ریسک و فرصت‌های بازار سهام /دیده‌بانی بورس در کانال جدید

به گزارش اقتصادنیوز، شاخص کل بورس تهران روز گذشته با رشد 61 واحدی (معادل 07/ 0 درصد) پس از 17 روز کاری نوسان در کانال 81 هزار واحدی، از سطح مقاومتی 82 هزار واحدی عبور کرد.پیش از این شاخص سهام در پاییز سال 92 در عبور از این سطح تحت تاثیر هیجانات قله 89 هزار و 500 واحدی را نیز تجربه کرده بود. در ادامه اما یکی از رکودی‌ترین دوره‌ها در تاریخ معاملات سهام رقم خورد. بر همین اساس به نظر می‌رسد در شرایط کنونی با توجه به تجربه نسبتا ناخوشایند معامله‌گران در عبور شاخص سهام از این سطح، این سوال پیش روی معامله‌گران قرار دارد: آیا شاخص سهام در این ارتفاع پایدار می‌ماند؟

برای پاسخ به این سوال باید عوامل مثبت و منفی اثر گذار کنونی پیرامون بازار سهام را بررسی کرد. باید در نظر داشت شاخص کل حدود 17 روز معاملاتی در سطح 81 هزار واحدی پایدار بوده است.موضوعی که مشابه آن در سال‌های اخیر کمتر تجربه شده است و یک رکورد شکنی محسوب می‌شود. علاوه بر آن وضعیت سودآوری شرکت‌های فعال در بازار سهام در گزارش‌های سه ماهه از دیدگاه کارشناسان و فعالان مثبت ارزیابی شد، ضمن اینکه چشم‌انداز افزایش نرخ ارز و تورم با پیش‌بینی تغییر سیاست‌های اقتصادی دولت نیز از جمله عوامل حمایت‌کننده از معاملات سهام به شمار می‌روند.از طرفی نگرانی‌های سیاسی نسبت به گذشته بسیار کمتر شده است و از سوی بازارهای جهانی نیز سیگنال‌های قدرتمندی برای بورس کالا محور تهران منتشر شده است. این موارد در مجموع عواملی هستند که می‌توانند معاملات سهام را برای حرکت در یک روند صعودی حمایت کنند. در کنار عوامل مثبت حمایت‌کننده از معاملات سهام اما نگرانی‌های موجود بر سر راه بازارهای جهانی، کمبود نقدینگی، فشار فروش اعتباری‌ها در شهریور ماه و عدم اعتماد سهامداران به‌صورت‌های مالی شرکت‌های پالایشی با توجه به سبقه این شرکت‌ها از جمله موانع پیش روی حرکت معاملات سهام در روند صعودی هستند. در این راستا «دنیای اقتصاد» به بررسی پایداری شاخص سهام در کانال 82 هزار واحدی از منظر 4 کارشناس بازار سهام پرداخته است. در ادامه این گزارش اظهارات این کارشناسان را می‌خوانیم.

خوش‌بینی با وجود معضل کمبود نقدینگی

ولی نادی‌قمی، کارشناس بازار سهام: در حال حاضر سرمایه‌گذاران نهادی در بازار سهام عمدتا فروشنده هستند و این موضوع ناشی از کمبود نقدینگی در سطح کلان اقتصاد کشور است. این امر تهدیدهایی بر سر راه رشد بیشتر شاخص سهام است.همین کمبود نقدینگی سبب شده است که بانک‌ها از طریق پیشنهاد نرخ سود بالا اقدام به جذب نقدینگی کنند یا مانع از خروج پول شوند. در نتیجه این امر نیز ورود نقدینگی به معاملات سهام کند شده است. کمبود نقدینگی در کنار کسری بالقوه بودجه دولت در سال جاری و مشکلات کسری صندوق‌های بازنشستگی، بر شدت تقاضای نقدینگی افزوده است.تحت تاثیر این موارد سوالی که پیش روی فعالان تالار شیشه‌ای قرار می‌گیرد، این است که آیا امکان رسیدن شاخص کل بورس تهران به قله‌های بالاتر وجود دارد؟ هرچند تحلیل‌های تکنیکال عبور قدرتمندانه شاخص سهام از سطح 81 هزار و 500 واحدی را مقدمه جهش به قله‌های بالاتر می‌دانستند، اما از منظر عوامل بنیادی مواردی وجود دارد که می‌تواند شرایط خوش‌بینی به آینده بازار سهام را فراهم آورد. تصمیم دولت و بانک مرکزی به کاهش نرخ سود بانکی و احتمال افزایش نرخ ارز مواردی هستند که می‌توانند از نظر بنیادی از معاملات سهام حمایت کنند.باید توجه داشت طی سال‌های اخیر نرخ ارز به منظور کنترل تورم سرکوب شد. حال با توجه به احتمال تغییر سیاست‌های دولت در مورد نرخ ارز و تورم این انتظار وجود دارد که آزاد شدن نرخ ارز سرکوب شده به افزایش این نرخ منجر شود و در وضعیت بخش مهمی از صنایع بورسی اثر مثبتی بر جای بگذارد.علاوه بر این انتظار برای رشد قیمت مواد خام در بازارهای جهانی و با حداقل ثبات قیمت آنها در محدوده‌های کنونی در مجموع می‌تواند شرایط مناسبی برای بازار سهام فراهم آورد.

ابهامات بر انگیزه‌های افت و رشد غالب است

بهزاد گلکار، کارشناس بازار سهام: اگرچه شاخص بورس در هفته‌های اخیر رشد مناسبی را تجربه کرده و بعضا بازدهی‌ خوبی برای فعالان بازار سهام رقم زده، اما ادامه راه بورس با ابهاماتی مواجه است. کارشناسان در شرایط فعلی بیش از آنکه به ادامه صعود امیدوار باشند یا بیم ریزش قیمت‌ها نگرانشان کند، نسبت به بازار ابهام دارند. رشدهای اخیر بازار را خیز قیمت فلزات در بازارهای جهانی و همچنین بهبود صورت‌های مالی پالایشگاه‌ها رقم زده است. بازارهای جهانی همواره نشان داده‌اند که پرنوسان و پرهیجان بوده‌اند. قیمت‌ها به همان سرعت که رشد می‌کنند وارد سیر نزولی می‌شوند. از طرف دیگر وضعیت سودآوری پالایشگاه‌ها نیز به تصمیمات اقتصادی وزارت نفت و پالایش و پخش وابسته است. بنابراین رشد اخیر بازار سهام بر پایه رویدادهای غیرقابل اتکا رخ داده است و نمی‌توان به صعود‌های اخیر شاخص بورس دل بست. نکته دیگر آنکه چشم‌انداز شفافی در بلندمدت برای اقتصاد کشور وجود ندارد. یکی از اساسی‌ترین مشکلات این روزهای بازار سرمایه نرخ بالای سود در اقتصاد است. به نظر می‌رسد برای رفع این مشکل نیاز است که دولت به‌عنوان بزرگ‌ترین‌ بدهکار بانکی، مطالبات بانک‌ها را بپردازد تا نقدینگی نزد بانک‌ها افزایش یابد و نرخ سود افت کند. برای این کار بانک مرکزی ناچار به افزایش پایه پولی خواهد بود که تبعات تورمی قابل توجهی خواهد داشت. این در حالی است که به نظر نمی‌رسد دولت علاقه‌ای به رشد تورم داشته باشد و از هرگونه انبساط پولی اجتناب می‌کند. بنابراین احتمالا در میان‌مدت خبری از رشد تورم و در نتیجه رشد نرخ ارز نخواهد بود. به عبارت بهتر نمی‌توان انتظار داشت که اصلاح نظام بانکی و کاهش نرخ بهره که خود منجر به افزایش تورم و رشد نرخ ارز می‌شود به این زودی‌ها محرکی برای بازار سهام تلقی شود. علاوه بر این مسائل تجربه نشان داده است که نیمه دوم سال برای بورس تهران معمولا از نیمه اول سال ضعیف‌تر است. انتظار می‌رود که در کوتاه‌مدت فعالان بازار سهام به استقبال فصل تسویه اعتبارات رفته و آرام آرام از ارزش معاملات کاسته شود. پس از آن طبق تجربه تاریخی بورس، احتمالا مهرماه تا اواسط آذرماه نیز دوره رکود بازار سهام خواهد بود. در نتیجه انتظار می‌رود که در کوتاه‌مدت شاخص کل بورس از محدوده فعلی خود عقب‌نشینی کرده و در محدوده‌های کمتر از 81 هزار واحد تثبیت شود. به‌طور کلی می‌توان چنین استنباط کرد که بورس تهران در کوتاه‌مدت انگیزه کافی برای رشد نخواهد داشت و در میان‌مدت و بلندمدت نیز ابهامات قابل توجهی بر سر راه بازار سهام خواهد بود.

غلبه عوامل حمایتی در شرایط پایدار

ایمان مقدسیان، کارشناس بازار سهام: نماگر بورس تهران پس از پایداری 17 روزه در کانال 81 هزار واحدی، روز گذشته کانال‌شکنی جدیدی را تجربه کرد. رشد قیمت‌ در بازار‌های جهانی، نقش پررنگی را در صعود بورس به این کانال‌ جدید ایفا کرد. به‌طوری که طی معاملات روزهای اخیر بازار سهام، فلزی‌ها بسیار مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفت و به‌عنوان حامی اصلی معاملات سهام درخشیدند. در کنار این موضوع معامله‌گران شاهد انتشار گزارش‌های مثبت از وضعیت سودآوری شرکت‌های سهامی به ویژه پالایشی‌ها بودند. این عوامل در مجموع اهرمی برای رشد شاخص سهام فراهم آورد و آن را در کانال جدید قرار داد. با وجود تجربه منفی عدم پایداری رشد شاخص سهام پس از زمستان 94 و دوره رکودی پس از آن، این سوال پیش می‌آید که آیا بار دیگر این شاهد تکرار این تجربه خواهیم بود؟ آیا وضعیت فعلی اقتصاد کشور و شرکت‌ها، از پایداری بورس در این کانال حمایت می‌کنند. در حال حاضر عوامل مثبت و منفی زیادی پیش روی بازار سهام قرار گرفته است. روند مناسب قیمت‌ها در بازارهای جهانی، بهبود شاخص‌ها در فضای کلان اقتصادی، چرخش سودآوری شرکت‌ها، اصلاح سیاست‌ها در نظام بانکی و کاهش نرخ سود در این بازار و همچنین کاهش ریسک مباحث سیاسی از جمله عواملی هستند که می‌توانند در نقش عوامل حمایت‌کننده بورس تهران ظاهر شوند. پایدار ماندن شاخص بورس تهران در فضای کنونی در گرو پایداری عوامل مذکور است.در تکمیل مسائل مطرح شده می‌توان به وضعیت صنایع بورس تهران توجه کرد. به‌طور مثال در حال حاضر بخشی از شرکت‌های بورسی در حوزه مسکن فعالیت می‌کنند. با توجه به رکود چند‌ساله این بخش از اقتصاد ایران، خروج از رکود مسکن می‌تواند این بخش از بازار سهام را رونق دهد.در مقابل عوامل مثبت مطرح‌شده، موانعی نیز بر سر راه رشد پایدار بورس در شرایط کنونی وجود دارد. انتشار برخی اوراق با درآمد ثابت همچون «سخاب»ها در بازارهای غیرمتشکل آن هم با نرخ‌های فضایی سبب شد تا حجم قابل توجهی از نقدینگی از بازار سهام خارج شود و برای کسب سود بالاتر و بدون ریسک راهی این بازارها شود. طبیعتا تداوم این روند سدی در برابر رشد قیمت‌ها در بازار سهام خواهد بود. در عین حال آغاز تسویه اعتبارات کارگزاری‌ها در شهریور ماه بر رشد شاخص سهام فشار وارد می‌کند که البته این امر موقتی خواهد بود. در مجموع به نظر می‌رسد عوامل مثبت (در صورت پایداری) بر عوامل منفی غلبه و به تداوم رونق بازار سهام کمک کنند.

صعود به شرط ثبات بازار‌های جهانی

ولید هلالات،کارشناس بازار سهام: شاخص کل بورس اوراق بهادار روز گذشته توانست سقف فروردین ماه 1395 را شکسته و در محدوده بالای 82 هزار واحدی قرار گیرد. در فضایی که قیمت‌های جهانی روند صعودی پرقدرتی را تجربه می‌کنند و نسبت قیمت به درآمد شرکت‌های وابسته نیز عمدتا از متوسط بازار کمتر است، رشد قیمت این نمادها طبیعی است و صعود شاخص کاملا پشتوانه تحلیلی و منطقی دارد.باید توجه داشت در حال حاضر بالغ بر 50 درصد ارزش کل بازار، وابسته به نرخ دلار و قیمت‌های جهانی است. آمارهای ارائه شده از سوی اقتصادهای بزرگ خصوصا آمریکا و چین نشان داد که میزان تقاضا در بسیاری از بازارهای کالایی نسبت به طرف عرضه پر قدرت‌تر است. در محصولاتی همچون فولاد و زغال‌سنگ، حذف ظرفیت‌های تولیدی منجر به تقویت این کالاها شد و در سایر فلزات، اعتصابات کارگری میزان عرضه را تضعیف کرد به شکلی که با وجود اتمام اعتصابات اما معادن نتوانستند به ظرفیت تولید قبلی بازگردند. موضوع دیگر رسیدن به فصل سرما و کاهش تولید در صنایع آلاینده است که تمامی این موارد میزان عرضه را نسبت به تقاضا کاهش می‌دهد. با فضای ایجاد شده در این شرایط باید انتظار داشت که شرکت‌های کامودیتی محور (کالایی‌ها) که نسبت قیمت به درآمد کمتر از متوسط بازار دارند، با اقبال مناسبی مواجه شوند. این شرکت‌ها به شرط ثبات قیمت جهانی قطعا روند صعودی خود را ادامه می‌دهند. چون ارزش بازار آنها، بخش مهمی از ارزش کل بازار را در بر می‌گیرد. بنابراین باید توجه داشت به شرط رشد قیمت‌های جهانی یا حداقل ثبات بازارهای جهانی، قطعا شاخص کل بورس تهران روند صعودی خواهد داشت و بعید نیست اگر محدوده 89 هزار و 500 واحدی که دی ماه سال 1392 تجربه شده بود را نیز فتح کند.در کنار این موضوع، در ماه آینده شاهد فشار فروش ناشی از تسویه اعتبارات کارگزاری‌ها با سال مالی منتهی به 31 شهریور خواهیم بود. تعداد زیادی از کارگزاری‌ها سال مالی منتهی به 31 شهریور دارند. در مقابل در شهریور ماه با شروع به کار وزرای جدید و تشکیل تیم اقتصادی دولت دوازدهم برنامه‌های بازار سرمایه روشن‌تر خواهد شد. در انتهای شهریور پس از تسویه اعتباری‌ها، باید دید برنامه وزرای مرتبط با بازار سرمایه چه تصویری برای اهالی بازار می‌سازد. ضمن اینکه تحولات نرخ ارز بسیار با‌اهمیت است. در صورتی که نرخ دلار روندی صعودی داشته باشد، طبعا بازار را در مسیر رشد حرکت می‌دهد.