار و 230 واحدی (در تاریخ 28 اسفند 95) به 81 هزار و 146 واحد (در تاریخ 3 خرداد) رسید. به عبارتی شاخص سهام در دوره نخست موفق به رشد 5 درصدی شد. در این دوره عمده نقدینگی به گروه‌های کوچک‌تر بازار سهام وارد می‌شد. این امر در تفاوت بازدهی شاخص کل و شاخص هم‌وزن به خوبی قابل مشاهده است. در حالی که شاخص کل در این بازه زمانی رشد 5 درصدی را تجربه کرد، شاخص هم‌وزن با رشد بیش از 5/ 12 درصدی همراه شد.

دوره اصلاح قیمت‌ها: پس از فروکش کردن هیجان اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری و برگزیده شدن حسن روحانی بورس تهران وارد یک مسیر اصلاح قیمت‌ها شد. به اعتقاد کارشناسان رشدهای بدون پشتوانه بنیادی در دوره نخست لزوم از سرگذراندن یک دوره اصلاح قیمتی را ضروری کرده بود. این مسیر اصلاح حدود یک ماه و نیم طول کشید. در این دوره شاخص کل از 4 خرداد تا پایان معاملات 13 تیر‌ماه افت 1/ 3 درصدی را تجربه کرد تا بخش اعظمی از بازدهی بورس از ابتدای سال تخلیه شود. شاخص هم‌وزن نیز در این دوره افت 3 درصدی را تجربه کرد.

دوره دوم صعود قیمت‌ها: پس از اصلاح نسبتا چشمگیر قیمت‌ها و رسیدن شاخص کل به سطح حمایتی 78 هزار و 500 واحدی که یک ماه و نیم طول کشید، فعالان تالار شیشه‌ای از نیمه دوم تیر ماه بهبود تقاضای سهام را تجربه کردند. در این دوره شاخص سهام از رقم 78 هزار و 632 واحدی در 13 تیر ماه در پایان معاملات اولین هفته مرداد ماه سال‌جاری به رقم 81 هزار و 509 واحدی رسید. به عبارت دیگر شاخص در این دوره رشد 7/ 3 درصدی را تجربه کرد. شاخص هم‌وزن نیز همگام با شاخص کل حرکت کرد و رشد 8/ 3 درصدی را در کارنامه خود به ثبت رساند. در این دوره قیمت‌ها به لطف رشد قیمت‌های جهانی فلزات پایه و به تبع آن افزایش نسبی تقاضای سهام وابسته رشد کردند. در این دوره تمرکز رشد بر گروه فلزات اساسی و معدنی قرار داشت؛ جایی که کاهش شاخص دلار در کنار انتشار گزارش‌های مناسب از وضعیت اقتصادی چین و رشد تولیدات صنعتی این کشور منجر به رشد قیمت سنگ‌آهن و فلزات پایه در بازار‌های جهانی شد.

صنایع برتر در دو دوره صعود

بررسی وضعیت صنایع در این دوره به فهم بهتر تفاوت جنس رشد عمومی قیمت‌ها کمک شایانی می‌کند. در دوره نخست گروه‌های محصولات کاغذی، قند و شکر و انتشار و چاپ با رشد‌های به ترتیب 3/ 56، 9/ 48 و 6/ 42 درصدی صدر‌نشین جدول پربازده‌ترین صنایع بورسی در این بازه زمانی بودند. ارزش بازار این سه صنعت جمعا حدود 5/ 0 درصد از ارزش کل بازار سهام را تشکیل می‌دهند. در این بازه زمانی 31 صنعت با رشد شاخص و تنها 4 صنعت با افت شاخص سهام مواجه شدند. گروه‌های فلزات اساسی، استخراج کانه‌های فلزی و استخراج سایر معادن و محصولات فلزی گروه‌های زیان‌ده بازار سهام در دوره نخست بازار بودند. در این دوره 19 صنعت رشد بیشتر از شاخص کل (5 درصد) را تجربه کرده‌اند.وضعیت صنایع در دوره دوم اما نشان‌دهنده موضوع کاملا متفاوتی است. در این بازه زمانی 24 صنعت با رشد شاخص و 10 صنعت با افت شاخص همراه شدند. پیشتازهای صنایع در دوره دوم گروه فلزات اساسی، استخراج کانه‌های فلزی و همچنین استخراج زغال‌سنگ با رشد به‌ترتیب 4/ 19، 7/ 13 و 6/ 13 درصد بوده‌اند که جمعا بیش از 16 درصد از ارزش بازار سهام را در اختیار دارند. در این بازه زمانی حدود 8 صنعت با رشد بیشتر از بازدهی شاخص کل مواجه بوده‌اند. فعالان تالار شیشه‌ای به دنبال جهش‌های قیمتی در بازار‌های جهانی فلزات پایه و همچنین رشد چشمگیر قیمت سنگ‌آهن که تعدیل‌های مثبت پی‌در‌پی سودآوری شرکت‌های فلزی‌ و معدنی را فراهم کرد،به صنایع وابسته اقبال مناسبی نشان دادند. افزایش تقاضا در این گروه‌ها به رشد عمومی قیمت سهام در این بازه زمانی منجر شد.

تفاوت ماهیت رشد در دو دوره

تشریح وضعیت معاملات سهام در این دو بازه زمانی، تفاوت جنس این دو دوره صعود را به خوبی بیان می‌کند. در دوره نخست صعود مورد بررسی در این گزارش 31 صنعت در بازار سهام با رشد و تنها 4 صنعت با افت شاخص مواجه شدند. این در حالی است که در دوره دوم صعود 25 صنعت با رشد و 10 صنعت با افت شاخص مواجه بوده‌اند. بازدهی بازار سهام در دوره اول حدود 5 درصد بوده و این در حالی است که 19 صنعت حاضر در بازار سهام در آن بازه زمانی رشد، بیش از نماگر بازار سهام را به ثبت رسانده بودند. امری که با در نظر گرفتن شاخص کل به‌عنوان معیاری از میانگین رشد قیمت‌ها در بازار به‌خوبی بیان‌کننده رشد قیمت در نمادهای کوچک‌تر است.  در دوره دوم 8 صنعت موفق به کسب رشد بیشتر از بازدهی شاخص کل شده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد در دوره دوم عمده رشد شاخص کل مرهون رشد قیمت در نمادهای بزرگ بوده است، ضمن اینکه بررسی جداول همراه نشان می‌دهد که پیشتازهای دوره دوم صعود بورس، جزو 4 صنعت زیان‌ده بورس تهران در دوره اول قرار داشته‌اند. علاوه بر این در حالی که صنعت محصولات کاغذی؛ گروه پربازده بورس در دوره نخست رشد 56 درصدی را به ثبت رساند، پیشرو بازار سهام در دوره دوم یعنی گروه فلزات اساسی رشد کمتر از 20 درصدی را تجربه کرده است.

بورس تهران در هفته گذشته

همان‌طور که گفته شد بازار سهام طی معاملات اولین هفته از مرداد ماه سال‌جاری با رشد 7/ 1 درصدی شاخص کل بهترین عملکرد در بازه هفتگی را از مرداد ماه سال 95 تجربه کرده است. طی معاملات این هفته شاخص سهام در ادامه روند مثبت خود از اواسط تیر ماه سال‌جاری به مدد تداوم رشد قیمت فلزات پایه در بازار‌های جهانی و همچنین عملکرد مناسب شرکت‌ها در گزارش‌های سه ماهه که حاکی از افزایش نسبتا چشمگیر سودآوری ناشران بورسی در بهار سال 96 بودند، توانست روند هفته‌های قبل خود را قدرتمندتر ادامه دهد. روند قدرتمند نماگر اصلی بازار سهام طی معاملات منتهی به 4 مرداد سال‌جاری با ثبت یک کانال‌شکنی در مسیر صعودی فاصله از سقف 16 ماهه خود را به کمتر 30 واحد رساند. به عبارت دیگر حالا کمتر از 30 واحد رشد برای شکستن سقف 16 ماهه شاخص در 14 فروردین سال 95 فاصله است. امری که تحقق آن در ادامه با بازگشایی نمادهای زیر‌مجموعه و پالایشی که به اعتقاد کارشناسان با استقبال معامله‌گران مواجه خواهند شد، دور از انتظار نیست. علاوه بر انتظار فعالان برای بازگشایی نمادهای پالایشی در هفته‌جاری رصد روند بازار‌های جهانی به‌خصوص فلزات‌پایه به‌عنوان اصلی‌ترین عامل جهش قیمتی سهام در روزهای اخیر حائز اهمیت خواهد بود. جایی که پس از جهش‌های چشمگیر این بازار‌ها در آخرین روز از معاملات هفته، روزهای پنج‌شنبه و جمعه قیمت این فلزات اصلاح اندکی را تجربه کرد. علاوه بر این نگرانی‌های سیاسی اخیر در مورد اتخاذ تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران نیز از جمله مسائل پیش‌روی معامله‌گران در روزهای آتی خواهد بود. البته به اعتقاد بیشتر تحلیلگران با وجود همه کارشکنی‌های آمریکا،کاخ سفید به سوی نقض برجام حرکت نخواهد کرد.